ده ها هزار عصب در بدن ما وجود دارد. آنها نقش مهمی در احساسات و انجام حرکات بدن داشته و به عنوان سیستم سیم کشی در بدن عمل می کنند. وظیفه اصلی آنها انتقال پیام بین مغز و بقیه بدن است. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم بیشتر در مورد علائم آسیب عصبی صحبت کنیم.
در حالی که برخی از اعصاب مسئول حمل پیام از مغز به عضلات به منظور حرکت دادن بدن هستند، برخی از آن ها وظیفه ارسال پیام های مربوط به درد، فشار و یا درجه حرارت بدن به مغز را به عهده دارند. برای کمک به انتقال پیام ها به درستی، هر عصب دارای الیاف کوچک است که در داخل آن قرار دارد و با یک لایه بیرونی پوشانده شده. این لایه از آن محافظت می کند. با این حال، در برخی موارد، اعصاب آسیب می بینند. به گفته محققان National Institute of Neurological Disorders and Stroke، حدود ۲۰ میلیون آمریکایی مبتلا به آسیب عصبی محیطی (نوروپاتی) هستند.
علل احتمالی ایجاد کننده آسیب عصبی بسیارند. این آسیب می تواند به دلیل فشار بیش از حد بر روی عصب خاص، ناشی از کشش یا بریدگی ایجاد شود.
علل و عوامل دیگر ایجاد کننده این آسیب ها عبارتند از:
- دیابت
- انجام حرکات تکراری
- بیماری لایم
- مصرف بیش از حد سیگار
- نوشیدن بیش از حد الکل
- پیری
- کمبود ویتامین
- قرار گرفتن در معرض سموم
- عفونت ها
- اختلالات خود ایمنی مانند هپاتیت C
- دیفتری
- اچ آی وی
- ابتلا به ویروس Epstein Barr
- آرتریت روماتوئید
- سندرم گلین باره
علیرغم علت آسیب عصبی، نشانه ها و علائم این عارضه معمولا به آرامی ایجاد می شوند. اما دیر یا زود، باوجود این آسیب، علائم خاصی را شاهد خواهید بود. اگر علائم آسیب عصبی را دارید، حتما با یک پزشک متخصص صحبت کنید.
علائم آسیب عصبی
بی حسی
هنگامی که آسیب عصبی در اعصاب حسی وجود دارد، اولین نشانه ای که ممکن است ایجاد شود، احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن است، به خصوص در دست ها، پاها و انگشتان.
اعصاب حسی مسئول انتقال حس ها هستند. هنگامی که این اعصاب مجروح و یا آسیب دیده می شوند، ممکن است احساس سوزش در دست یا پا رخ دهد که در نهایت ممکن است باعث بی حسی شود. اگر این آسیب درمان نشود، بی حسی می تواند به سایر نقاط بدن گسترش یابد. این مشکل گاهی به حدی شدید است که موجب بی خوابی و تداخل در فعالیت های روزمره می شود.
بعضی از دلایل دیگر بی حس شدن دست ها و پاها عبارتند از:
- ایجاد فشار ثابت روی دست ها یا پاها
- قرار گرفتن در معرض سرما
- فشرده شدن موقت عصب
- بی تحرکی
- کمبودهای تغذیه ای مانند کمبود ویتامین B12 یا منیزیم
درد
یکی دیگر از علائم آسیب عصبی درد شدید یا سوزش است. این نوع درد معمولا در دستها یا پاها ایجاد می شود و متفاوت از سایر انواع دردها احساس می شود. شما این حس را به علت آسیب دیدگی اعصاب حسی که احساسات را به مغز منتقل می کنند احساس می کنید. هنگامی که اعصاب آسیب می بینند، انتقال سیگنال های حسی بین مغز و پوست به درستی انجام نمی شود و این عارضه موجب درد متوسط تا شدید در مناطق آسیب دیده می شود.
این درد ممکن است محدود به یک عصب و یا چند عصب باشد. همچنین این نوع درد اغلب شب ها بدتر می شود. به غیر از آسیب عصبی، درد عصبی ممکن است ناشی از موارد زیر نیز باشد:
- دیابت
- کمبود ویتامین B12
- آسیب دیدگی مغز یا نخاع
ضعف عضلانی
برخی از اعصاب، توانایی حرکت دادن بدن را دارند. هر گونه آسیب دیدگی اعصابی که سیگنال های حرکتی را حمل می کنند، موجب ضعف عضلانی و همچنین از دست دادن کنترل عضلات می شود.
اول از همه این آسیب سیگنال هایی را که از طریق اعصاب بین مغز و گروه های خاصی از ماهیچه ها در جریان هستند، مختل می کند. این مضوع می تواند راه رفتن را مشکل کرده و مهارت های حرکتی مورد نیاز برای برداشتن اشیاء را کاهش دهد.
ثانیا، زمانی که آسیب دیدگی باعث می شود که از یک گروه عضلانی کمتر استفاده کنید، به مرور زمان عضلات ضعیف می شوند. این روند در نهایت باعث می شود که نتوانید کارهای خاصی را انجام دهید.
