دوران کودکی، دوران زمین خوردن و آسیب است. هر کودکی ممکن است در این دوران بر اثر بازی یا ورزش هایی که انجام می دهد دچار آسیب شود. برخی از این آسیب ها از دید والدین خطرناک نیست. اما برخی از این آن ها مانند ضرباتی که به سر وارد می شوند می تواند موجب ضربه مغزی شود. به همین خاطر اکثر والدین از آسیب هایی که به ناحیه سر و گردن کودکشان وارد می شود وحشت دارند. زیرا همان طور که می دانید آسیب های مغزی می تواند عوارض دائمی و شدید داشته باشد. به همین خاطر به همه والدین پیشنهادمی کنیم که برای جلوگیری از عوارض این ضایعه، ضمن تاکید بر رعایت اصول ایمنی به فرزندانشان از علائم ضربه مغزی در کودکان مطلع باشند و بدانند که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند.
بر اساس اعلام آکادمی اطفال آمریکا (American Academy of Pediatrics) بیشتر ضربه های مغزی در بازی ها دخترانه ایجاد می شود. اجازه دهید در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علائم ضربه مغزی در کودکان بیشتر صحبت کنیم. اما قبل از هر چیز باید بدانیم ضربه مغزی چیست؟
ضربه مغزی در واقع ضربه ای است که به مغز وارد شده و موجب می شود عملکرد معمول مغز به صورت موقت یا دائم دچار اختلال شده یا به طور کامل متوقف شود. زمین خوردن، تصادفات رانندگی و وارد آمدن ضربه به سر توسط جسمی سخت، از مهمترین عوامل هستند که می توانند به ضربه مغزی منتهی شوند.
ضربه مغزی در کودکان خردسالی که هنوز به حرف نیامده اند، از کودکان زیر سن دبستان، خطرناک تر است. زیرا این کودکان قادر نیستند که نشانه های خود را به زبان بیاورند. بنابراین اگر آسیبی به سر کودکان خردسالتان وارد شده است، دانستن علائم ضربه مغزی در کودکان می تواند در تشخیص این آسیب به شما کمک کند.
گاهی اوقات ضربه مغزی، تا زمانی که آسیب جدی نشود، علائمی را نشان نمی دهد. حتی گاهی علائم ضربه مغزی در کودکان ساعت ها یا حتی روزها بعد از صدمه ظاهر می شوند.
علائم ضربه مغزی در افراد بزرگسال علائم یکسانی دارد. اما این علائم ممکن است در شیرخواران، کودکان نوپا و خردسالان کمی متفاوت تر به نظر برسند.
علائم ضربه مغزی در کودکان
علائم ضربه مغزی در کودکان را به ۳ زیر گروه تقسیم می کنیم:
علائم ضربه مغزی در شیرخواران
علائم ضربه مغزی در شیرخواران به قرار زیر است:
- هنگامی که سر نوزاد را تکان می دهید درد داشته و گریه می کند.
- کج خلقی
- ایجاد اختلال در عادات خواب نوزاد. به عنوان مثال ممکن است کمتر یا بیشتر بخوابد.
- استفراغ
- ایجاد برآمدگی یا کبودی در سر
علائم ضربه مغزی در کودکان نوپا
منظور از کودکان نوپا کودکانی هستند که راه افتاده اند اما زیر سن ۲ سال می باشند. علائم ضربه مغزی در این کودکان عبارتند از:
- سردرد
- تهوع یا استفراغ
- تغییر رفتار
- تغییرات خواب
- گریه کردن بیش از حد
- کاهش علاقه کودک به بازی کردن یا انجام فعالیت های مورد علاقه اش
علائم ضربه مغزی در کودکان بالای ۲ سال
کودکان بزرگتر از ۲ سال ممکن است تغییرات رفتاری زیر را از خود بروز دهند:
- سرگیجه یا ناتوانی در ایجاد تعادل بدن
- دوبینی یا تاری دید
- حساسیت به نور
- حساسیت به سر و صدا
- خیال بافی کردن بیش از حد
- ناتوانی در تمرکز کردن
- ناتوانی در به خاطر سپردن چیزها
- فراموش کردن اتفاقاتی که اخیرا رخ داده است.
- وقتی از او سوال می پرسید آهسته جواب می دهد.
- تغییر در خلق و خوی مانند تحریک پذیری، غمگینی، حساس شدن و یا عصبانیت بیش از حد
- خواب آلودگی
- تغییر در الگوهای خواب
- اختلال در خواب
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
زمانی که به سر کودک ضربه وارد می شود، بهترین ایده این است که به پزشک مراجعه کنید. اما اگر مشکوک هستید با پرسیدن سوالات زیر می توانید این موضوع را تعیین کنید که آیا کودکتان نیاز به مراجعه به پزشک دارد یا خیر؟
- آیا عملکردهای کودک معمولی است؟
- آیا عکس العمل هایش کندتر از قبل شده است؟
- آیا تغییر رفتاری در کودک وجود دارد؟
- آیا کودک اختلال خواب را تجربه می کند؟
اگر کودک بعد از ضربه ای که به سرش خورده است مثل قبل می خوابد، بیدار می شود و در فعالیتهایش تغییر ایجاد نشده است، به احتمال زیادی مشکلی ندارد. اما برای اطمینان بهتر است توسط پزشک معاینه شود.
اگر فرزندتان علائم ضربه مغزی را دارد به خصوص اگر این علائم همراه با نشانه های زیر بود حتما به پزشک مراجعه کنید:
- استفراغ دارد.
- بیدار شدن و یا خوابیدن برایش سخت است.
- تشنج می کند.
- بعد از ضربه ای که به سرش وارد شده است چرت می زند و خواب آلودگی دارد.
اگر پزشک به خونریزی مغزی مشکوک شده باشد معمولا CT اسکن یا MRI تجویز می کند. اگر کودک نامتعادل باشد و مردمک چشم هایش بزرگتر از حالت عادی و همراه با لکه های کوچک سیاه در چشم باشد، می تواند نشان دهد که در اطراف مغز تورم وجود دارد. این موقعیت یک موقعیت اورژانسی است.