یکی از ویژگی های اصلی اختلال طیف اوتیسم (ASD) عدم توانایی کودک در برقراری ارتباطات و تعاملات اجتماعی است. اما تشخیص این اختلال به همین سادگی ها نیست. گاهی چندین نشانه برای آن وجود دارد و صرفا وجود یک علامت نمی تواند نشانه ای از اوتیسم باشد. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت قصد دارید در مورد علائم اوتیسم در کودکان قبل از ورود به دبستان و بعد از وارد شدن به دوره دبستان با شما صحبت کنیم. به یاد داشته باشید که شناسایی به موقع این اختلال و درمان آن به کمک روش های روان درمانی می تواند گام مهمی در آینده کودک باشد.
علائم اوتیسم
علائم اوتیسم در کودکان قبل از ورود به مدرسه
مهارت های گفتاری
- رشد با تاخیر در مهارت گفتاری (اگر کودک ۲ ساله کمتر از ۵۰ کلمه بلد باشد یعنی تاخیر در رشد کلامی دارد) یا صحبت نکردن کودک
- تکرار زیاد مجموعه از کلمات و عبارات
- صحبت کردن بسیار یکنواخت یا آهسته
- ترجیح کودک برای برقراری ارتباط با استفاده از تک واژه ها، با وجود این که قادر به گفتن جملات است.
مهارت پاسخ به دیگران
- عدم واکنش کودک به صدا زدن نامش با وجود این که قدرت شنوایی دارد.
- عدم پذیرش نوازش والدین
- واکنش غیر منتظره منفی در قبال انجام کارها توسط شخص دیگری
مهارت تعامل با دیگران
- عدم اطلاع از فضای شخصی دیگران و یا عدم تحمل ورود دیگران به فضای شخصی خودش
- علاقه کمی در برقراری تعامل با دیگران، از جمله کودکان همسن
- عدم لذت بردن از موقعیت هایی مانند جشن تولد که عموما سایر کودکان از آن لذت می برند.
- ترجیح می دهند به جای درخواست از دیگران یا شرکت در بازی های گروهی به تنهایی بازی کند
- به ندرت از حرکات و یا حالات چهره در هنگام برقراری ارتباط استفاده می کند
- از تماس چشمی با دیگران اجتناب می کند
مهارت های رفتاری
- داشتن حرکات تکراری، مانند دست زدن، تاب خوردن یا چرخاندن مو یا انگشتان دست
- بازی با اسباب بازی های تکراری
- ترجیح به استفاده از یک روال آشنا برای انجام امور و اجتناب از ایجاد تغییر در این روش ها
- دوست داشتن یا تنفر زیاد از غذایی خاص به دلیل بافت یا رنگ و تا حدی طعم و مزه آن
- رفتارهای حسی غیر معمول (برای مثال، کودکان مبتلا به ASD ممکن است اسباب بازی ها، اشیاء و یا افراد را به طور نامناسب بو کنند)
علائم اوتیسم در کودکان بعد از ورود به مدرسه
مهارت های گفتاری
- ترجیح می دهند برای برقراری ارتباط از زبان گفتاری استفاده نکنند.
- به صحبت کردن یکنواخت و بسیار آرام خود ادامه می دهند.
- به جای استفاده از کلماتی که به تازگی آموخته اند از کلماتی که از پیش ساخته است استفاده می کند.
- به جای برقراری ارتباط دو طرفه با دیگران ترجیح می دهد فقط نزدیک آن ها قرار گیرد.
مهارت پاسخ به دیگران
- در صورتی که با دیگران صحبت می کند قادر به درک طعنه، استعاره و یا تغییر چهره آن ها نیست.
- در قبال انجام کارها توسط شخص دیگر واکنش غیر منتظره منفی نشان می دهد.
مهارت تعامل با دیگران
- عدم اطلاع از فضای شخصی دیگران و یا عدم تحمل ورود دیگران به فضای شخصی خودش
- علاقه کمی در برقراری تعامل با دیگران، از جمله کودکان همسن
- برای برقراری تعاملات معمول که توسط دیگران انجام می شود با مشکل مواجه است. مثلا نمی داند چه زمانی سلام کند و چه زمانی خداحافظی.
- قادر به انطباق لحن و محتوای حرف های خود با موقعیت های مختلف اجتماعی نیست. برای مثال، ممکن است کودک در مهمانی رسمی به صورت خودمانی صحبت کند و یا در جایی که باید آهسته صحبت کند فریاد بزند.
- نسبت به موقعیت و فعالیت هایی که بسیاری از کودکان هم سنشان از آن لذت می برند، بی علاقه است.
- به ندرت از حرکات و یا حالات چهره در هنگام برقراری ارتباط استفاده می کند.
- از تماس چشمی با دیگران خودداری می کند.
مهارت های رفتاری
- داشتن حرکات تکراری، مانند دست زدن، تاب خوردن یا چرخاندن مو یا انگشتان دست
- بازی با اسباب بازی های تکراری
- ترجیح به استفاده از یک روال آشنا برای انجام امور و اجتناب از ایجاد تغییر در این روش ها
- دوست داشتن یا تنفر زیاد از غذایی خاص به دلیل بافت یا رنگ و تا حد طعم و مزه آن
- رفتارهای حسی غیر معمول (برای مثال، کودکان مبتلا به ASD ممکن است اسباب بازی ها، اشیاء و یا افراد را به طور نامناسب بو کنند)
سایر بیماری ها و شرایط که نشان دهنده علائم اوتیسم هستند
کودکان مبتلا به اوتیسم علاوه بر علائم بالا ممکن است به شرایط زیر نیز مبتلا باشند:
- ناتوانی در یادگیری
- اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
- سندرم تورت یا سایر اختلالات غیر ارادی اندام ها
- بیماری صرع
- dyspraxia
- اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
- اختلال اضطراب منتشر
- افسردگی
- اختلال دو قطبی
- مشکلات خواب
- مشکلات حسی