به غیر از آسیب عصبی، ضعف عضلانی می تواند ناشی از بیماری زیر نیز باشد:
- میاستنی گراویس
- بیماری پارکینسون
- آرتریت روماتوئید
- لغزندگی دیسک ها
- سکته مغزی خفیف
گرفتگی یا کشیدگی عضلات
هر گونه آسیبی که به اعصاب وارد شود می تواند موجب گرفتگی مکرر عضلات یا تکان خوردن غیر ارادی ان ها شود.
از آنجایی که اعصاب حرکتی با عضلات همکاری می کنند، حتی آسیب های عصبی کوچک نیز می توانند موجب گرفتگی عضلات شوند. به مرور زمان، گرفتگی و تکان خوردن این عضلات می تواند بیشتر بر روی اعصاب فشار وارد کرده و آسیب دیدگی را تشدید کند. وقتی چندین عصب به صورت همزمان آسیب می بینند، این گرفتگی یا کشیدگی ایجاد می شود.
گرفتگی و یا تکان خوردن ماهیچه ها همراه با آسیب عصبی می تواند در شدت از خفیف تا شدید و بسیار دردناک متفاوت باشد.
گرفتگی عضلات علل دیگر زیر را نیز دارد:
- فعالیت بدنی بیش از حد
- کم آبی بدن
- کمبود مواد معدنی
تعریق بیشتر یا کمتر از حد معمول
آسیب دیدگی اعصابی که به اندام های بدن و عملکرد آن ها کمک می کنند، می تواند موجب بیماری نوروپاتی اتونومیک شود. هنگامی که این اعصاب تحت تاثیر قرار می گیرند، ممکن است مشکلات تعریق رخ دهد. برخی از افراد مبتلا به این آسیب ها، تعریق بیشتری را در ناحیه فوقانی بدن مانند سر و صورت احساس می کنند. اما برخی نیز از کاهش تعریق به عنوان یکی از علائم آسیب عصبی یاد می کنند.
تعریف کمتر از حد معمول می تواند از تنظیم دمای بدن در طول فعالیت فیزیکی جلوگیری کند.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۹ در Deutsches Arzteblatt International منتشر شده است نشان می دهد که عرق کردن ممکن است در هنگام شروع آسیب عصبی به طور محسوسی افزایش یابد و ممکن است با پیشرفت آسیب عصبی، کم کم ناپدید شود.
فعالیت بیش از حد مثانه
هنگامی که از آسیب عصبی رنج می برید، مثانه شما ممکن است بیش از حد فعال شود و ممکن است مجبور شوید زود به زود آن را تخلیه کنید.
تعداد زیادی از عضلات و اعصاب در بدن باید با هم همکاری کنند تا مثانه را تا زمان نیاز واقعی، بسته نگه دارند. پیام های عصبی بین مغز و عضلاتی که تخلیه مثانه را کنترل می کنند، باعث می شوند این عضو فعالیت طبیعی داشته باشد.
هنگامی که نوعی آسیب عصبی وجود دارد، ممکن است عضلات نتوانند در زمان مناسب سفت یا شل شوند. علاوه بر این، اعصاب آسیب دیده می تواند پیام های غلطی را از مثانه مخابره کنند. همین موضوع باعث می شود فعالیت این اندام بیش از حد طبیعی شود.
زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ یا افراد مبتلا به دیابت نیز ممکن است مشکلات مثانه داشته باشند.
سردرد شدید
سردرد شدیدی که مانند شوک الکتریکی احساس می شود، یکی از علائم آسیب عصبی است.
در حقیقت، این شرایط نشان می دهد که شما از نورالژی اکسیپیتال رنج می برید. این عارضه زمانی رخ می دهد که یکی از اعصاب موجود در گردن آسیب دیده است. این آسیب می تواند به علت التهاب در یکی از ۱۲ اعصاب جمجمه، که عضلات را کنترل می کنند و سیگنال های حسی را به سر و گردن حمل می کند، رخ دهد.
در این حالت، درد در گردن و پشت سر احساس می شود. این درد ممکن است به صورت درد خسته کننده، سوزشی، یا تیز و تیر کشنده توصیف شود.
از دست دادن تعادل بدن
یکی دیگر از علائم آسیب عصبی ایجاد بی تعادل است. هرگز نباید این علامت را نادیده بگیرید، زیرا بی تعادلی خطر زمین خوردن و زخمی شدن را افزایش می دهد.
هنگامی که اعصابی که احساسات را کنترل می کنند آسیب می بینند، عدم هماهنگی بین سیگنال مغز و حرکات بدن رخ می دهد. این ناتوانی در شناخت موقعیت بدن می تواند منجر به زمین خوردن و ایجاد آسیب های بیشتر شود.
از دست دادن تعادل بدن می تواند به علت بیماری هایی مانند پارکینسون رخ دهد. در این بیماری سلول های عصبی مغز آسیب می بینند.