سرگیجه علامتی است که همه ما ممکن است گاهی آن را تجربه کنیم. این علامت با نشستن های طولانی مدت و ایستادن به یک باره، پس از فعالیت فیزیکی شدید در هوای گرم، کمبود خواب یا مصرف مواد سمی ارتباط دارد. اسحاس سرگیجه در این موارد کاملا طبیعی است. اما معمولا مدت آن کوتاه است و با استراحت کافی، تغذیه مناسب و هیدراتاسیون بدن از بین می رود. با این حال، مواردی وجود دارد که در آن سرگیجه ناگهانی ممکن است نشانه ای از بیماری های زمینه ای و جدی باشد. این نشانه می تواند علامت بسیاری از بیماری ها اعم از غیر طبیعی شدن سطح هورمون ها مانند هیپوتیروئیدی و هیپوتیروئیدی و در زمان کاهش اکسیژن رسانی به مغز که ممکن است با سکته مغزی یا حمله قلبی رخ دهد، باشد.

با داشتن سابقه ابتلا به سکته مغزی و حملات قلبی که علت شایعی برای مرگ و میر هستند، هرگز نباید سرگیجه ناگهانی را که همراه با علائم دیگر مانند درد قفسه سینه یا فلج شدن صورت رخ می دهد، نادیده بگیرید. با این حال، تمام علل ایجاد کننده سرگیجه جدی یا کشنده نیستند.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به صورت مفصل در مورد علل ایجاد کننده سرگیجه ناگهانی و وقوع آن با دیگر علائم صحبت می کنیم.

سرگیجه چیست؟

سرگیجه یک اصطلاح است که برای توصیف احساسات مختلف استفاده می شود. از احساس عدم تعادل گرفته تا ضعف و حتی احساس چرخیدن اتاق به دور سر همگی با این اصطلاح توصیف می شوند. بنابراین هربیماری ممکن است احساس سرگیجه را متفاوت توصیف کند. ضمن این که شدت این علامت در افراد مختلف نیز متفاوت است. با این حال، در تمام این موارد، فرد احساس بی تعادلی و عدم هماهنگی می کند.

در موارد خفیف، گاهی ممکن است سرگیجه به صورت احساس سبک شدن سر توصیف شود. اختلالات بصری و حتی شنوایی و احساس سردرگمی گاهی اوقات ممکن است با سرگیجه همراه شوند اما این نشانه ها خودشان علائمی جداگانه ای هستند. این علائم می توانند علت اصلی سرگیجه باشند، اما لزوما به علت سرگیجه رخ نمی دهند.

علل سرگیجه ناگهانی

سرگیجه می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود. زمانی که سرگیجه به وجود می آید، اولین عللی که باید به آن ها مشکوک شوید، فشار خون، میزان اکسیژن خون و میزان قند خون (قند) است. نوسان در این عوامل می تواند به صورت ناگهانی به وجود آید و به طور ناگهانی موجب سرگیجه شود. در این شرایط سرگیجه معمولا به علل زیر رخ می دهد:

  • مشکلات قلبی
  • اختلال در عروق خونی (از جمله انسداد ایجاد شده توسط سکته مغزی
  • آسیب ریوی
  • مسدود شدن مسیرهای تنفسی
  • آسیب وارده به سر

با این وجود، ممکن است دلیلی دیگر برای سرگیجه وجود داشته باشد حتی زمانی که فشار خون، اکسیژن خون و میزان گلوکز خون در حد نرمال است. اغلب اوقات این عوامل باعث سرگیجه ناگهانی نمی شوند. در عوض سرگیجه ناشی از آن ها به تدریج گسترش می یابد. برخی از علل ایجاد سرگیجه که به فشار خون، میزان اکسیژن و قند خون ارتباط ندارند عبارتند از:

  • عفونت گوش
  • مشکلات گوش داخلی (حتی تومور)
  • تهوع ناشی از سفر با هواپیما و کشتی
  • اضطراب
  • اختلال هراس
  • میگرن
  • کم خونی
  • اختلال در تولید هورمون های تیروئید
  • مصرف داروهای خاص و مواد مخدر

سرگیجه علامتی است که در بسیاری از بیماری ها اتفاق می افتد. کشف علت سرگیجه می تواند دشوار باشد. مگر اینکه سرگیجه با علائم دیگر، مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس همراه یا با اقدامات خاصی مانند سرگیجه هنگام ایستادن ارتباط داشته باشد.

سرگیجه ناگهانی همراه با درد قفسه سینه

سرگیجه ای که همراه با درد قفسه سینه ایجاد می شود، جدی است و معمولا به بیماری های قلبی عروقی ارتباط دارد. حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد) اغلب اولین موردی است که در افراد دارای عوامل خطر زیر بررسی می شود:

  • سابقه ابتلا به بیماری عروق کرونر (CAD)
  • سن بالا به ویژه پس از ۴۰ سالگی
  • سیگار کشیدن
  • داشتن اضافه وزن
  • سابقه ابتلا به بیماری های قلبی

بیماری های دیگری مانند دیسکسیون آئورت (پاره شدن دیواره داخلی آئورت) یا حتی پارگی آئورت ممکن است موجب سرگیجه ناگهانی همراه با درد قفسه سینه شود. با این حال، تنها بیماری های قلبی عروقی مسئول ایجاد این علامت نیستند. حتی بیماری های تنفسی نیز می توانند درد قفسه سینه و سرگیجه  ایجاد کنند. مثلا آسم و برونشیت بیماری های شایعی هستند که ممکن است سرگیجه و درد قفسه سینه در بدن به وجود آورند.

