علل و روش های درمان شوره سر

شوره سر یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد پوسته بر روی مو و پوست سر می شود. این عارضه اغلب با خارش همراه می باشد و علت دقیق آن ناشناخته است. اما عوامل مختلفی این خطر را افزایش می دهند. افراد عادی تصور می کنند که شوره به دلیل عدم رعایت بهداشت ایجاد می شود. این در حالی است که در اکثر مواقع علت ایجاد شوره، این نیست. اما ممکن است در صورتی که فرد به اندازه کافی مو و پوست سر خود را نشوید، نیز رخ دهد.

شوره سر می تواند شرم آور بوده و درمان سختی داشته باشد. اما خوشبختانه عارضه ای نیست که برای آن درمانی وجود نداشته باشد.

مطالب این مقاله مجله پیام سلامت در مورد موضوعات زیر است:

  • علل
  • درمان
  • چه زمانی باید به دلیل شوره سر به پزشک مراجعه کنیم؟
  • شوره سر در نوزادان

علل ایجاد شوره سر

علل دقیق ایجاد شوره روی سر ناشناخته است. اما یکی از نظریات در این مورد این است که این عارضه با تولید هورمون مرتبط است و به همین دلیل در طول زمان بلوغ آغاز می شود. در ادامه به ۱۰ علت که موجب شکل گیری شوره می شوند اشاره می کنیم.

درماتیت سبورئیک

افرادی که دارای درماتیت سبورئیک هستند، پوست چربی دارند که احتمال ابتلا به شوره در آن بیشتر است. درماتیت سبورئیک بر روی بسیاری از مناطق پوست، از جمله پشت گوش ها، سینه، ابرو و دو طرف بینی تاثیر می گذارد.

قرمزی پوست، چرب شدن و پوشیده شدن پوست با تکه های سفید یا زرد از جمله علائم این بیماری است. درماتیت سبورئیک نزدیک به مالاسزیا است. مالاسزیا یک قارچ است که معمولا روی پوست سر زندگی می کند و از چربی هایی که فولیکول های مو ترشح می کنند، تغذیه می کند.

این عارضه معمولا مشکلی ایجاد نمی کند. اما در برخی افراد فعالیت بیش از حد چربی روی پوست سر، باعث ایجاد تحریک و تولید سلول های پوستی اضافی می شود. همانطور که این سلول های اضافه پوست می میرد و می ریزند، با چربی مو و پوست سر مخلوط می شوند و شوره سر را تشکیل می دهند.

شانه نکردن مو

شانه کردن مو به طور مرتب خطر ابتلا به شوره سر را کاهش می دهد. زیرا این کار به ریزش پوست مرده سر کمک می کند.

مخمر

افرادی که نسبت به مخمر حساس هستند شانس زیادی برای ابتلا به شوره دارند. بنابراین مخمر ممکن است بخشی از علت بیماری آن ها باشد. شوره سر اغلب در ماه های زمستان بدتر می شود و هنگامی که آب و هوای گرمتر می شود، بهتر خواهد شد.

این اتفاق ممکن است به این دلیل رخ دهد که نور ماوراء بنفش خورشید (UVA) مخمر را از بین می برد.

خشکی پوست

افرادی که دارای پوست های خشک هستند بیشتر احتمال دارد به شوره سر مبتلا شوند. هوای سرد زمستانی همراه با گرم کردن بیش از حد خانه، یک علت شایع، خارش پوست است. شوره سر که از خشکی پوست ایجاد می شود، پوسته های کوچک و غیر روغنی دارد.

مصرف شامپو و محصولات مراقبت از پوست و مو

برخی از محصولات مراقبت از مو می توانند قرمزی، خارش و پوسته پوسته ایجاد کنند. استفاده مکرر از شامپو نیز ممکن است باعث شوره سر شود. زیرا این کار پوست سر را تحریک می کند. البته برخی از متخصصان می گویند که استفاده از شامپو نمی تواند سبب ایجاد سلول های مرده پوستی و سپس شوره شود. اما شواهدی وجود ندارد که این ادعا را ثابت کند.

