سندروم همولیتیک اورمیک (HUS) ؛ نشانه ها، علل، عوامل خطر، عوارض و روش های درمان

سندروم همولیتیک اورمیک (HUS) یک بیماری ناشی از تخریب غیر طبیعی سلول های قرمز خون است. در این شرایط سلول های قرمز آسیب دیده سیستم فیلترینگ در کلیه ها را آلوده می کنند و می توانند منجر به نارسایی خطرناک کلیه شوند.

HUS معمولا ۵ تا ۱۰ روز پس از اسهالی که اغلب با خون همراه بوده و ناشی از عفونت با برخی از گونه های باکتری مانند اشریشیا کلی (E. coli) است، در کودکان رخ می دهد. بزرگسالان نیز می توانند HUS را به علت آلوده شدن با E. coli یا انواع دیگر عفونت، مصرف داروهای خاص و یا حاملگی تجربه کنند. سندروم همولیتیک اورمیک یک بیماری جدی است. اما درمان به موقع و مناسب برای بسیاری از افراد، به خصوص کودکان، به بهبود کامل می انجامد.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد نشانه ها، علل، عوامل خطر، عوارض و روش های درمان سندروم همولیتیک اورمیک اطلاعاتی را در اختیارتان قرار می دهیم.

علائم سندروم همولیتیک اورمیک

علائم و نشانه های سندرم همولیتیک اورمیک می توانند شامل موارد زیر باشند:

  • اسهال خونین
  • کاهش ادرار یا وجود خون در ادرار
  • درد شکم، استفراغ و گاهی تب
  • رنگ پریدگی
  • کبودی کوچک یا ناشناخته زیر پوست یا خونریزی از بینی و دهان
  • خستگی و تحریک پذیری
  • سردرگمی یا تشنج
  • فشار خون بالا
  • تورم صورت، دست ها، پاها یا کل بدن

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر خودتان یا فرزندتان چند روز متوالی است که اسهال خونی را به همراه نشانه های زیر تجربه می کنید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

  • کاهش خروجی ادرار
  • کبودی ناشناخته
  • خونریزی غیرمعمول
  • خستگی شدید

اگر نتوانید بیش از ۱۲ ساعت ادرار کنید باید به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه کنید.

علل ابتلا به سندروم همولیتیک اورمیک (HUS)

شایع ترین علت HUS به ویژه در کودکان زیر ۵ سال، عفونت باکتریایی با باکتری E. coli است که سموم خاصی را در بدن تولید می کنند (E.coli تولید کننده سم شیگا در بدن است). یکی از گونه های E. coli عامل این بیماری به نام E. coli O157: H7 شناخته می شود. گونه های دیگر E. coli نیز به سندروم همولیتیک اورمیک (HUS) مرتبط هستند.

E. coli به گروهی از باکتری ها اشاره دارد که معمولا در روده انسان و حیوانات یافت می شود. اکثر صدها نوع E. coli طبیعی و بی ضرر هستند. اما برخی از گونه های E.coli از جمله مواردی که باعث HUS می شوند مسئول عفونت های جدی غذایی در بدن می باشند.

E. coli می تواند از طرق زیر وارد بدن شود:

  • گوشت یا محصولات آلوده
  • استخرهای شنا و دریاچه های آلوده به مدفوع

گاهی اوقات، عفونت E.coli از طریق تماس نزدیک با یک فرد آلوده مانند یکی از اعضای خانواده یا مراجعه روزانه به مراکز درمانی منتقل می شود. اکثر افراد مبتلا به E. coli، حتی افرادی که به گونه های خطرناک این بیماری مبتلا می شوند، HUS را تجربه نمی کنند.

سایر علل

علل دیگر ابتلا به سندروم همولیتیک اورمیک (HUS) عبارتند از:

  • استفاده از داروهای خاص مانند سولفات کینین، برخی از داروهای شیمی درمانی، داروهایی که شامل سیکلوسپورین هستند و داروهای ضد پلاکت
  • ابتلا به برخی از عفونت ها مانند ایدز یا عفونت باکتریایی پنوموکوک
  • به ندرت، حاملگی

استعداد ابتلا به یک نوع نادر از HUS که به نام HUS غیر معمولی، HUS اولیه یا HUS متصل به مکمل شناخته می شود، را می توان ژنتیکی به کودکان منتقل کرد. افرادی که ژن جهش یافته را به ارث برده اند، ممکن است HUS غیرطبیعی را تجربه کنند. اما لزوما همه این افراد به سندروم همولیتیک اورمیک (HUS) مبتلا نمی شوند. ژن جهش یافته ممکن است بعد از یک عفونت تنفسی یا شکمی فعال شود.

