به گفته متخصصان American Association of Critical-Care Nurses، عفونت ادراری وابسته به کاتتر (CAUTI) یکی از رایج ترین عفونت هایی است که فرد می تواند پس از بستری شدن در بیمارستان به آن مبتلا شود.
کاتتر ثابت باعث ایجاد این عفونت می شود. کاتتر لوله ای است که به داخل مجرای ادرار وارد می شود. این ابزار ادرار را از مثانه خارج می کند. اگر جراحی انجام داده باشید یا نتوانید عملکرد مثانه خود را کنترل کنید، ممکن است به نصب کاتتر در بدن نیاز داشته باشید. به این ترتیب نیازی به نظارت دقیق بر روی عملکرد کلیه های ندارید. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد نشانه ها، علل، روش های تشخیص و درمان عفونت ادراری وابسته به کاتتر (CAUTI) صحبت می کنیم.
علائم عفونت ادراری وابسته به کاتتر (CAUTI) چیست؟
CAUTI علائم مشابه ای با عفونت مجاری ادراری (UTI) دارد. این علائم عبارتند از:
- ابری شدن ادرار
- وجود خون در ادرار
- زیاد شدن بوی ادرار
- نشت ادرار از اطراف کاتتر
- احساس فشار، درد یا ناراحتی در کمر یا شکم
- لرز
- تب
- خستگی ناخواسته
- استفراغ
اگر در حال حاضر در بیمارستان بستری هستید، ممکن است عفونت ادراری وابسته به کاتتر (CAUTI) در شما به راحتی تشخیص داده نشود. زیرا علائم آن ممکن است مشابه بیماری اصلی شما باشند. در افراد مسن تغییر در وضعیت ذهنی یا احساس سردرگمی می تواند نشانه هایی از CAUTI باشند.
اگر کاتتر در بدن دارید و متوجه ناراحتی موضعی شدید، بلافاصله به پرستار یا پزشک خود این موضوع را اطلاع دهید.
چه چیزی CAUTI را ایجاد می کند؟
باکتری ها یا قارچ ها ممکن است از طریق کاتتر وارد دستگاه ادراری بیمار شوند. این پاتوژن ها می توانند در آنجا تکثیر شده و باعث عفونت شوند. برخی از راه هایی که از طریق آن ممکن است این بیماری ایجاد شود عبارتند از:
- کاتتر ممکن است پس از وارد شدن به بدن آلوده شود.
- کیسه تخلیه جای کافی نداشته باشد.
- باکتری های موجود در مدفوع ممکن است وارد کاتتر شوند.
- ادرار موجود در کیسه کاتتر ممکن است به سمت مثانه حرکت کند.
- ممکن است بر اثر تمیز نکردن کاتتر این عفونت ایجاد شود.
انجام تکنیک های پاک کردن کاتتر می تواند به کاهش خطر ابتلا به CAUTI کمک کند. مراقبت روزانه از کاتتر هم لازم است. نباید بیش از حد مجاز از کاتتر برای تخلیه مثانه استفاده شود. زیرا مصرف طولانی مدت خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد.
تشخیص عفونت ادراری وابسته به کاتتر چگونه انجام می شود؟
CAUTI با استفاده از آزمایش ادرار تشخیص داده می شود. این آزمایش می تواند وجود سلول های خونی را در ادرار تشخیص دهد. حضور این سلول ها در ادرار ممکن است وجود عفونت را در بدن نشان دهد.
یکی دیگر از آزمون های مفید برای تشخیص عفونت ادراری وابسته به کاتتر، کشت ادرار است. این آزمون وجود هر گونه باکتری یا قارچ را در ادرار شما شناسایی می کند. دانستن اینکه چه چیزی باعث عفونت شده است، ممکن است به تعیین نوع درمان کمک کند.
