سینوزیت حاد (رینوسینوزیت حاد) بیماری است که باعث التهاب و تورم حفره های اطراف بینی (سینوس ها) می شود. این التهاب در تخلیه مایعات از بینی تداخل ایجاد کرده و سبب تولید مخاط زیاد می شود.
با وجود سینوزیت حاد، تنفس از طریق بینی بسیار دشوار می شود. ناحیه اطراف چشمان و صورت ممکن است تورم داشته باشد و دچار درد شدید صورت یا سردرد شوید. سینوزیت حاد اغلب ناشی از سرماخوردگی است. به جز مواردی که عفونت باکتریایی عامل ایجاد آن است، این بیماری اغلب در عرض یک هفته تا ۱۰ روز درمان می شود.
در بیشتر موارد، برای درمان سینوزیت حاد به روش های خانگی نیاز است. با این حال، این نوع سینوزیت می تواند به عفونت های جدی و سایر عوارض منجر شود. سینوزیتی که بیش از ۱۲ هفته طول می کشد و علیرغم درمان پزشکی بهبود پیدا نمی کند، سینوزیت مزمن نامیده می شود.
تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت با ما همراهی کنید تا با نشانه ها، علل، عوامل خطر، عوارض، روش های تشخیص، درمان و پیشگیری از سینوزیت حاد آشنا شوید.
علائم سینوزیت حاد
علائم این نوع سینوزیت اغلب عبارتند از:
- ترشحات غلیظ زرد یا سبز از بینی یا پشت گلو (پشت حلق)
- انسداد بینی یا گرفتگی بینی که باعث می شود تنفس کردن از طریق بینی مشکل شود
- درد، حساسیت به لمس، تورم و احساس فشار در اطراف چشم، گونه ها، بینی یا پیشانی که هنگام خم شدن بدتر می شود
علائم و نشانه های دیگر این بیماری عبارتند از:
- فشار گوش
- سردرد
- درد در فک و قسمت فوقانی دندان ها
- کاهش قدرت چشایی و بویایی
- سرفه، که ممکن است در شب بدتر باشد
- بوی بد دهان (هالیتوز)
- خستگی
- تب
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اکثر افراد مبتلا به سینوزیت حاد نیاز به مراجعه به پزشک ندارند. اما در صورت داشتن یکی از موارد زیر، به پزشک مراجعه کنید:
- علائمی که در عرض چند روز بهبود نمی یابند یا بدتر می شوند
- تب پایدار
- داشتن سابقه سینوزیت مکرر یا مزمن
علل ایجاد این بیماری
سینوزیت حاد اغلب ناشی از سرماخوردگی است که ناشی از یک عفونت ویروسی است. در برخی موارد عفونت باکتریایی نیز عامل ایجاد آن است.
عوامل خطر
اگر شرایط زیر را داشته باشید ممکن است در معرض خطر ابتلا به سینوزیت باشید:
- تب یونجه یا یک بیماری آلرژیک دیگر که بر روی سینوس های شما تأثیر می گذارد
- اختلال در تخلیه ترشحات بینی، مانند انحراف تیغه بینی، پولیپ بینی یا تومور
- بیماری های زمینه ای مانند فیبروز کیستیک یا اختلال در سیستم ایمنی مانند HIV یا ایدز
عوارض جانبی ناشی از سینوزیت حاد
ایجاد عوارض جانبی در این بیماری غیر معمول است. اما اگر عوارض رخ دهد، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سینوزیت مزمن: اگر سینوزیت حاد زیاد طول بکشد ممکن است موجب ایجاد یک مشکل طولانی مدت به نام سینوزیت مزمن شود. سینوزیت مزمن بیش از ۱۲ هفته طول می کشد.
- مننژیت: این عفونت گاهی باعث التهاب غشاء و مایع مغزی و نخاعی می شود.
- عفونت های دیگر: غالبا، عفونت می تواند به استخوان (استئومیلیت) یا پوست (سلولیت) گسترش یابد.
- از دست دادن بخش یا تمام حس بویایی: انسداد بینی و التهاب عصب بویایی می تواند باعث کاهش موقت یا دائمی حس بویایی شود.