عوامل خطر ابتلا به سندروم همولیتیک اورمیک (HUS)

خطر ابتلا به HUS بیشتر افراد زیر را تهدید می کند:

  • کودکان زیر ۵ سال
  • افراد بالای ۷۵ سال
  • افراد مبتلا به تغییرات ژنتیکی خاصی که آنها را حساس تر می کند

عوارض جانبی ناشی از سندروم همولیتیک اورمیک

HUS می تواند عوارض کشنده زیر را شامل شود:

  • نارسایی کلیه، که ناگهان (حاد) یا به مرور زمان (مزمن) ایجاد می شود
  • فشار خون بالا
  • سکته مغزی
  • کما
  • مشکلات روده ای، مانند کولیت التهابی
  • مشکلات قلبی

روش های پیشگیری از سندروم همولیتیک اورمیک

لزوما همه گوشت ها یا محصولاتی که به ظاهر کهنه هستند و بو می دهند آلوده به E. coli نیست. اما برای محافظت از بدن در برابر عفونت E. coli و سایر بیماری های غذایی که بر اثر گونه های مختلف این باکتری ایجاد می شود، توصیه می کنیم که نکات زیر را رعایت کنید:

  • از مصرف شیر، آب و آب میوه غیر پاستوریزه اجتناب کنید.
  • قبل از غذا خوردن و پس از استفاده از دستشویی و تعویض پوشک کودک، دست های خود را بشویید.
  • ظروف و سطحی که مواد غذایی با آن ها تماس دارند را تمیز نگه دارید.
  • گوشت پخته ای که دمای داخلی آن حداقل ۱۶۰ درجه فارنهایت است را مصرف کنید.
  • برای یخ زدایی گوشت از مایکروویو استفاده کنید یا گوشت را یک روز قبل به یخچال انتقال دهید.
  • غذاهای خام نخورید.
  • گوشت پخته شده را روی تخته ای که قبلا با گوشت خام آلوده شده است قرار ندهید.
  • گوشت خریداری شده را به منظور جلوگیری از راه افتادن خون آبه سریعا به فریزر منتقل کنید.
  • از شنا کردن در آب هایی که به تمیز بودنشان شک دارید اجتناب کنید.
  • اگر اسهال دارید شنا نکنید.
سندروم همولیتیک اورمیک
سندروم همولیتیک اورمیک

روش های تشخیص سندروم همولیتیک اورمیک

برای تأیید تشخیص HUS، پزشک ممکن است تست های آزمایشگاهی زیر را توصیه کند:

آزمایش خون: این آزمایش ها می توانند تعیین کنند که آیا گلبول های قرمز شما آسیب دیده اند یا خیر. آزمایش خون همچنین می تواند تعداد کم پلاکت ها، تعداد کم گلبول های قرمز خون و یا بالا بودن سطح کراتینین را نشان دهد. کراتینین یک ماده زائد است که به طور کلی توسط کلیه ها دفع می شود.
آزمایش ادرار: این آزمون می تواند سطح غیرطبیعی پروتئین، خون و علائم عفونت را در ادرار بیمار تشخیص دهد.
نمونه مدفوع: این آزمایش ممکن است حضور E.coli، تولید کننده توکسین و سایر باکتری هایی که می توانند HUS را ایجاد کنند را شناسایی کند.

درمان سندروم همولیتیک اورمیک

HUS نیاز به درمان در بیمارستان دارد. برای کاهش نشانه ها و علائم و جلوگیری از مشکلات بیشتر، درمان های انجام شده روی بیمار شامل موارد زیر می باشد:

جایگزینی مایعات: مایع و الکترولیت های از دست رفته بدن طی اسهال باید به دقت جایگزین شوند. زیرا کلیه ها مایعات رابه طور موثر و نرمال دفع نمی کنند.

گلبول های قرمز خون: سلول های قرمز خون از طریق تزریق داخل وریدی تجدید می شوند. این سلول ها می توانند علائم و نشانه های HUS مانند لرز، خستگی، ضعف تنفسی، بالا رفتن سرعت قلب، زرد شدن رنگ پوست و تیره شدن ادرار را معکوس کنند.

انتقال خون وریدی: انتقال IV پلاکت ها به طور معمول می تواند در صورت لخته شدن خون و خونریزی به بدن بیمار کمک کند.

تعویض پلاسما: پلاسما بخشی از خون است که از گردش خون و پلاکت ها حمایت می کند. گاهی اوقات از دستگاه برای پاک کردن پلاسما خون و یا جایگزینی آن با پلاسمای تازه اهدا کننده یا پلاسما یخ زده استفاده می شود.

دیالیز کلیه: گاهی اوقات برای فیلتر کردن ضایعات و مایعات اضافی از خون دیالیز مورد نیاز است. دیالیز معمولا درمان موقتی است و تنها تا زمانی که کلیه ها دوباره به شرایط ایده آل باز گردند استفاده می شوند. اما اگر  آسیب وارده به کلیه ها قابل توجهی باشد، ممکن است بیمار نیاز به دیالیز طولانی مدت داشته باشد.

[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]

پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:

نوتروپنی دوره ای ؛ نشانه ها، علل، روش های تشخیص و درمان

تالاسمی بتا ؛ نشانه ها، علل و روش های درمان

[/quote]

پس از درمان

درمان مناسب منجر به بهبود کامل برای اکثر افراد مبتلا به HUS، به خصوص کودکان می شود.

اگر بیمار بر اثر ابتلا به HUS دچار آسیب کلیوی شود، برای کاهش فشار خون و جلوگیری یا تأخیر در ایجاد آسیب بیشتر به کلیه، معمولا دارو تجویز می شود. ممکن است برای ارزیابی عملکرد کلیه نیاز باشد که تا ۵ سال بعد از بهبودی بیماری هر سال آزمایش عملکرد کلیه انجام شود.

درمان HUS غیر معمول

این نوع HUS عموما با تعویض پلاسما درمان می شود. در مورد این بیماری ممکن است مصرف اکولیزومب (Soliris)، دارویی که می تواند مانع ادامه تخریب سلول های سالم شود، توصیه شود. برای جلوگیری از عفونت های جدی، قبل از مصرف این دارو باید واکسن مننگوکوک تزریق شود.

منابع:

Hemolytic uremic syndrome