طاسی الگوی مردانه که به نام آتوپیک آندروژنیک نیز شناخته می شود، رایج ترین نوع از ریزش مو در مردان است. طبق گزارش کتابخانه ملی ایالات متحده آمریکا (NLM)، بیش از ۵۰ درصد از مردان بالای ۵۰ سال تا حدودی تحت تاثیر طاسی مردانه قرار می گیرند.
طاسی الگوی مردانه اشاره به ریزش مو در پوست سر مردان دارد. این اتفاق زمانی می افتد که سطح هورمون در طول عمر انسان و به ویژه در سال های آخر تغییر می کند. این عارضه اگرچه بخش مهمی از فرآیند پیری برای میلیون ها مرد در سراسر جهان است، اما عموما ریزش مو می تواند از نظر روانشناختی بسیار ناراحت کننده باشد.
گاهی مواقع مواجه شدن با ریزش مو ناگهانی می تواند نشان دهنده یک وضعیت و یا بیماری جدی در بدن باشد که نیاز به توجه پزشکی دارد. ما در ادامه این مقاله مجله پیام سلامت می خواهیم شما را بیشتر با علل، عوامل خطر و روش های درمان طاسی الگوی مردانه آشنا کنیم.
مطالب این مقاله عبارتند از:
- علل طاسی الگوی مردانه
- عوامل خطر
- علائم
- چه زمانی باید برای درمان به پزشک مراجعه کرد؟
- درمان
- جراحی پیوند مو
- لیزر و نور درمانی
علل طاسی الگوی مردانه
مردان معمولا موهای خود را هنگامی که سه عامل اصلی ژنتیک، سن و هورمون ها دچار تداخل می شوند از دست می دهند. آلوپسی آندروژنیک نیز نوعی از طاسی مردانه است که در اثر تغییرات هورمونی در طول زندگی مردان اتفاق می افتد.
عوامل ژنتیکی نیز احتمال بروز طاسی در مردان را تحت تاثیر قرار می دهند.
این عوامل به انقباض تدریجی حفره های کوچک در پوست سر و قاعده موهای که به عنوان فولیکول های مو شناخته می شود کمک می کند. در این حالت روز به روز موهای نازک تر و ظریف تری رشد می کنند تا جایی که دیگر مویی روی سر باقی نمی ماند.
اکثر مردان سفید پوست، با توجه به سن و ساختار ژنتیکی خود، برخی از درجات طاسی را تجربه می کنند. طاسی الگوی مردان در نیمی از مردانی که در سن ۵۰ سالگی قرار دارند و تا ۸۰ درصد مردان همین گروه که در سن ۷۰ سالگی هستند را تحت تاثیر قرار می دهد. سایر گروه های قومی مانند چینی ها و ژاپنی ها کمتر تحت تاثیر این نوع ریزش مو هستند. مردانی که در اقوام درجه یک و دوم آن ها ریزش مو به این شکل وجود دارد، شانس بیشتری برای طاسی دارند.
چه کسی در معرض خطر ابتلا است؟
طاسی الگوی مردانه ممکن است در سال های نوجوانی شما شروع شود. اما بیشتر در مردان بالغ اتفاق می افتد و این احتمال با سن افزایش می یابد. ژنتیک نقش مهمی در این نوع ریزش مو ایفا می کند. مردانی که سابقه خانوادگی طاسی الگوی مردانه را دارند در معرض خطر بیشتری هستند. این شانس مخصوصا زمانی که بستگان مادری سابقه این طاسی را دارند بیشتر می شود.
علائم طاسی الگوی مردانه
اگر ریزش مو در شقیقه ها یا تاج سر شروع شده باشد، به آن طاسی الگوی مردانه گفته می شود. بعضی از مردان تنها یک نقطه از سرشان دچار طاسی می شود. برخی نیز خطر رویش موهایشان به شکل “M” در می آید. در برخی از مردان نیز خطر رویش مو شروع به ریزش می کند و کم کم عقب رفته به طوری که تمام موهای خود را از دست می دهند.
چه زمانی باید برای درمان به پزشک مراجعه کرد؟
بر اساس نظر Genetics Home Reference، ریزش مو در مردان با سرطان پروستات، دیابت، چاقی و فشار خون بالا مرتبط است.
این ریزش می تواند به عنوان یک واکنش به استرس یا پس از یک بیماری یا جراحی مهم یا به عنوان یک عارضه جانبی برخی از داروها مانند داروهای ضد انعقاد، و یا رقیق کننده های خون و مکمل های ویتامین A رخ دهد.
ضمن این که ریزش مو گاهی اوقات بیماری های جدی مانند لوپوس، عفونت قارچی و یا مشکلات تیروئید را نشان می دهد.
سایر علل احتمالی عبارتند از:
- کمبود آهن
- ازدیاد ویتامین A که معمولا در نتیجه استفاده از داروهای رتینوئید ایجاد می شود.
- بیماری مزمن شدید، مانند دیابت یا لوپوس
- سوء تغذیه
- استفاده از ضد انعقادها یا رقیق کننده های خون
- ابتلا به تلوژن افلوویوم که یک اختلال در چرخه رشد مو است.
برخی از تغییرات ژنتیکی نیز مرتبط با طاسی الگوی مردانه هستند. اما تحقیقات تا کنون فقط توانسته اند که ارتباط ژن گیرنده آندروژن (AR) را تایید کنند. تحقیقات دیگر نشان داده اند که مقدار غیرطبیعی پروتئین پروستاگلاندین D2 در برخی از مردان ممکن است به ریزش مو مرتبط باشد.