- مشکلات بینایی: اگر عفونت به چشم سرایت کند، می تواند سبب کاهش بینایی و حتی کوری شود. گاهی این کوری دائمی است.
روش های جلوگیری از سینوزیت حاد
این مراحل را برای کاهش خطر ابتلا به سینوزیت حاد انجام دهید:
- پیشگیری از عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی: تماس خود را با افرادی که سرماخوردگی دارند، به حداقل برسانید. دست های خود را به طور مرتب با صابون و آب بشویید، مخصوصا قبل از خوردن غذا.
- مدیریت آلرژی: برای این که بتوانید علائم این نوع سینوزیت را کاهش دهید آلرژی را کنترل کنید.
- اجتناب از سیگار و هوای آلوده: دود سیگار و سایر آلودگی ها می توانند ریه ها و مسیر بینی را تحریک کنند.
- استفاده از دستگاه بخور: اگر هوای خانه شما خشک است، مانند زمانی که برای گرمایش خانه از شوفاژ استفاده می کنید، اضافه کردن رطوبت به هوا می تواند به جلوگیری از سینوزیت کمک کند. البته باید حواستان باشد که مخزن دستگاه را همیشه تمیز نگه دارید. زیرا این مخزن محل مناسبی برای رشد قارچ و باکتری ها است که عاملی برای ایجاد آلرژی می باشند.
روش های تشخیص
دکتر ابتدا حساسیت بینی و صورت را چک کرده و سپس داخل بینی را نگاه می کند. روش های دیگری نیز ممکن است برای تشخیص سینوزیت حاد استفاده شود تا به کمک آن ها احتمال سایر بیماری ها رد شود. این روش ها عبارتند از:
- آندوسکوپی بینی. در این روش یک لوله نازک و انعطاف پذیر (آندوسکوپ) حاوی فیبر نوری از طریق بینی وارد سینوس ها می شود و اجازه می دهد تا پزشک به صورت بصری داخل سینوس ها را بررسی کند.
- مطالعات تصویربرداری. انجام سی تی اسکن یا MRI می تواند جزئیات بیشتری را در مورد سینوس ها و ناحیه بینی نشان دهد. استفاده از این روش تشخیص برای سینوزیت حاد بدون عوارض توصیه نمی شود. اما گاهی مطالعات تصویربرداری به تشخیص عوارض کمک می کنند.
- کشت باکتری بر روی بافت بینی و سینوس. این تست آزمایشگاهی برای تشخیص سینوزیت حاد ضروری نیست. با این حال، هنگامی که بیماری به درمان پاسخ نمی دهد و روز به روز بدتر می شود، کشت میکروبی بافت ممکن است به تعیین علل کمک کنند. همان طور که می دانید گاهی این بیماری بر اثر عفونت باکتریایی رخ می دهد.
- تست آلرژی. اگر پزشک متقاعد شود که آلرژی باعث سینوزیت حاد در شما شده است، یک آزمایش آلرژی پوستی را توصیه می کند. تست آلرژی ایمن و سریع است و می تواند به شناسایی آلرژن هایی که علائم را تحریک می کنند کمک کند.
روش های درمان سینوزیت حاد
اغلب موارد سینوزیت حاد، یعنی آنهایی که از طریق عفونت ویروسی ایجاد می شوند، خود به خود درمان می شوند. تکنیک های مراقبت از خود معمولا همه آن چیزی است که لازم است برای تسکین علائم انجام دهید.
درمان برای تسکین علائم
پزشک ممکن است درمان هایی را برای کمک به کاهش علائم سینوزیت توصیه کند این درمان ها عبارتند از:
اسپری سالین. روزانه چند بار از اسپری حاوی محلول سالین در بینی خود استفاده کنید.
کورتیکواستروئیدهای بینی. این اسپری های بینی به پیشگیری و درمان التهاب کمک می کند. نمونه هایی از آن عبارتند از:
- فلوتیکسون
- بودزونید
- ممتازون
- بکلومتازون
ضد احتقان ها. این داروها در دو نوع خارج از نسخه (OTC) و تجویزی و به صورت قرص و اسپری بینی در دسترس هستند. البته فقط باید چند روز از این داروها استفاده کنید. در غیر این صورت ممکن است باعث بازگشت شدید احتقان شوند.
