همه چیز درباره سرطان پروستات

سرطان پروستات شایع ترین سرطان در مردان در انگلستان است. هر ساله بیش از ۴۰۰۰۰ مورد جدید از این نوع سرطان در این کشور کشف می شود. سرطان پروستات معمولا به آهستگی ایجاد شده، بنابراین ممکن است هیچ نشانه ای در سال ها اولیه نداشته باشد.

علائم اغلب زمانی آشکار می شود که پروستات به قدری بزرگ شده که مجرای ادراری (لوله ای که ادرار را از مثانه به آلت تناسلی می رساند) را تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است چیزهایی مانند افزایش نیاز به ادرار کردن، فشار در هنگام ادرار و احساس تخلیه نشده مثانه وجود داشته باشد.

ضمن این که این علائم نباید نادیده گرفته شود اما آن ها به این معنی نیستند که قطعا سرطان پروستات شکل گرفته است. چیزهای دیگری مانند هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH یا بزرگ شدن پروستات) نیز می تواند چنین علائمی ایجاد کند.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت هر آنچه باید در مورد سرطان پروستات بدانید را خواهید خواند.

پروستات چیست؟

پروستات غده کوچک در لگن مردان است. این غده بین آلت تناسلی و مثانه قرار دارد و مجرای ادرار را احاطه کرده است. عملکرد اصلی پروستات کمک به تولید مایع منی است. این غده مایع سفید غلیظی تولید کرده که با اسپرم که توسط بیضه تولید می شود مخلوط شده و ایجاد مایع منی می کند.

علائم سرطان پروستات

سرطان پروستات، به طور معمول تا زمانی که سرطان موجب بزرگ شدن پروستات نشده و بر روی پیشابراه فشار وارد نکند، علائمی ندارد. علائم معمولا با مشکلات مرتبط با دفع ادرار شروع می شود. علائم می تواند شامل موراد زیر باشد:

  • نیاز به ادرار کردن مکرر که اغلب در طول شب رخ می دهد
  • نیاز فروی به ادرار کردن
  • مشکل در شروع ادرار
  • دفع ادرار مدت زمان زیادی طول می کشد
  • جریان ضعیف ادرار
  • احساس این که مثانه به طور کامل تخلیه نشده

پروستات بسیاری از مردان با بالا رفتن سن بزرگ می شود. این دلیل بر بیماری نیست و روندی کاملا غیر سرطانی محسوب می شود. به این حالت بزرگ شدن پروستات یا هیپرپلازی خوش خیم پروستات گفته می شود. علائم که ممکن است نشان دهد سرطان گسترش یافته عبارتند از:

علل سرطان پروستات

معلوم نیست که دقیقا چه چیزی باعث سرطان پروستات می شود. اما تعدادی از عوامل وجود دارند که می توانند خطر توسعه بیماری را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

سن: با بالا رفتن سن خطر ابتلا بیشتر می شود. اکثر افراد مبتلا به این نوع سرطان بالای ۵۰ سال هستند.

گروه قومی: سرطان پروستات در میان مردان آفریقایی-کارائیبی و آفریقایی تبار از مردان آسیایی تبار شایع تر است.

سابقه خانوادگی: داشتن یک برادر یا پدر مبتلا به سرطان پروستات با سن کمتر از ۶۰ سال خطر ابتلا را افزایش می دهد. تحقیقات همچنین نشان می دهد که داشتن سابقه سرطان پستان در یکی از اقوام نزدیک زن نیز خطر ابتلا به سرطان پروستات را در مردان افزایش می دهد.

چاقی: اخیر تحقیقات نشان می دهد که یک ارتباط بین چاقی و سرطان پروستات وجود دارد.

ورزش: مردانی که به طور منظم ورزش می کنند در معرض خطر کمتری برای ابتلا قرار دارند.

رژیم غذایی: تحقیقات مداوم در ارتباط بین رژیم غذایی و سرطان پروستات در حال انجام است. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد رژیم غذایی حاوی کلسیم به افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات مرتبط است.
علاوه بر این، برخی از تحقیقات نشان می دهند که این سرطان در مردانی که غذاهای حاوی مواد مغذی خاص از جمله لیکوپن موجود در گوجه فرنگی پخته شده و دیگر میوه های قرمز، و سلنیوم، موجود در آجیل برزیلی را مصرف می کنند، کمتر مشاهده می شود. با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

تشخیص سرطان پروستات

اگر علائم این نوع سرطان در بدن وجود داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک به کمک آزمایشات مختلف بیماری را تشخیص می دهد. لازم به ذکر است که هیچ تک آزمونی برای تشخیص کافی نیست. بنابراین جواب مثبت و منفی آزمایشات مختلف می تواند بیماری را تایید کند. برای تشخیص از آزمون های زیر استفاده می شود:

  • آزمایش نمونه ادرار برای تشخیص عفونت
  • آزمایش نمونه خون برای تست سطح آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)
  • بررسی پروستات (معاینه رکتوم)
آزمایش PSA

PSA پروتئینی تولید شده توسط غده پروستات است. همه مردان با افزایش سن میزان PSA در خونشان کمی افزایش پیدا می کند. از طرفی سرطان پروستات می تواند  PSA تولید شده را افزایش دهد. بنابراین آزمایش PSA برای اندازه گیری PSA در خون می تواند نشانه ای از بیماری را در مراحل اولیه نشان دهد.

با این حال، آزمایش PSA  یک آزمون خاص برای سرطان پروستات نیست. اکثر مردان مبتلا به سرطان پروستات، سطح PSA در خونشان افزایش پیدا نمی کند. بیش از ۶۵٪ از مردانی که سطح PSA در آن ها بالا است، سرطان ندارند. زیرا این پروتئین با افزایش سن در ارتباط است نه با سرطان.

معاینه رکتوم (DRE)

گام بعدی آزمایش DRE است که توسط پزشک انجام می شود. در طول DRE، پزشک با استفاد از انگشت خود که وارد راست روده می شود، غده پروستات را بررسی می کند. این غده در نزدیکی مقعد واقع شده و به این ترتیب می توان تغییرات ایجاد شده در آن را احساس کرد. این آزمایش کمی دردناک است. سرطان باعث می شود که غده سفت و پر از برآمدگی شود. اما گاهی نیز با وجود سرطانی تغییری در غده ایجاد نمی شود.

بنابراین DRE ممکن است قادر به تشخیص سرطان نباشد. DRE در رد کردن بزرگ شدن پروستات ناشی از هیپرپلازی خوش خیم پروستات مفید است.

بافت برداری

خطر ابتلا به سرطان پروستات بر اساس تعدادی از عوامل، از جمله موارد زیر بررسی می شود:

  • سطح PSA
  • نتایج حاصل از DRE
  • سن
  • سابقه خانوادگی
  • گروه قومی

اگر در معرض خطر هستند، باید برای انجام آزمایشات بیشتر به پزشک مراجعه کنید. شایع ترین آزمونی که برای تشخیص این نوع سرطان استفاده می شود، بیوپسی با هدایت سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) است. بیوپسی ممکن است در طی معاینه سیستوسکوپی یا از طریق پوست پشت بیضه (میاندوراه) نیز گرفته شود.

در نمونه برداری TRUS، یک پروب سونوگرافی به راست روده وارد می شود. این ابزار اجازه می دهد تا پزشک بتواند دقیقا جایی که سوزن وارد دیوار راست روده شده و اقدام به برداشتن نمونه کوچک از بافت پروستات می کند را ببیند.

این روش کمی دردناک است. بنابراین ممکن است با بی حسی موضعی انجام شود. این روش ممکن است عوارضی از جمله خونریزی و عفونت را داشته باشد.

 اگر علائم طولانی مدت باشد و سطح PSA همچنان افزایش یابد، نمونه برداری انجام می شود. پزشک ممکن است اسکن MRI از پروستات را قبل از بیوپسی تجویز کند. نمونه برداری TRUS ممکن است در مورد سرطان های جزئی که نیاز به درمان ندارند نیز انجام شود.

نمونه های بافت به دست آمده از بیوپسی در آزمایشگاه مورد مطالعه قرار می گیرد. اگر سلول های سرطانی یافت شوند، برای بررسی سرعت گسترش سرطان، مطالعات آغاز می شود.

آزمایش های بیشتر

در صورتی که سرطان  پروستات به سایر نقاط بدن گسترش یافته باشد، آزمایش بیشتر ممکن است توصیه شود. این آزمایشات عبارتند از:

  • تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و یا توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن
  • اسکن ایزوتوپ استخوان. این آزمایش می تواند گسترش سرطان به استخوان را تایید کند. برای انجام اسکن ایزوتوپ استخوان مقدار کمی رنگ به داخل ورید تزریق شده که در بخش هایی از استخوان جمع می شوند. سپس به این ترتیب هر گونه اختلال شناسایی می شود.

