علت خشکی دهان چیست و چگونه درمان می شود؟

خشکی دهان مشکل کوچکی نیست و می تواند زندگی را برای فرد مبتلا، سخت کند. خشکی دهان، غذا خوردن، جویدن، تشخیص مزه ها و حتی در مواردی صحبت کردن را مشکل می کند. ساده ترین علت خشک شدن دهان، کاهش فعالیت غدد بزاقی است. بزاق برای جلوگیری از بیماری ها لثه و پوسیدگی دندان ها بسیاری ضروری است. از این رو خشکی دهان خطر ابتلا به بیماری های لثه و پوسیدگی سریعتر دندان ها را افزایش می دهد.

بزاق از طریق مواد قلیایی خود اسید های موجود روی پلاک های دندان ها را خنثی می کند و کلسیم و فسفر موجود در آن دندان های در معرض تخریب را تا حدودی درمان می کند. اما چرا میزان ترشح غدد بزاقی کاهش می یابد؟

شایع ترین علل خشکی دهان مصرف برخی از داروهاست. تقریبا می شود گفت که بیش از ۴۰۰ دارو از جمله داروهای ضد افسردگی، ضد حساسیت و ضد احتقان موجب خشکی دهان می شوند. همچنین تعداد زیادی از داروهای مقابله با فشار خون، مدر و گرفتگی ماهیچه ای هم می توانند موجب خشکی دهان شوند.

به جز موارد دارویی، گرفتگی بینی هم باعث خشکی دهان می شود. چرا که گرفتگی بینی و البته بزرگ بودن لوزه سوم و آلرژی باعث می شوند فرد مبتلا از طریق دهان تنفس کرده و به خشکی دهان نیز مبتلا شود.

به جز موارد گفته شده کمبود برخی از ویتامین ها به خصوص ویتامین های A و B2 هم می تواند موجب خشکی دهان شود.

از طرفی، این عارضه با بالا رفتن سن و کاهش تولید بزاق بیشتر دیده می شود. بیماران دیابتی نیز به دلیل تکرر ادرار بدنشان بزاق کمتری تولید می کند. در نتیجه دهان خشک تری دارند. در نهایت بیماران مبتلا به شوگرن که بیماری شبیه به التهاب شبه رماتیسمی مفاصل است و بیشتر زنان یائسه را درگیر می کنند، نیز دچار خشکی دهان می شوند. علاوه بر این، پرتو درمانی برای نواحی سر و گردن ممکن است باعث تخریب غدد بزاقی و خشکی دهان گردد.

علت خشکی دهان چیست و چگونه درمان می شود؟
علت خشکی دهان چیست و چگونه درمان می شود؟

خشکی دهان چگونه درمان می شود؟

بهترین درمان خشکی دهان، جویدن بسیار است. عمل جویدن موجب تحریک غدد بزاقی می شود. البته جویدن وقتی موثر است که غدد قادر به فعالیت باشند و تنها میزان ترشح آن ها کم باشد. از بهترین چیزهایی که می توانید بجوید، یخ خرد شده و آدامس بدون قند است. یخ نه تنها دهان را مرطوب می کند بلکه غدد بزاقی را هم مجبور به ترشح می کند. آدامس بدون قند نیز راه حلی ساده و لذت بخشی برای افزایش فعالیت آرواره و ترشح بیشتر بزاق می باشد.

بر طبق مطالعات انجام شده جویدن حدودا ۱۰ دقیقه در ساعت، میزان ترشح بزاق را در افراد مبتلا طبیعی می کند. اگر علاقه ای به موارد گفته شده ندارید، خوردن میوه جات و غذاهای جامد به افزایش ترشح بزاق کمک می کند به خصوص اگر این غذاهای جامد از نوع غذاهای حجیم و غنی از فیبرهای گیاهی باشد. چرا که هم نیاز به جویدن بیشتر دارند و هم در تحریک غذذ بزاقی بهتر عمل می کنند.

آبنبات و شیرینی های سفت نیز می تواند باعث ترشح بزاق زیادی شود اما به دلیل ایجاد پوسیدگی در دندان ها پیشنهاد نمی شود.

همان طور که گفتیم یکی از علل کم شدن بزاق کمبود ویتامین های A و B2 است. در این زمینه باید کم خونی ناشی از کبود ویتامین B12 را نیز به این لیست اضافه کنیم. پس مصرف روزانه ۱ قرص مولتی ویتامین می تواند در طبیعی شدن میزان ترشح بزاق و کاهش خشکی دهان موثر باشد.

در نهایت موارد گفته شده در بالا برای کسانی است که غدد بزاقیشان دچار ضعف و کم تحرکی است. اما اگر غدد بزاقی به طور کلی متوقف شده باشند، این درمان ها موثر نخواهند بود. در چنین شرایطی خشکی دهان را با مصرف بزاق مصنوعی بهبود می دهند. بزاق مصنوغی نوعی ژله است که حاوی کانی ها و آنزیم های موجود در بزاق طبیعی است. پس از گذاشتن این ژله در دهان در مدت کوتاهی مقداری بزاق طبیعی در دهان تولید می شود. ایراد این روش، نیاز به مرتب مصرف کردن بزاق طبیعی است.