مسکن های خارج از نسخه. برخی از این مسکن ها عبارتند از:
- آسپرین
- استامینوفن
- ایبوپروفن
هنگام استفاده از آسپرین برای کودکان یا نوجوانان، احتیاط کنید. کودکان و نوجوانانی که از عفونت آبله مرغان یا علائم آنفلوانزا رنج می برند، هرگز نباید آسپرین مصرف کنند. این به این دلیل است که آسپرین با این بیماری ها تداخل ایجاد کرده و منجر به بیماری خطرناک و حتی کشنده ای به نام سندرم ری می شود.
آنتی بیوتیک ها
آنتی بیوتیک ها معمولا برای درمان سینوزیت حاد استفاده نمی شوند. حتی اگر سینوزیت حاد به دلیل تجمع باکتری ایجاد شده باشد. برای تجویز این دارو پزشک ممکن است منتظر بماند تا ببیند آیا سینوزیت حاد باکتریایی بدتر می شود یا خیر. با این حال، علائم شدید، پیشرفته یا مداوم ممکن است نیاز به آنتی بیوتیک داشته باشند. اگر پزشک برایتان آنتی بیوتیک تجویز کرده است، حتما کل دوره درمان را حتی در حالی که علائم برطرف شده اند، ادامه دهید. اگر طول دوره درمان را تکمیل نکنید ممکن است بیماری مجدد باز گردد.
ایمونوتراپی
اگر آلرژی به ایجاد سینوزیت کمک کرده باشد، ایمنوتراپی که باعث کاهش واکنش بدن به آلرژن های خاص می شود، ممکن است به درمان علائم کمک کند.
درمان های خانگی
این مراحل می تواند به کاهش علائم سینوزیت کمک کند:
- استراحت. استراحت کردن به عفونت بدن کمک می کند تا زودتر خوب شود.
- نوشیدن مایعاتی مانند آب یا آبمیوه. نوشیدن مایعات مخاط بینی را شل کرده و باعث می شود که بهتر تخلیه شوند. از نوشیدنی هایی که حاوی کافئین یا الکل هستند اجتناب کنید. زیرا آنها می توانند آب بدن را دفع کنند. نوشیدن الکلی نیز می تواند تورم پوشش سینوس ها و بینی را بدتر کند.
- رطوبت. با بخور سینوس های خود را مرطوب نگه دارید. می توانید برای این کار دوش آب داغ بگیرید و بینی را با بخار جمع شده در حمام پر کنید. این کار به کاهش درد و تخلیه مخاط کمک می کند.
- کمپرس گرم. گذاشت حوله گرم و مرطوب در اطراف بینی، گونه ها و چشم ها، درد صورت ناشی از سینوزیت حاد را کاهش می دهد.
- شستشوی بینی. از ابزارهای مخصوص شستشوی بینی که در داروخانه های موجود است یا از سرنگ بدون سوزن برای شستشوی بینی با محلول آب نمک استفاده کنید. برای تهیه این محلول باید حتما آبی که استفاده می کنید را بجوشانید تا آلودگی در آن نباشد.
- سر خود را بالا نگه دارید. این کار باعث تخلیه سینوس ها شده و گرفتگی را کاهش می دهد.
طب جایگزین
درمان های جایگزین زیادی برای کاهش علائم سینوزیت حاد وجود ندارد. اما محصولات حاوی ترکیبات خاصی از گیاهان ممکن است به کاهش علائم این بیماری کمک کنند. این درمان های ترکیبی که تحت نام های تجاری مانند Sinupret و SinuGuard فروخته می شوند، حاوی نوعی گل پامچال، ریشه جنتیانای زرد، گل شاه پسند و Sorrel هستند.
عوارض جانبی احتمالی آن ها نیز عبارتند از:
- ناراحتی معده
- اسهال
- واکنش های پوستی آلرژیک