بارداری شامل تغییراتی زیادی در بدن است که هر کدام با توجه به بخشی که در آن تاثیر می گذارند، علائم اختصاصی ایجاد می کنند. اگر باردار هستید و اسهال و یبوست غیر قابل تحمل دارید، ممکن است به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) مبتلا شده باشبد. سندرم روده تحریک پذیر یک نوع اختلال دستگاه گوارش است که در آن روده به درستی عمل نمی کند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد یکی از بیماری های بارداری به نام سندرم روده تحریک پذیر در بارداری صحبت خواهیم کرد. با ما همراه شوید.
علائم IBS یا همان سندرم روده تحریک پذیر در بارداری ممکن است به علت تغییرات هورمونی در بدن، بدتر شود. با این حال، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد زنان مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر در بارداری پس از زایمان علائمشان بدتر می شود.
سندرم روده تحریک پذیر طیف گسترده ای از علائم را دارد و می توان آن را با حساسیت به مواد غذایی خاص مرتبط دانست. این بیماری در افراد عادی به خوبی قابل درمان است. اما در کسانی که باردار هستند، به دلیل تاثیرات درمان این بیماری بر روی جنین، درمان باید با احتیاط بیشتری انجام شود. اگر به سندرم روده تحریک پذیر در بارداری مبتلا هستید، می توانید تا زمانی که حامله هستید بیماری خود را کنترل کرده و پس از زایمان در پی درمان کامل آن باشید.
علائم رایج سندرم روده تحریک پذیر در بارداری
علائم و نشانه های سندرم روده تحریک پذیر می تواند برای هر کسی متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است به فیبر حساس تر باشند. در حالی که دیگران ممکن است یک واکنش قوی تر به غذاهایی با چربی بالا از خود نشان دهند.
اما در کل علائم شایع IBS عبارتند از:
- اسهال
- یبوست
- درد شکم
- دل درد
- نفخ
شناسایی سندرم روده تحریک پذیر در دوران بارداری می تواند مشکل باشد. دلیل این است که برخی از علائم این سندرم، ممکن است با علائم سایر مشکلات بارداری یکسان باشد. برای مثال، یبوست در بارداری بسیار شایع است. حدود یک سوم از زنان باردار، تجربه یبوست را در سه ماهه آخر بارداری دارند. به طور کلی بارداری شانس ابتلا به یبوست را افزایش می دهد. زیرا در زمان بارداری وزن اضافه شما بر روی روده موجب می شود مواد غذایی نتوانند به درستی در روده حرکت کنند. بنابراین پزشکان توصیه می کنند ضمن استفاده از ویتامین های ضروری دوران بارداری از فیبر بیشتری در رژیم غذایی استفاده شود.
نفخ یکی دیگر از علائم بارداری است که معمولا در زنان مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر نادیده گرفته می شود. نفخ بیش از حد در ناحیه شکم ممکن است نشانه ای از سندرم روده تحریک پذیر باشد. ضمن این که هنگامی که شما حامله هستید، حفظ مایعات بدنتان برای کمک و حمایت از کودک در حال رشد شما ضروری است.