بیماری های خاص پوستی

افراد مبتلا به پسوریازیس، اگزما و برخی دیگر از بیماری های پوستی اغلب بیش از دیگران به شوره سر مبتلا می شوند. کچلی قارچی سر نیز، عفونت قارچی است که می تواند شوره روی پوست سر ایجاد کند.

برخی بیماری ها

بزرگسالان مبتلا به بیماری پارکینسون و برخی از بیماری های عصبی دیگر مستعد ابتلا به شوره سر و درماتیت سبوره هستند. یک مطالعه نشان داد که بین ۳۰ تا ۸۳ درصد افراد مبتلا به HIV دارای درماتیت سبورئیک هستند. این آمار در بین افراد عادی بین ۳ تا ۵ درصد است.

بیماران مبتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی و کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند نیز ممکن است مستعد ابتلا به شوره سر باشند.

رژیم غذایی

عدم استفاده از غذاهایی که به اندازه کافی حاوی روی، ویتامین های گروه B و بعضی از انواع چربی ها هستند، ممکن است خطر ایجاد شوره روی سر را افزایش دهد.

استرس ذهنی

محققان معتقدند که بین استرس و بسیاری از مشکلات پوستی ارتباط وجود دارد.

سن

شوره بیشتر در بین نوجوانان شایع است. اما ممکن است به یکی از دلایلی که در بالا توضیح دادیم، در تمام طول عمر فرد نیز وجود داشته باشد. شوره ای که در نوجوانی ایجاد می شود به دلیل تغییرات هورمونی است و بر روی مردان بیش از زنان تاثیر می گذارد.

درمان شوره سر

هدف از درمان این اختلال متوقف کردن شوره با کاهش تولید سلول های پوست و یا مقابله با تولید مخمری است که ممکن است باعث پوسته پوسته شدن پوست شود. استراتژی های درمان این اختلال به سن بیمار و شدت بیماری نیز بستگی دارد.

استفاده از شامپو ضد شوره

اولین و ساده ترین درمان شوره استفاده از شامپوهای ضد شوره است. این شامپوها می توانند علائم درماتیت سبورئیک را کنترل کنند. اما قادر به درمان آن نیستند. اگر شوره به دلیل قارچ ایجاد شده باشد نیز باید از شامپوهای ضد قارچ استفاده شود. قبل از استفاده از شامپوها ضد قارچ حتما شوره های روی سر را بردارید. این کار باعث می شود که شامپو روی پوست موثرتر شود. اگر شوره در ریش شما ایجاد می شود، شامپوهایی وجود دارند که مخصوص درمان شوره ریش هستند.

سایر روش های درمان

اکثر شامپوهای ضد شوره یا ضد قارچ حاوی حداقل یکی از مواد فعال زیر هستند:

  • کتوکونازول: یک ماده ضد قارچی موثر است. شامپو های حاوی این عنصر می توانند در هر سنی استفاده شوند.
  • سولفید سلنیوم: این ماده باعث کاهش تولید چربی های طبیعی توسط غدد در پوست می شود. این کار در درمان شوره سر موثر است.
  • پیریتیون روی: این ماده رشد مخمر را آهسته می کند.
  • زغال سنگ: این ماده یک عامل ضد قارچ طبیعی است. اگر شوره به دلیل رنگ کردن زیاد و یا درمان های بلند مدت ایجاد شده باشد از این ماده استفاده می شود. البته این ماده ممکن است پوست سر را نسبت به اشعه خورشید حساس کند. پس زمانی که از آن برای درمان شوره استفاده می کنید، هنگام خارج شدن از منزل کلاه روی سرتان بگذارید. ضمن این که استفاده از این ماده در دوزهای بالا می تواند سرطان زا باشد.
  • اسید سالیسیلیک: این اسید کمک می کند پوست سر از سلول های مرده خلاص شود. یادتان باشد که اسید سالیسیلیک تولید سلول های پوست را کاهش نمی دهند. بسیاری از لایه بردارهای پوست نیز حاوی اسید سالیسیلیک هستند. گاهی اوقات این ماده پوست را خشک کرده و موجب بدتر شدن شوره می شود.
  • روغن درخت چای: روغنی که از درخت چای استرالیایی (Melaleuca alternifolia) گرفته شده است، در حال حاضر در محصولات زیادی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده در طولانی مدت اثر ضد قارچی، آنتی بیوتیک و ضد عفونی کنندگی دارد. اما برخی از افراد به آن حساسیت دارند.

