اختلال دوقطبی، که نام دیگر آن افسردگی مانیک نیز می باشد، یک بیماری روانی است که زندگی تقریبا شش میلیون بزرگسال آمریکایی را در هر سال تحت تاثیر قرار می دهد. قربانیان این اختلال مجبورند در یک دنیای متحرک که غیر قابل کنترل است، احساساتی زندگی کنند. این اختلال اغلب بر دوستان و خانواده فرد مبتلا نیز تاثیر می گذارد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت قصد داریم تا شما را با نشانه ها و علائم اختلال دوقطبی آشنا کنیم. ضمن این که تفاوت این اختلال را با افسردگی نیز بیان می کنیم.
اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی اساسا دارای قسمت های نامتوازن شدید بین شیدایی و افسردگی است. این باعث می شود که اوج ها و فرودهای شدیدی در خلق و خو به صورت ناگهانی و کنترل نشده ایجاد شود. فراوانی این فراز و فرود ها، در میان بیماران مختلف متفاوت است و برخی از آنها به شیدایی نسبت به افسردگی بیشتر حساس هستند.
به طور متوسط اختلال دوقطبی در اواسط دهه ی ۲۰ زندگی خود را نشان می دهد. اما شروع علائم اختلال دوقطبی در کودکان جوان و بزرگسالان نیز دیده می شود. این اختلال به عنوان ششمین ناتوانی شایع در جهان شناخته شده و می تواند از طریق وراثت و یا در اثر ابتلا به افسردگی ایجاد شود.
تفاوت بین اختلال دوقطبی و افسردگی چیست؟
بسیاری از افراد بر این باورند که این دو بیماری اساسا یکسان هستند. اگر چه برخی از علائم آن ها مشابه می باشند، اما تفاوت های عمده ای وجود دارد که افسردگی و اختلال دوقطبی را از یکدیگر جدا می کنند.
تفاوت عمده بین افسردگی و اختلال دوقطبی در زمانی نهفته است که قربانیان با علائم خود مقابله می کنند. افرادی که از افسردگی رنج می برند، علائم طولانی تر و شدیدتری را تجربه می کنند. اما در اختلال دوقطبی، قربانیان بیشتر مستعد ابتلا به انفجار ناگهانی از احساسات شدید هستند.
اختلال دوقطبی شامل مانیا نیز می شود. اما افسردگی چنین ویژگی را ندارد. شیدایی در این اختلال قسمت مثبت بیماری بوده و شدید است و مقابله با آن کمترین میزان تخریب را دارد. بخش های مانیک در این اختلال به طور متوسط چهار روز تا یک هفته طول می کشند. اما در حالت افسردگی، تغییرات خلقی معمولا در طول روز به طور مستمر وجود دارند و عمر آن ها نیز طولانی است.
مهمترین نشانه ها و علائم اختلال دوقطبی
بهترین راه برای تعیین اینکه آیا شما یا کسی که می شناسید اختلال دوقطبی دارد یا خیر، شناخت علائم اختلال دوقطبی اعم از علائم مانیک، افسردگی یا علائم ترکیبی است.
علائم اختلال دوقطبی (علائم ترکیبی)
نوسانات خلقی
این علامت در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی متداول است. نوسان خلقی در این حالت تغییری است که باعث می شود یک رفتار بسیار مثبت به صورت ناگهانی منفی شود. این دو رفتار می توانند به صورت ناگهانی تغییر کنند.
افزایش انرژی همراه با حالات روحی ضعیف
وقتی که شیدایی با افسردگی درگیر است، ذهن و بدن با سیگنال های متناقضی رو به رو هستند و گاها آن ها را اشتباه می گیرد. این سردرگمی باعث می شود احساس افسردگی با اضطراب، بی خوابی، کم توجهی، تحریک پذیری و افکار غلط به وجود بیاید. این علامت جدی است زیرا خلق و خوی افسرده با گرایش های پراکنده می تواند منجر به افکار خودکشی شود.
علائم اختلال دوقطبی (علائم مانیک)
تحریک پذیری شدید
قربانیان اختلال دو قطبی در معرض افزایش تحریک پذیری نیز قرار دارند. آنها ممکن است با چیزهای کوچک و معمولی دچار تحریک پذیری شوند و به شدت تحت تاثیر قرار بگیرند، زیرا قربانیان با جهان اطرافشان مشکل دارند و این جهان آن ها را عصبی و بی تاب می کند.
