عفونت غدد بزاقی ؛ علل، عوامل خطر، نشانه ها، عوارض و روش های تشخیص و درمان

عفونت غدد بزاقی هنگامی اتفاق می افتد که یک عفونت باکتریایی یا ویروسی بر روی غده بزاقی یا مجرای آن اثر می گذارد. عفونت ممکن است از کاهش جریان بزاق ناشی شود. کاهش بزاق می تواند به دلیل انسداد یا التهاب مجاری بزاقی رخ دهد. به این وضعیت، سیالادنیت گفته می شود.

بزاق به هضم و تجزیه غذا کمک کرده و دهان را تمیز می کند. این ماده باکتری ها و ذرات مواد غذایی را از بین می برد. همچنین به کنترل میزان باکتری های خوب و بد در دهان کمک می کند. اگر در دهان بزاق زیاد باشد، تعداد باکتری های بد کم می شود. علاوه بر این ذرات غذا نیز دیگر در دهان باقی نمی ماند. اما در صورت کمبود بزاق این عوامل، یعنی باکتری های مضر و ذرات غذا می توانند منجر به عفونت شوند.

شما سه جفت غدد بزاقی اصلی در دهان دارید. آنها در هر دو طرف صورت قرار دارند. غدد بناگوشی که بزرگترین غدد بزاقی هستند در داخل هر گونه قرار دارند. جای آنها جلوی گوش و درست بالای فک است. وقتی یکی یا بیشتر از یکی از این غدد آلوده می شود، پارانیتیس ایجاد می شود.

غده بزاقی زیر فکی در دو طرف فک، درست زیر استخوان های فک قرار گرفته اند. غدد زیر زبانی نیز در انتهای دهان و درست زیر زبان قرار دارند. علاوه بر این، صدها غده کوچک (جزئی) بزاقی نیز وجود دارد که در کانال های اطراف دهان واقع شده اند.

تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه ما باشید تا با علل، عوامل خطر، نشانه ها، عوارض و روش های تشخیص و درمان عفونت غدد بزاقی آشنا شوید.

علل ایجاد عفونت غدد بزاقی

عفونت غدد بزاقی به طور معمول توسط عفونت باکتریایی ایجاد می شود. استافیلوکوک اورئوس شایع ترین علت عفونت غدد بزاقی است. سایر علل ایجاد این عفونت عبارتند از:

  • استرپتوکوک ویریدانس
  • هموفیلوس آنفولانزا
  • استرپتوکوک پیکوژنز
  • اشرشیا کولی

این عفونت ها ناشی از کاهش تولید بزاق در دهان هستند. کاهش تولید بزاق اغلب ناشی از انسداد یا التهاب مجاری غدد بزاقی است. ویروس ها و سایر بیماری های زمینه ای نیز می توانند تولید بزاق را کاهش دهند. این بیماری ها عبارتند از:

  • اوریون که یک عفونت ویروسی مسری و شایع در میان کودکانی است که واکسینه نشده اند.
  • اچ آی وی
  • آنفلوانزای A و انواع پارا انفلوانزا I و II
  • هرپس
  • سنگ بزاقی
  • مسدود شدن مجرای بزاق توسط موکوس
  • تومور
  • سندرم شوگرن که یک بیماری خودایمنی است و باعث خشکی دهان می شود
  • سارکوئیدوز، بیماری است که در آن واکنش های التهابی در سراسر بدن رخ می دهد
  • کمبود آب
  • سوء تغذیه
  • استفاده از اشعه درمانی برای درمان سرطان سر و گردن
  • عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

عوامل خطر ابتلا به عفونت غدد بزاقی

عوامل زیر می توانند باعث افزایش حساسیت بدن به عفونت غدد بزاقی شوند:

  • سن بالای ۶۵ سال
  • عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
  • عدم واکسینه شدن در برابر اوریون

بیماری های مزمن زیر نیز می توانند خطر ابتلا به این عفونت را افزایش دهند:

  • اچ آی وی
  • ایدز
  • سندرم شوگرن
  • دیابت
  • سوء تغذیه
  • اعتیاد به مشروبات الکلی
  • پرخوری
  • سندرم خشکی دهان

علائم عفونت غدد بزاقی

وجود برخی از علائم زیر ممکن است عفونت غدد بزاق را نشان دهد. شما باید برای تشخیص دقیق با پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مشورت کنید. عفونت غدد بزاقی می تواند علائم دیگر بیماری ها را تقلید کند. علائم این عفونت عبارتند از:

  • احساس طعم و مزه غیر طبیعی و یا بوی بد در دهان
  • ناتوانی در باز کردن دهان
  • ناراحتی یا احساس درد هنگام باز کردن دهان یا خوردن غذا
  • وجود چرک در دهان
  • خشکی دهان
  • درد دهان
  • درد صورت
  • قرمزی یا تورم بیش از حد فک، جلوی گوش، زیر فک، یا در انتهای دهان
  • تورم صورت یا گردن
  • سایر علائم عفونت، مانند تب و یا لرز

اگر دچار عفونت غدد بزاقی و تب بالا، مشکلات تنفسی یا مشکلات بلع شدید یا علائم تان روز به روز بدتر شده، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. علائم شما ممکن است نیاز به درمان اضطراری داشته باشند.

