احساس سوزن سوزن شدن سر که برخی از افراد آن را گاها تجربه می کنند به علل مختلفی مربوط است. نام علمی سوزن سوزش شدن بدن، پارستزی است. ضمن این که طیف وسیعی از احساسات، علاوه بر سوزن سوزن شدن، مانند بی حسی، به این اصطلاح مربوط می شود. پارستزی معمولا در پاها به خصوص انگشتان پا احساس می شود. اما می تواند قسمت های مختلفی از بدن، مانند سر را نیز تحت تاثیر قرار دهد. پارستزی سر نه تنها باعث احساس سوزش در کف سر می شود بلکه پوست این اندام را نیز درگیر می کند. خارش، سوزش، احساس حرکت موجودی روی پوست سر، اطراف پیشانی و اطراف چشم از دیگر علائمی است که همراه با سوزن سوزن شدن سر ایجاد می شود.
معمولا اکثر دلایل ایجاد این احساس در سر، به اعصاب و سیستم عصبی مرکزی مربوط است. به عنوان مثال، استرس و اضطراب می تواند باعث سفت شدن اعصاب این نواحی شده و احساس سوزن سوزن شدن موقت در سر را ایجاد کند. گاهی اوقات نیز بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن سر نشانه ای از شروع میگرن، بیماری لایم ناشی از گزش کنه، یا انسفالیت (التهاب مغز) است. با این حال، سایر بیماری های جدی مانند ام اس، سکته مغزی، یا دیابت نیز می توانند موجب سوزن سوزن شدن مزمن در سر شوند.
بر اساس گزارش محققان وبسیات WebMD، پارستزی می تواند حاد (به طور موقت) یا مزمن باشد. زمانی این احساس مزمن باشد، سوزن سوزن شدن یا متوقف نمی شود یا در صورت توقف، به صورت دوره ای مجددا ایجاد می شود. این حالت نشانه ای از یک بیماری یا آسیب عصبی است.
برای درمان سوزن سوزن شدن سر باید علت زمینه ای را درمان کرد. گاهی این حس تنها با استراحت کردن از بین می رود. اما در مورد بیماری های جدی که موجب سوزن سوزن شدن مزمن می شود، باید با پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.
این مقاله مجله پیام سلامت نگاهی به علل سوزن سوزن شدن سر و راه های مختلف طبیعی برای درمان این بیماری انداخته است.
علل و درمان سوزن سوزن شدن سر
اجازه دهید به بعضی از شرایطی که می توانند موجب ایجاد احساس سوزن سوزن شدن موقت یا مزمن در سر شوند نگاهی انداخته و برای هر کدام درمان ها طبیعی آن را نیز ذکر کنیم.
استرس و اضطراب
سوزن سوزن شدن سر می تواند نشانه ای از اضطراب و استرس باشد. استرس به روش های مختلفی بر روی بدن تاثیر می گذارد. این حالت تحریک عضلات و اعصاب را تشدید می کند. معمولا، این نوع احساس سوزن سوزن در یک یا هر دو طرف سر ایجاد شده و به صورت متوالی می آید و می رود. احساس سوزن سوزن شدن گاهی جلوتر و گاهی همراه با دوره های استرس و اضطراب ایجاد می شود.
مجله بین المللی Trichology گزارش داد که پوست سر یک منطقه بسیار حساس است و به راحتی تحریک می شود. محققان در این مقاله اعلام کرده اند که استرس یکی از دلایل احساس سوزن سوزن، سوزش و یا احساس راه رفتن موجودی روی پوست سر می شود. همراه با احساس سوزش در پوست سر، استرس می تواند به درماتیت خارشی در پوست سر منجر شود.
بنابراین مدیریت استرس برای جلوگیری از ایجاد تاثیرات منفی بر سلامت عمومی بسیار مهم است. در میان درمان های طبیعی برای استرس و اضطراب برای جلوگیری از سوزن سوزن شدن سر استفاده از ویتامین های گروه B، به خصوص B6، چای بابونه، و روغن هایی که خواص کاهنده استرس را دارند، قرار دارد.
میگرن
میگرن یک سردرد ضربان دار و شدید است که می تواند باعث احساس سوزن سوزن شدن سر قبل از شروع حملات یا در طول حملات سردرد شود. میگرن در اکثر مواقع فقط در پشت و یا یک طرف سر احساس می شود. بنابراین احساس سوزن سوزن شدنی که همراه میگرن است معمولا در یک طرف سر است.
دکتر Jasvinder Chawla می گوید که یکی از عوارض میگرن پارستزی یا بی حسی است. به گزارش وب سایت BrainandSpine، میگرن می تواند احساس سوزن سوزن شدن و حتی بی حسی در صورت، لب ها و زبان ایجاد کند. در مورد میگرن های شدید، گاهی مشکلات گفتاری و سرگیجه نیز وجود دارد.