تورم اعتماد به نفس و عزت نفس
بخش مثبت این بیماری گاهی باعث می شود که فرد دچار اعتماد به نفس کاذب شود. این اعتماد به نفس کاذب زمانی که فرد دچار افسردگی می شود به شدت کاهش پیدا می کند.
مستعد ابتلا به حواس پرتی
اغلب اوقات در طول قسمت هایی از بیماری که بیمار مانیک را تجربه می کند، توجه زیادی از ذهن به سمت بیماری جلب می شود. افراد به مرور زمان برای تمرکز کردن بر روی یک موضوع مشکل دارند و در معرض حواس پرتی هستند.
تصمیم گیری بی دقت
ممکن است نشانه هایی از گرایش های تحریک آمیز در طول بخش های مانیک بیماری وجود داشته باشد. قربانیان اغلب تصمیمات عجولانه و ناگهانی را بدون توجه به عواقب ناشی از آن ها می گیرند. توانایی داوری و قضاوت آن ها به شدت پایین است و عدم مراقبت از رفتارها منجر به تصمیم گیری هایی مانند انجام فعالیت های خطرناک و احتمالا سوء استفاده می شود.
پریشانی افکار
در طول قسمت مانیک این بیماری، در سر بیمار افکار پریشانی وجود دارد. افکار آنها اغلب سریع تر از آن چه که مغزشان می تواند پردازش کند شکل می گیرد و این موضوع درک کردن منسجم را دشوار می سازد.
تند تند صحبت کردن
با تمام افکار و حواس پرتی هایی که در یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی رخ می دهد، اغلب کلمات با سرعت بالاتری از دهانش خارج می شود و اصطلاحا فرد تند تند صحبت می کند. فکر این که هر چیزی که در آن لحظه به ذهنشان می آید را بگویند، بر روی آن ها تأثیر می گذارد و باعث می شود که با سرعت بیشتری حرف بزنند.
علائم اختلال دوقطبی (علائم افسردگی)
ناامیدی
ناامیدی یک عارضه عمومی است که معمولا با افسردگی رخ می دهد. در این حالات احساسات کم می شود و الهام بخشی و انگیزه نیز به شدت پایین می آید.
نوسانات اشتها و وزن
گاهی اوقات در یک دوره افسردگی، میل به خوردن غذا وجود دارد. ممکن است افزایش تمایل به خوردن غذا نیز وجود داشته باشد. به این حالت پرخوری عصبی نیز گفته می شود. این تغییرات متناقض منجر به کاهش و افزایش وزن ناگهانی در افراد مبتلا به این اختلال می شود.
افکار خودکشی
افسردگی معمولا با افکار خودکشی مرتبط است. در افسردگی شدید، ممکن است خودکشی و پس از آن مرگ رخ دهد. متاسفانه در افراد مبتلا به افسردگی شدید این ویژگی وجود دارد.
کندی
هنگامی که فرد مبتلا به دوقطبی قسمت های افسردگی این اختلال را تجربه می کنند، انرژی و غرور کمتری نسبت به زمانی که بیمار در بخش مانیک قرار دارد وجود خواهد داشت. احساس خستگی، خواب آلودگی و عدم تمرکز، تمام علائم افسردگی در این اختلال است.
آیا مشکوک به اختلال دوقطبی هستید؟
اگر پاسختان مثبت است، اولین کاری که باید انجام دهید تا بتوانید علائم این اختلال را از بین ببرید و سلامت روان خود را مجددا احیا کنید، مشورت کردن با پزشک است. پزشک متخصص تنها منبع معتبر برای تشخیص چنین بیماری جدی است.
در مراحل اولیه، اختلال دوقطبی ممکن است علائم کمتری داشته باشد که دقیقا نیز واضح نیستند. اگر مدت هاست که این علائم را دارید نگران نباشید. در این حالت هم باید ابتدا به پزشک متخصص مغز و اعصاب یا روانشناس مراجعه کنید.
در نهایت هم باید از اطرافیان خود کمک بگیرید. بسیاری از قربانیان مبتلا به دو قطبی از حماییت خانواده و دوستان بی بهره هستند و همین موضوع باعث می شود که بیشتر احساس ناامیدی کنند. بگذارید آنهایی که با شما زندگی می کنند و آن ها را می شناسید، با شما تعامل برقرار کنند تا بتوانند شما و رفتارتان را درک کنند و حمایت مثبتی انجام دهند. اگر کسی به شما پالس های منفی می دهد که بیماریتان را بدتر می کند بهتر است از او دوری کنید و کمتر با او تعامل داشته باشید.