عوارض احتمالی ناشی از عفونت غدد بزاقی

ایجاد عوارض در عفونت غدد بزاق غیر شایع است. اگر عفونت غدد بزاقی بدون درمان باقی بماند، می تواند در غده بزاقی آبسه تشکیل دهد.

عفونت غدد بزاقی ناشی از وجود تومور خوش خیم در دهان ممکن است باعث بزرگ شدن غدد شود. تومورهای بدخیم (سرطانی) می توانند به سرعت رشد کنند و باعث کاهش قدرت حرکتی در قسمت تحتانی صورت شوند. این تومورها می توانند کارکرد بخش ها یا تمام مناطق را مختل کنند.

در مواردی که التهاب غدد بناگوشی مکررا اتفاق می افتد، تورم شدید گردن می تواند به این غدد آسیب برساند.

اگر عفونت اولیه باکتریایی که در غدد بزاقی وجود داشته به سایر قسمت های بدن گسترش یابد، ممکن است عوارضی داشته باشد. در این شرایط ممکن است عفونت باکتریایی پوست به نام سلولیت یا آنژیوگرافی لودویگ رخ دهد. این بیماری یک شکل از سلولیت است که در انتهای دهان رخ می دهد.

روش های تشخیص عفونت غدد بزاقی

پزشک می تواند عفونت غدد بزاقی را با انجام آزمایش بصری تشخیص دهد. وجود چرک یا درد در غدد آسیب دیده می تواند عفونت باکتریایی را نشان دهد.

اگر پزشک مشکوک به عفونت غدد بزاقی باشد، ممکن است تست های بیشتری را برای تایید تشخیص و تعیین علت زمینه ای بیماری تجویز کند. برای بررسی بیشتر عفونت غدد بزاقی ناشی از آبسه، سنگ بزاقی یا تومور، می توان از تست های تصویربرداری زیر استفاده کرد:

  • سونوگرافی
  • اسکن ام آر آی
  • سی تی اسکن

پزشک همچنین ممکن است از غدد بزاقی آسیب دیده و مجاری آن بیوپسی  انجام دهد. این نمونه برداری برای آزمایش کردن بافت یا مایعات درون دهان جهت حضور باکتری یا ویروس انجام می شود.

روش های درمان عفونت غدد بزاقی

درمان این بیماری بستگی به شدت عفونت، علت اصلی ایجاد آن و وجود هر گونه علائم اضافی مانند تورم و درد دارد. آنتی بیوتیک ها ممکن است برای درمان عفونت باکتریایی، درد یا تب استفاده شوند. برای تخلیه آبسه، روش آسپیراسیون سوزنی استفاده می شود.

روش های درمان خانگی این عفونت نیز شامل موارد زیر است:

  • نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب حاوی آبلیمو در روز برای تحریک بزاق و حفظ فعالیت این غدد
  • ماساژ غده آسیب دیده
  • استفاده از کمپرس آب گرم روی غده آسیب دیده
  • شستشوی دهان با آب نمک گرم
  • مکیدن لیمو ترش یا آب نبات لیمویی برای تحریک جریان بزاق و کاهش تورم

اکثر عفونت های غدد بزاقی نیازی به جراحی ندارند. با این حال، ممکن است در مواردی که عفونت مزمن یا تکراری باشد، انجام این عمل ضروری شود. گاهی نیز در موارد نادر، در درمان به کمک جراحی ممکن است لازم باشد که بخشی یا تمام غدد بزاق بناگوشی یا غدد بزاقی زیر فکی برداشته شود.

روش های جلوگیری از عفونت غدد بزاقی

هیچ راهی برای جلوگیری از عفونت های غدد بزاقی وجود ندارد. بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به عفونت این است که مقدار زیادی مایعات بنوشید و بهداشت دهان و دندان را به درست رعایت کنید. بهداشت دهان و دندان با دوبار مسواک زدن در روز و یک بار استفاده از نخ دندان در روز محقق می شود.