پزشکان هنوز نمی دانند که میگرن به چه دلیل ایجاد می شود. اما برخی معتقدند که کمبود تغذیه ای موجب ایجاد حملات میگرن می شود. بنابراین اگر بعد از سوزن سوزن شدن سر سر درد گرفتید یا اگر همزمان با سردرد چنین حسی دارید، این احساس به دلیل میگرن در شما به وجود می آید. بنابراین درمان میگرن می تواند موجب درمان احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن سر شود.
عفونت سینوسی
عفونت سینوسی فشار در سر را افزایش داده و احساس سوزن سوزن شدن یا خزیدن موجودی در سر را به وجود می آورد. عفونت در سینوس ها باعث التهاب در پیشانی، بینی و میان چشم ها می شود. یکی از شایع ترین عوارض سینوزیت، پارستزی عصب سه قلو در سر است. این عصب، بزرگترین عصب در سر است و مسئول احساس سوزن سوزن شدن و درد در صورت، پوست سر و پیشانی می باشد.
برای درمان عفونت های سینوسی، می توانید از روش هایی مانند شستشوی بینی با آب گرم شور، استفاده از کمپرس آب گرم روی سر و پیشانی، استفاده از غذاهای تند و ادویه دار و استفاده از بخور برای نرم کردن مخاط و باز شدن سینوس ها استفاده کنید.
آسیب عصبی یا عضلانی
هر نوع آسیب به عضلات گردن یا اعصاب سر می توانید سوزن سوزن سر را آغاز کند. احساسی که به این دلیل ایجاد می شود بیشتر بر روی گونه ها یا پوست سر حس می شود. بسته به نوع آسیب، احساس سوزن سوزن شدن ناشی از آسیب های عصبی می تواند موقتی یا مزمن باشد.
مجله انجمن کایروپراکتیک کانادا (Canadian Chiropractic Association) گزارشی را از یک زن که از سوزن سوزن شدن سر و سرگیجه رنج می برد منتشر کرده است. پزشکان با بررسی این مورد دریافتند که احساس سوزن سوزن شدن در پیشانی، گونه و چانه او ناشی از سفتی و ضعف یکی از عضلات گردن است.
پزشکان می گویند که آسیب به اعصاب سر می تواند باعث احساس مورمور شدن شود. این آسیب عصبی معمولا با عفونت های ویروسی، فشار خون بالا و یا سکته مغزی ایجاد می شود. علائم عمومی نوروپاتی کرانیال، که در آن اعصاب در مغز تحت تاثیر هستند، شامل احساس سوزن سوزن شدن، درد و بی حسی در ناحیه سر می شود.
وارد آمدن ضربه به سر
ضربه به سر نیز می تواند آسیب به اعصاب و عضلات ایجاد کرده و در نتیجه بی حسی و سوزن سوزن شدن سر به وجود آید. علائمی که همراه با ضربه به سر به وجود می آیند عبارتند از:
- پارستزی
- سردرد
- تاری دید
- تهوع
- استفراغ
اگر هر یک از این علائم را پس از وارد آمدن ضربه به سر داشتید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
گزش کنه (بیماری لایم)
بیماری لایم که از گزش کنه ناشی می شود می تواند باعث احساس سوزن سوزن شدن در سر و سردرد شود. نیش ساس آلوده معمولا باعث بثورات قرمزی که مرکز کم رنگ تری دارد، بر روی پوست می شود. با گسترش عفونت در بدن، درد مفاصل و خستگی ایجاد می شود.
مجله Infectious Disease Clinics of North America گزارش داد که علائم بیماری لایم که پس از گزش کنه شروع می شود معمولا طولانی مدت هستند. این علائم می توانند تا ۱۲ ماه پس از گزش حیوان در بدن وجود داشته باشند. در دوره های عود، بیمار علائم زیر را تجربه می کند:
- سوزن سوزن شدن سر
- سردرد
- سفتی گردن
- مشکلات حافظه
- ناتوانی در تمرکز کردن
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، برای بیماری لایم درمان با آنتی بیوتیک مورد نیاز است. بیمارانی که در مراحل اولیه این بیماری، تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار می گیرند معمولا به سرعت و به طور کامل بهبود می یابند.
ورم مغز
آنسفالیت التهاب مغز است و گاهی اوقات توسط گزش کنه ایجاد می شود. عفونت های ویروسی شایع ترین علت آنسفالیت هستند. اگر چه، عفونت های باکتریایی و دیگر بیماری های التهابی نیز ممکن است به این بیماری دامن بزنند. تورم مغز پارستزی همراه با استفراغ، سردرد و تب ایجاد می کند. یکی دیگر از بیماری های جدی که باعث التهاب مغز همراه با احساس سوزن سوزن شدن سر می شود، مننژیت است.
هر دوی این بیماری ها نیاز به معاینه پزشک دارند تا از التهاب بیشتر و ایجاد صدمه دائمی به مغز جلوگیری شود.