کنترل سندرم روده تحریک پذیر در بارداری
سندرم روده تحریک پذیر در بارداری می تواند علائم شدیدتری از حالت عادی ایجاد کند. این تغییر در علائم، به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر رخ می دهد:
- افزایش استرس
- افزایش اضطراب
- هورمون ها
- فشار ایجاد شده توسط جنین بر روی روده
ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی بهترین راه برای درمان سندرم روده تحریک پذیر در بارداری است. بخش زیادی از این تغییرات نیز باید بر روی مواد غذایی که می خورید متمرکز شود. برای همین بهتر است برای کم شدن علائمی مانند یبوست فیبر بیشتری به غذاهای خود اضافه کنید. ضمن این که باید غذاهای محرکی که موجب ایجاد اسهال یا یبوست می شوند را کنار بگذارید. این محرک ها عبارتند از:
- لوبیا
- کلم بروکلی
- کلم
- گل کلم
بسیاری از افراد مبتلا به IBS، به ویژه کسانی که باردار هستند، می توانند با اجتناب از مصرف موارد زیر از علائم این بیماری در امان باشند:
- الکل
- کافئین، که در قهوه، نوشابه و چای یافت شود
- غذاهای سرخ شده
- محصولات لبنی با چربی بالا
علاوه بر راهکار های ذکر شده انجام تغییرات زیر نیز می تواند حال شما را بهتر کند:
- تعداد زیادی از افرادی که به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا می شوند، با دارو قابل درمان هستند. این داروها می توانند یبوست، اسهال، و مشکلات دیگر این افراد را درمان کنند. اما برخی از این داروها برای دروان بارداری مضر هستند. اگر قبل از بارداری از این داروها استفاده می کردید، حتما با شروع بارداری با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است پزشک دستور دهد که مصرف این داروها را قطع کنید. به جای آن می توانید آب و مایعات بیشتری بنوشید. افراد عادی بین ۶ تا ۸ لیوان آب در روز نیاز دارند. اما زنان باردار باید بین ۸ تا ۱۰ لیوان روزانه آب بخورند. این میزان آب می تواند یبوست را برطرف کند. ضمن این که مصرف مایعات ولرم در صبح آن هم به صورت جرعه جرعه می تواند در تسکین علائم سندرم روده تحریک پذیر در بارداری مفید باشد.
- ورزش منظم در هضم غذا موثر است. ضمن این که می تواند احساس جسمی و روحی شما را نیز بهبود دهد. سعی کنید روزانه ۳۰ دقیقه پیاده روی سریع داشته باشید. این کار موجب می شود قلب خون بیشتری پمپ کرده و جریان خون در بدن بیشتر شود.
- میزان فیبر مصرفی خود را افزایش دهید. مواد غذایی مانند میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار می توانند یبوست را کاهش دهند. فیبر کمک می کند تا آب بیشتری به روده رسیده و مدفوع نرم تر شود. مدفوع نرم نیز مشکلی به نام یبوست را حل می کند. اما غذاهای باددار مانند لوبیا، کلم بروکلی، گل کلم و جوانه بروکسل موجب نفخ می شود و مشکلات بیشتری را ایجاد می کنند. سعی کنید میزان این مواد غذایی را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.
- به مدت ۲ هفته غذاهایی که می خورید را تحت نظر بگیرید و در دفترچه ای یادداشت کنید. این موضوع کمک می کند تا بفهمید که چه موادی می توانند باعث تحریک بیماری شما شوند. بعد از شناسایی این محرک ها آن ها را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
- نرم کننده های مدفوع می توانند یبوست را کاهش دهند. مکمل های فیبری ملایم مانند پسیلیوم (Metamucil) یا دکسترین گندم (Benefiber) می تواند در بدن برخی از زنان تفاوت ایجاد کنند. اما دقت کنید که ملین های محرک ممکن است وضعیت شما را بدتر کنند. در مورد نوع ملین و میزان مصرف آن از پزشک داروخانه و یا پزشک متخصص خودتان سوال کنید.
- بیشتر استراحت کنید. از آنجا که استرس نقش موثری در سندرم روده تحریک پذیر در بارداری دارد، این مهم است که از احساسات خود مطلع بوده و آن ها را کنترل کنید. در این راستا سعی کنید الگو های فکری منفی را از خود دور کنید. به جای آن افکار مثبت را در ذهن پرورش دهید. روش های بیوفیدبک موجب کاهش ضربان قلب و کاهش تنش عضلانی می شوند. برای کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر در بارداری می توانید مصرف کربوهیدارت هایی مانند قند در مواد لبنی، شیرین کننده مصنوعی سوربیتول، و غذاهایی که حاوی فروکتوز زیادی هستند مانند میوه، عسل و شیره ی ذرت با فروکتوز بالا را محدود کنید.
- یوگا و مدیتیشن در دوران بارداری می توانند ضمن ایجاد افکار مثبت و تمرکز ذهنی موجب کاهش علائم بیماری ها شوند. بسیاری از زنان مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر در بارداری گزارش داده اند که با افزایش آرامش روحی علائمی مانند دل درد و ضعف در کارکرد روده هایشان بهبود پیدا کرده است.