بنابراین پیشنهاد می کنیم در صورتی که در مورد ارتباط بین ریزش مو و بیماری های جدی نگران هستید، به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
درمان طاسی الگوی مردانه
بسیاری از مردان تصور می کنند که ریزش مو بخش طبیعی از پیری است به همین دلیل نیاز به درمان آن را درک نمی کنند. با این حال، ریزش مو می تواند اثرات روانی منفی، مانند عزت نفس پایین را ایجاد کند. در بعضی از موارد، ریزش مو می تواند به افسردگی کمک کند.
چند روش درمان برای حل این مشکل در دسترس است که ممکن است باعث کاهش ریزش مو شود. این روش ها عبارتند از:
دارو
اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) دو نوع درمان دارویی را برای طاسی الگوی مردانه تایید کرده است.
مینوکسیدیل
مینوکسیدیل یا روگینی، یک درمان موضعی است که بر روی پوست سر استفاده می شود. این دارو در داروخانه ها، معمولا به عنوان لوسیون یا فوم در دسترس است. گزارش شده است که بهترین نتیجه را در تاج سر ایجاد می کند.
منوکسیدیل در ابتدا برای کنترل فشار خون مورد آزمایش قرار گرفت، اما برخی از افراد هنگام استفاده از آن، متوجه رشد موی بیشتر شدند. دقیقا مشخص نیست که این دارو چگونه می تواند از ریزش مو جلوگیری کند. برای اثر گذاری دارو باید بین ۳ تا ۶ ماه زمان در نظر بگیرید. ضمن این که برای حفظ اثرات آن باید تا پایان عمر از این دارو استفاده کنید. این دارو به ندرت ممکن است موجب ایجاد عوارض زیر شود:
- تاری دید
- درد قفسه سینه
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- استفراغ
- سردرد
- سرگیجه
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن در اندام ها
- افزایش سریع وزن
فیناستراید و دوتاستراید
فیناستراید یا پروپشیا، یک داروی خوراکی است که فقط به صورت نسخه ای تجویز می شود.
فیناستراید یک بازدارنده ۵ آلفا ردوکتاز است. این فرایند مانعی برای انتشار هیدروتستوسترون (DHT)، هورمون مردانه ای است که نقش مهمی در کاهش فولیکول های موی سر دارد، می شود. این دارو مانع تشکیل این هورمون در پوست سر می شود و پیشرفت قلیایی مربوط به DHT را کاهش می دهد.
برای دیدن اثرات مصرف آن نیز به ۶ ماه زمان نیاز است. قرص ۱ میلی گرم آن معمولا باید یک بار در روز حداقل به مدت ۳ ماه مصرف شود. اگر مصرف قرص متوقف شود، اثرات آن نیز متوقف خواهد شد.
در موارد نادر، فیناستراید می تواند باعث اختلال عملکرد جنسی شود. این اختلالات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- کاهش میل جنسی
- مشکل نعوظ
- اختلالات انزال
سایر عوارض جانبی عبارتند از:
- حساسیت بافت سینه یا بزرگ شدن آن
- بثورات پوستی
- تورم لب ها، زبان یا صورت
- درد شکم
- درد کمر
- اسهال
- سرگیجه
- سردرد
دوتاستراید نیز شبیه فیناستراید است و یک مهار کننده آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز محسوب می شود.
درمان های شامپویی
دو روش دیگر برای ریزش مو در مردانه وجود دارد که در قالب شامپو طراحی شده و نیازی به نسخه پزشک ندارد:
- کتوکونازول ۲ درصد، به نام Nizoral نیز شناخته می شود.
- پریتیون زینگ ۱ درصد
این شامپوها احتمالا کمتر از فیناستراید و مینوکسیدیل موثر هستند.
جراحی پیوند مو
جراحی پیوند مو شامل گرفتن مو از جاهای دیگر بدن و پیوند آن به پوست سر است. موها قسمت پایین و پشت پوست سر نسبت به آندروژن ها مقاوم تر هستند و بنابراین در پیوند جراحی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. موهایی که به مناطق طاس شده اهدا می شوند، به هورمون های مردانه مقاوم هستند.
روش های جراحی عبارتند از:
- گرفتن نوار پوست از بخش دیگری از سر که حاوی مو است و قرار دادن آن بر روی منطقه طاس
- پیوند مو دانه دانه که از زخم شدن جلوگیری می کند.
در یک تحقیق که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، دانشمندان موفق به رشد فولیکول های موی جدید در آزمایشگاه شدند که هنگام گذاشتن بر روی بدن موش ها، مجددا رشد می کردند. این تنها روشی است که تا کنون برای رشد موهای جدید کشف شده است.
لیزر و نور درمانی
درمان های لیزری و نور درمانی روش های محبوبی به حساب می آیند. اما این روش ها معمولا روند طاسی الگوی مردانه را کند کرده یا از آن جلوگیری می کنند. تا جایی که FDA هنوز کارایی آن ها را تایید نکرده است. دوره لیزر درمانی ممکن است ۶ تا ۱۲ ماه طول بکشد.
گزینه های دیگر
مصرف هیچ نوع ویتامین یا مکملی توسط FDA برای درمان طاسی الگوی مردانه تایید نشده است.
با این حال، به دلیل این که چاقی، دیابت و فشار خون بالا با ریزش مو پیوند دارد، رعایت یک رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی فراوان و خودداری از مصرف بیش از حد الکل ممکن است به کاهش خطر ابتلا کمک کند.
این در حالی است که برخی ترجیح می دهند از کلاه گیس استفاده کرده و برخی نیز ترجیح می دهند درمانی را انجام ندهند. گاهی نیز انتخاب مدل مو خاص یا گذاشتن ریش می تواند راهکارهای ساده برای تغییر ظاهر در افراد مبتلا به طاسی باشد. در این شرایط کافی است که یک متخصص پیرایش را ملاقات کنید.