مراحل سرطان پروستات

پزشکان نتایج حاصل از بررسی پروستات، بیوپسی و اسکن را برای تعیین مرحله سرطان استفاده می کنند. مرحله سرطان نشان می دهد که بیماری چقدر پیشرفت کرده است. برای این کار از یک سیستم درجه بندی استفاده می شود. مراحل این سیستم عبارت است از:

  • مرحله ۱: سرطان بسیار کوچک است و به طور کامل در خود غده پروستات واقع شده است.
  • مرحله ۲: سرطان در غده پروستات می باشد اما بزرگ است.
  • مرحله ۳: سرطان از پروستات بیرون آمده و ممکن است به لوله های حمل مایع منی رسیده باشد.
  • مرحله ۴: سرطان به غدد لنفاوی و یا بخش دیگری از بدن، از جمله مثانه، مقعد و یا استخوان گسترش یافته است. حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد از موارد در این مرحله تشخیص داده می شوند.

بر همین اساس شانس زنده ماندن در این بیماری به ترتیب زیر است:

  • اگر سرطان پروستات در مراحل اولیه تشخیص داده شود، شانس زنده ماندن عموما خوب است. حدود ۹۰ درصد از مردانی که در مراحل ۱ و یا ۲ هستند حداقل پنج سال زندگی می کنند و ۶۵ الی ۹۰ درصد آن ها به مدت حداقل ۱۰ سال زنده می مانند.
  • اگر فردی مبتلا به سرطان پروستات مرحله ۳ تشخیص داده شود، شانس زنده ماندنش به مدت حداقل ۵ سال بین ۷۰ الی ۸۰ درصد است.
  • اگر سرطان به مرحله ۴ رسیده باشد، شانس زنده ماندن حداقل ۵ سال تنها ۳۰ درصد است.

درمان سرطان پروستات

درمان سرطان به شرایط فردی بستگی دارد. برای بسیاری از مردان مبتلا به سرطان پروستات، هیچ درمانی نیاز نیست. نظارت فعال و دقت بر روی بدتر شدن علائم می تواند بهترین راه مراقبت باشد. هنگامی که درمان لازم است، هدف آن درمان و یا کنترل بیماری و پس از آن افزایش امید به زندگی و کم کردن علائمی است که زندگی بیمار را تحت تاثر قرار می دهد. اگر سرطان گسترش یافته باشد، هدف درمان،  طولانی تر کردن امید به زندگی و تاخیر در شکل گیری علائم است.

برای انتخاب نوع درمان به عوامل زیر توجه می شود:

  • نوع و اندازه سرطان
  • مرحله آن
  • سلامت عمومی بیمار
  • اینکه آیا سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است یا خیر؟

محققان موسسه  NICE معتقدند که درمان باید بر اساس یه مرحله زیر انجام شود:

  • سرطان پروستات موضعی (سرطانی است که فقط در غده پروستات وجود دارد)
  • سرطان پروستات پیشرفته (سرطانی که فراتر از کپسول پروستات گسترش یافته اما هنوز هم به غده پروستات متصل است)
  • سرطان عود کرده (سرطانی که پس از درمان بازگشته است)
  • سرطان پروستات متاستاتیک (سرطانی که در خارج غده پروستات گسترش یافته است)

بر اساس نظر محققان مرکز Prostate Cancer UK مجموع درمان هایی که برای سرطان پروستات استفاده می شوند عبارتند از:

  • نظارت فعال
  • مراقبت بیشتر
  • جراحی پروستاتکتومی رادیکال
  • پرتو درمانی خارجی
  • براکی تراپی دائمی
  • هورمون درمانی
  • براکی تراپی با نرخ دوز بالا (HDR)
  • اولتراسوند متمرکز با شدت بالا (HIFU)
  • سرما درمانی
  • گزینه های درمانی پس از درمان هورمونی
  • شیمی درمانی
  •  پرتو درمانی برای سرطان پروستات پیشرفته
  • بیس فسفونات

اگر سرطان پروستات مجدد عود کند برای درمان آن از جراحی (پروستاتکتومی رادیکال)، پرتو درمانی خارجی، براکی تراپی دائمی و یا براکی تراپی موقت استفاده می شود.

عوارض سرطان پروستات

مشکلات نعوظ

اگر اختلال نعوظ دارید با پزشک مشورت کنید. زیرا ممکن است اختلال شما با مصرف دارویی به نام مهار کننده فسفودی استراز نوع ۵ که موجب افزایش جریان خون به آلت تناسلی می شود درمان شود. شایع ترین دارویی که در این گروه قرار می گیرد، سیلدنافیل (ویاگرا) است.

برای مشاهده دیگر روش های درمان اختلال نعوظ به این مطلب مراجعه کنید

همه چیز در مورد اختلال نعوظ

بی اختیاری ادرار

اگر بی اختیاری ادرار خفیف باشد، انجام برخی از تمرینات به شما کمک می کند تا بر روی کنترل ادرار تسلط بیشتری پیدا کنید. به این ورزش ها ورزش های گکل یا ورزش های کف لگن گفته می شود.