سرگیجه ناگهانیسرماخوردگی ناگهانی همراه با تهوع

سرگیجه ناگهانی که با حالت تهوع همراه است نیز می تواند نشانه ای از بیماری های قلبی عروقی مانند حمله قلبی یا دیسکسیون آئورت باشد. با این حال می توان دلایل زیر را نیز برای این علامت مطرح کرد:

  • استفاده از داروهای خاص
  • مسمومیت با الکل
  • کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) به هر علتی
  • میگرن و سردرد
  • بارداری
  • دریازدگی
  • اختلالات موثر بر روی گوش داخلی مثل بیماری منیر
  • مسمومیت
  • اختلالات روانی

سرگیجه ناگهانی همراه با فعالیت بدنی

سرگیجه ناگهانی که با فعالیت بدنی رخ می دهد می توان به بیماری های قلبی مرتبط با بیماری عروق کرونر مرتبط باشد. گاهی نیز ممکن است نشانه حمله قلبی باشد. آنژین صدری یک نوع درد قفسه سینه است که با انجام فعالیت بدنی، افزایش می یابد. این درد به دلیل ناتوانی شریان های عروق کرونر در تأمین اکسیژن کافی، (تنگ شدن عروق کرونر) به وجود می آید. این تنگی عروق که منجر به آنژین صدری می شود می تواند به دلیل اسپاسم عروق نیز رخ دهد. مانند حالتی که در آنژین پرینزمتال ایجاد می شود.

سرگیجه همراه با فعالیت بدنی گاها با محدود شدن شریان های کاروتید و سایر شریان هایی که خون را به مغز حمل می کنند نیز رخ می دهد. وقتی خون کافی به مغز نرسد، کمبود اکسیژن باعث سرگیجه می شود. این علامت می تواند زمانی رخ دهد که خون کافی در بدن وجود ندارد (کم خونی). بسته به شدت کم خونی، ممکن است علائم کمی در بدن وجود داشته باشد یا بیمار تا زمانی که فعالیت فیزیکی ندارد و نیاز بدن به اکسیژن تغییری نمی کند، هیچ علامتی نداشته باشد.

سرگیجه ناگهانی که با ایستادن ایجاد می شود

هنگامی که ایستاده اید، نسبت به زمانی که نشسته اید یا دراز کشیده اید، فشار خون افزایش می یابد. پس از بلند شدن و تغییر موقعیت، بدن باید فشار خون را در عرض چند ثانیه تغییر دهد تا اطمینان حاصل شود که اکسیژن کافی را برای تمام اعضای خود تامین کرده است. با این حال، شرایطی وجود دارد که باعث می شود سطح انطباق پذیری بدن در این حالت تغییر کند. افت فشار خون وضعیتی (فشار خون ارتواستیک) اصلطاح پزشکی است که برای افت فشار خون در زمان ایستادن استفاده می شود.

فشار خون ارتواستیک ممکن است به علل ناشناخته نیز رخ دهد اما معمولا با موارد زیر ارتباط دارد:

  • سابقه ابتلا به بیماری قلبی، مانند حمله قلبی، نارسایی قلبی، اختلال در دریچه های قلب و برادی کاردی (آهسته شدن ضربان قلب).
  • اختلالات هورمونی مانند هیپوگلیسمی در دیابت و بیماری آدیسون
  • اختلال در سیستم عصبی مانند بیماری پارکینسون و سایر بیماری های مشابه
  • سابقه ابتلا به افت فشار خون که پس از خوردن غذا اتفاق می افتد
  • کاهش آب بدن به دلیل ابتلا به اسهال، استفراغ یا تعریق بیش از حد

[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]

پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:

سرگیجه در زمان ایستادن ؛ علل، روش های تشخیص و روش های درمان

سرگیجه محیطی ؛ انواع، روش های تشخیص، درمان و روش های پیشگیری

روش های خانگی درمان سرگیجه

علت عدم تعادل و سرگیجه و بهترین درمان ها

[/quote]

سرگیجه ناگهانی همراه با تعریق

سرگیجه ناگهانی که بعد از فعالیت بدنی شدید رخ می دهد و با تعریق همراه است، نشانه جدی نیست. این حالت معمولا گذرا است و طی چند دقیقه و با استراحت کردن از بین می رود. با این حال، سرگیجه ناگهانی که با تعریق بی علت و بیش از حد رخ می دهد، می تواند علامت حمله قلبی باشد، حتی اگر نشانه آشکار دیگری وجود نداشته باشد.

این حالت می تواند حتی زمانی رخ دهد که فرد از لحاظ جسمی فعال نیست. در این شرایط  فعالیت بدنی شدید ممکن است باعث حمله قلبی شود. گاهی اوقات عرق کردن ممکن است به سرگیجه مربوط نباشد. با این وجود، سرگیجه ناگهانی با تعریق بدون علت، مشکل تنفسی، درد قفسه سینه، درد بازو یا فک نیاز به بررسی فوری پزشک دارد.

منابع:

Sudden Dizziness – Causes When Standing, With Sweating, Chest Pain