سندرم سلا خالی ؛ علل، نشانه ها و روش های درمان

سندرم سلا خالی یک اختلال نادر مربوط به قسمتی از جمجمه به نام sella turcica است. سلا تورسیکا در استخوان اسفنوئیدی در پایه جمجمه  قرار دارد که غده هیپوفیز را نگه می دارد.

اگر به این سندرم مبتلا هستید، sella turcica شما واقعا خالی نیست. در واقع، این بدان معناست که این بخش جمجمه تا حدی یا کاملا با مایع مغزی نخاعی (CSF) پر شده است. افراد مبتلا به سندرم سلا خالی دارای غده های هیپوفیز کوچک هستند. در برخی موارد غده هیپوفیز حتی در آزمایش های تصویربرداری مشاهده نمی شود.

هنگامی که سندروم سلا خالی ناشی از یک بیماری زمینه ای است، به آن سندرم سلا خالی ثانویه گفته می شود. هنگامی که هیچ علت شناخته شده ای برای این بیماری وجود ندارد، به آن سندرم سلا خالی اولیه گفته می شود.

علل ایجاد سندرم سلا خالی

غده هیپوفیز غده کوچکی است که در زیر مغز قرار دارد. این غده توسط پایه ی هیپوفیز به انتهای مغز متصل شده است. هیپوفیز در بخشی از جمجمه به نام sella turcica قرار دارد. هنگامی که غده هیپوفیز کاهش می یابد و یا مسطح می شود، در اسکن MRI این تغییر دیده نمی شود. این روند باعث می شود که منطقه ای که غده ی هیپوفیز در آن قرار دارد خالی به نظر برسد. اما سلا در واقع خالی نیست. این بخش اغلب با مایع مغزی نخاعی (CSF) پر شده است. CSF مایعی است که مغز و نخاع را احاطه کرده است. با ابتلا به این سندرم غده هیپوفیز کوچک یا صاف می شود.

سندرم سلا خالی اولیه هنگامی رخ می دهد که یکی از لایه هایی (arachnoid) که خارج از مغز قرار می گیرد به داخل سلا برسد و بر روی هیپوفیز فشار بیاورد. نوع ثانویه ین سندرم نیز زمانی اتفاق می افتد که سلا خالی است زیرا غده هیپوفیز بر اثر یکی از علل زیر آسیب دیده است:

• تومور
• پرتو درمانی
• عمل جراحی

این سندرم ممکن است در بیماری به نام pseudotumor cerebri نیز دیده شود که عمدتا بر زنان جوان و چاق تاثیر می گذارد و باعث می شود که CSF تحت فشار بیشتری قرار بگیرد.

غده هیپوفیز تولید هورمون های متعددی که غده های دیگر بدن از جمله غدد زیر را کنترل می کنند را بر عهده دارد:

• غدد آدرنال
• تخمدان ها
• بیضه ها
• تیروئید

وجود مشکل در غده هیپوفیز می تواند به در غدد بالا اختلال ایجاد کرده و سطح هورمون های ترشح شده توسط آن ها را غیر طبیعی کند.

علائم سندرم سلا خالی

در این بیماری اغلب علائمی ناشی از کاهش عملکرد هیپوفیز وجود ندارد. اگر علائم وجود داشته باشد، ممکن است شامل هر کدام از موارد زیر باشد:

• مشکلات نعوظ
• سردرد
• قاعدگی نامنظم یا غیرواقعی
• کاهش یا عدم وجود میل جنسی
• خستگی و کمبود انرژی
• ترشح از نوک پستان

تست ها و آزمون های تشخیصی

سندرم سلا خالی اولیه اغلب در طی MRI یا CT اسکن سر و مغز کشف می شود. در این حالت عملکرد هیپوفیز معمولا طبیعی است. پزشک ممکن است آزمایش هایی را انجام دهد تا کارکرد غده هیپوفیز را تشخیص دهد.

گاهی اوقات آزمایش های بررسی فشار خون در مغز نیز انجام می شود. اسن آزمایشات عبارتند از:

• بررسی شبکیه توسط چشم پزشک
• پونکسیون کمری (نخاع)

روش های درمان

برای سندرم سلا خالی اولیه:

• اگر عملکرد هیپوفیز طبیعی باشد، درمانی انجام نمی شود.
• داروهایی برای درمان سطح غیرطبیعی هورمون ها تجویز می شود.

برای سندرم سلا خالی ثانویه، درمان شامل جایگزینی هورمون هایی است که کاهش پیدا کرده اند. در بعضی موارد، جراحی برای تعمیر sella turcica مورد نیاز است.

عوارض احتمالی ناشی از این سندرم

یکی از عوارض ابتلا به این سندرم افزایش سطح پرولاکتین در بدن است. این هورمون، هورمون ساخته شده توسط غده هیپوفیز است. پرولاکتین باعث افزایش تولید شیر در زنان می شود. اگر علائم غیر طبیعی بودن عملکرد هیپوفیز مانند مشکل در چرخه قاعدگی یا ناتوانی جنسی را دارید با پزشک تماس بگیرید.