زونا
زونا توسط ویروس هرپس زوستر ایجاد می شود و اگر سر را تحت تاثیر قرار دهد می توانید احساس سوزن سوزن شدن در یک طرف صورت یا پوست سر به وجود آورد. زونا باعث التهاب عصب در زیر پوست شده و پوست این نواحی را حساس و دردناک می کند. پس از اولین علائم زونا که سوزن سوزن شدن و بی حسی است بثورات ایجاد شده، سپس بثورات به تاول تبدیل می شوند، بعد از این، تاول ها ترشح داشته و سپس پوسته پوسته می شوند.
دکتر چارلز پاتریک دیویس می گوید که بسته به اعصاب درگیر در این بیماری، زونا می تواند بسیاری از نقاط بدن را تحت تاثیر قرار دهد. ناراحتی ایجاد شده توسط زونا در سر به صورت سوزن سوزن شدن، درد، تیر کشیدن و حساس و سوزن سوزن شدن پوست خود را نشان می دهد. دکتر دیویس می گوید که اگر این سوزن سوزن شدن در صورت احساس شود، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
شما می توانید زونا را در خانه با استفاده از عسل درمان کنید. عسل برای تسکین حساس شدن پوست مفید است و خواص ضد باکتریایی آن زخم را به سرعت درمان می کند.
سکته مغزی
سوزن سوزن شدن سر می تواند نشانه و علامتی از سکته مغزی باشد. سکته مغزی زمانی رخ می دهد که جریان خون به بخشی از مغز، به دلایل مختلف قطع شود. قطع شدن جریان خون موجب می شود که سلول های مغز بمیرند.
مطالعه ای که در مجله انجمن قلب آمریکا (American Heart Association) منتشر شده گزارش داد که سوزن سوزن شدن سر یکی از نشانه های سکته مغزی است. بسیاری از قربانیان سکته مغزی، پس از بهبود یافتن، احساس این علامت را قبل از سکته گزارش داده اند.
سوزن سوزن شدن و حساسیت سر تنها یکی از نشانه های سکته مغزی است. سکته مغزی معمولا باعث ضعف ناگهانی یا بی حسی در صورت شده و مشکلات گفتاری و بینایی به وجود می آورد. شیوه زندگی سالم، تا حد زیادی خطر ابتلا به سکته را کاهش می دهد.
نوروپاتی دیابتی
یکی از عوارض ناشی از دیابت آسیب به اعصاب محیطی و جمجمه (اعصاب در مغز) است. این عوارض منجر به احساس سوزن سوزن شدن، درد و بی حسی می شود.
مجله Postgraduate Medical گزارش می دهد که افرادی که نشانه ای از آسیب های عصبی ناشی از دیابت دارند، درد عصب در آن ها، شب ها بدتر می شود. دردی که به این شیوه احساس می شود معمولا درد تند، تیز و سوزشی است.
مدیریت دیابت می تواند به کاهش احساس سوزن سوزن شدن سر و دیگر قسمت های بدن منجر شود. بسته به شدت بیماری، ممکن است مصرف انسولین و یا داروهای دیگر برای کنترل دیابت مفید باشد. ضمن این که در موارد خفیف پزشک معمولا کنترل بیماری را با رژیم غذایی توصیه می کند.
مولتیپل اسکلروزیس
سوزن سوزن شدن مزمن در سر و مناطق دیگر بدن گاهی اوقات یکی از اولین علائم بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) در برخی از افراد است. MS یک بیماری سیستم عصبی مرکزی است، که در آن نهایتا آسیب دائمی به اعصاب وارد می شود. البته سوزن سوزن شدن سر و بدن تنها علامت MS نیست و بسیاری از علائم اولیه دیگر MS از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از علائم این بیماری عبارتند از:
- تاری دید
- دوبینی
- عدم هماهنگی بدن
- ناتوانی در حفظ تعادل
- بی حسی
- ضعف در یک دست یا یک پا
به گفته دکتر Christopher Luzzio، حملات سوزن سوزن شدن می تواند قسمت های مختلف بدن در زمان های مختلف درگیر کند. گاهی اوقات احساس سوزن سوزن شدن و خارش ناگهانی در عرض چند دقیقه رخ می دهد. گاهی نیز احساس سوزن سوزن شدن در سر، بازوها، و یا بخش دیگری از بدن تا ۲۴ ساعت به طول می انجامد.
اگرچه این بیماری قابل درمان نیست، اما می توان علائم را مدیریت کرده و به کمک نقاهت سریعتر، از حملات پیشگیری کرد.
تومور مغزی
در موارد نادر، احساس سوزن سوزن شدن سر می تواند علامت تومور مغزی باشد. بر اساس گزارش مجله Neuropsychiatric Disease and Treatment، تومورهای مغزی که به یکی از اعصاب مغز فشار وارد می کنند ممکن است موجب پارستزی در نقاط مختلف بدن، از جمله سر شوند.
خوشبختانه، احساس سوزن سوزن شدن سر به خودی خود نشانه ای از تومور مغزی نیست. تومورهای مغزی باعث بروز علائم شدید زیر می شوند:
- سردرد
- تشنج
- از دست دادن هوشیاری
- استفراغ
- تغییرات در توانایی راه رفتن