بهترین استراتژی برای درمان شوره، انتخاب شامپو حاوی یکی از این مواد و استفاده روزانه از آن تا زمانی که شوره سر تحت کنترل درآید می باشد.

بعد از کنترل شدن بیماری، کم کم دوز مصرف این شامپو باید کم شود. لازم به ذکر است که گاهی پس از مدتی که از یک شامپو ضد شوره استفاده می کنید، کم کم اثر آن از بین می رود. برای این که مجددا از خواص شامپو برای درمان استفاده کنید توصیه می کنیم نوع شامپو خود را تغییر دهید. برخی از شامپوها برای این که بتوانند تاثیر مثبتی بر روی شوره سر داشته باشند باید ۵ دقیقه روی پوست بمانند. پس بنابراین توصیه می شود از شامپو طبق دستور العمل نوشته شده بر روی بسته بندی اش استفاده کنید.

چه زمانی باید به دلیل شوره سر به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شوره سر شما به دلایل ساده و غیر جدی مانند خشکی پوست یا درماتیت سبورئیک ایجاد شده باشد، نیاز به مراجعه به پزشک نیست. اما گاهی مشکل شوره دلیل بر وجود بیماری جدی در بدن است. بنابراین پیشنهاد می کنیم در صورت وجود مشکلات زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

  • علائم عفونت، مانند قرمزی، حساسیت یا تورم وجود داشته باشد.
  • شوره سر بسیار شدید بوده و یا پس از درمان خانگی همچنان ادامه داشته باشد.
  • نشانه هایی از اگزما، پسوریازیس یا بیماری پوستی دیگری که باعث خارش زیاد می شود وجود داشته باشد.

اگر درمان با شامپو موجب تحریک شود، فرد باید استفاده از آن را متوقف کرده و در مورد شیوه های دیگر درمان از پزشک سوال کند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی که به علت اچ آی وی یا ایدز ایجاد شده است، باید در مورد روش های درمان شوره حتما با پزشک مشورت کنند.

شوره سر در نوزادان

نوزادان و اطفال اغلب دارای نوعی شوره سر هستند که به عنوان کلاه گهواره شناخته می شود. در این حالت فلس های زرد و چرب روی پوست سر وجود خواهد داشت. این عارضه معمولا در ۲ ماهگی ایجاد شده و در عرض چند هفته از بین می روند. شستشوی سر کودک با شامپو بچه و استفاده از روغن بچه بعد از استحمام می تواند به درمان این نوع شوره کمک کند.

اما اگر علائم ترک خوردگی یا عفونت وجود داشته باشد، خارش، تورم یا خونریزی ایجاد شود، یا شوره به سایر قسمت های بدن گسترش یابد، باید در مورد این موضوع با پزشک مشورت کنید.

راه حل های جدید برای درمان شوره سر

تحقیقات در زمینه راه های کمک به افراد مبتلا به پسوریازیس و سایر بیماری های پوستی ادامه دارد. بر طبق تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۲، چای سبز برای درمان شوره سر و پسوریازیس پتانسیل لازم را از خود نشان داده است. محققان بر این باورند که این ماده با خواص زیر می تواند به درمان کمک کند.

  • مانع خروج رطوبت از پوست می شود
  • مانع رشد بیش از حد سلول ها می شود.
  • استرس اکسیداتیو را کاهش می دهد.
  • التهاب را کم می کند.

مطالعات انجام شده توسط محققان اروپایی نشان می دهد که اضافه کردن آنتی بادی های لاما به شامپو می تواند یک استراتژی جدید برای مبارزه با شوره سر باشد.