گاهی اوقات مثانه شما ادرار را به موقع از بدن خارج نمی کند. این عارضه می تواند حتی با وجود یک کاتتر نیز اتفاق بیفتد. حضور بیش از حد ادرار در مثانه شانس رشد باکتری در بدن را افزایش می دهد. هر چقدر بیشتر ادرار در مثانه باقی بماند، خطر ابتلا به عفونت ادراری بیشتر می شود. پزشک ممکن است آزمایشات تصویربرداری از مثانه مانند اسکن اولتراسوند را توصیه کند تا ببینید آیا ادرار باقی مانده در بدن باعث ایجاد عفونت شده است یا خیر؟
عوارض احتمالی ناشی از عفونت ادراری وابسته به کاتتر کدامند؟
درمان سریع CAUTI ضروری است. هر گونه عفونت ادراری که بدون درمان رها شود می تواند به عفونت جدی کلیوی منجر شود. علاوه بر این، افرادی که دارای سوند هستند ممکن است بیماری داشته باشند که سیستم ایمنی بدنشان را به خطر بیندازد. مبارزه با CAUTI می تواند باعث ضعف بیشتر در سیستم ایمنی بدن شود. این حلقه باعث می شود بدن در آینده بیشتر به آلودگی مبتلا شده و آسیب ببیند.
عفونت ادراری وابسته به کاتتر چگونه درمان می شود؟
عفونت ادراری وابسته به کاتتر نسبت به سایر عفونت های ادراری بیشتر به درمان تمایل دارد. این قانون به طور کلی برای عفونت های بیمارستانی بیشتر صادق است. عفونت ادراری وابسته به کاتتر خطرناک است. زیرا می تواند منجر به عفونت شدید کلیه شود. تشخیص سریع و درمان به موقع عفونت های کلیوی و ادراری، حیاتی است.
پزشک در گام اول احتمالا آنتی بیوتیک ها را برای از بین بردن هر گونه باکتری های مضر تجویز می کند. در بیشتر موارد، این آنتی بیوتیک های خوراکی خواهند بود. ممکن است در صورت شدید بودن عفونت، آنتی بیوتیک های داخل وریدی تجویز شود. اگر عفونت ناشی از اسپاسم مثانه باشد، ممکن است پزشک یک دارو ضد اسپاسم را برای کاهش درد مثانه تجویز کند.
افزایش میزان مصرف مایعات نیز می تواند به شما کمک کند تا با دفع باکتری ها از سیستم ادراری، زودتر و بیشتر احساس بهبودی کنید. ضمن این که باید از مصرف مایعات خاص اجتناب کرد. این مایعات شامل موارد زیر هستند:
- الکل
- آب میوه های تهیه شده از مرکبات
- نوشیدنی های کافئین دار مانند نوشابه و قهوه
چگونه می توان از عفونت ادراری وابسته به کاتتر پیشگیری کرد؟
CAUTI ها یکی از شایع ترین عفونت های مرتبط با بستری شدن در بیمارستان هستند. بنابراین، بسیاری از سازمان های بهداشتی تأکید زیادی بر روی پیشگیری از آن دارند. در این بین باید نیاز به استفاده از کاتتر توسط پزشک دقیقا بررسی شود. ضمن این که این کاتتر باید در زمانی که دیگر نیازی به آن نیست از بدن خارج شود.
علاوه بر این باید نکات بهداشتی زیر رعایت شود:
- هر روز باید کاتتر پاک شود.
- هر روز باید پوست اطراف کاتتر نیز تمیز شود.
- کیسه تخلیه ادرار باید زیر مثانه باشد.
- کیسه تخلیه باید چند بار در روز خالی شود.
- از پیچ خوردگی لوله کاتتر باید جلوگیری شود.
- دست ها باید قبل و بعد از دست زدن به سوند یا کیسه تخلیه شسته شود.
- کاتتر حداقل یک بار در ماه عوض شود.
شستشوی دست ها و رعایت اقدامات بهداشتی مناسب توسط کارکنان بیمارستان نیز می تواند به جلوگیری از CAUTI کمک کند.