درد عضلانی یا درد ماهیچه ها در بین افراد بسیار رایج است. تقریبا همه، ناراحتی در عضلات را برخی مواقع تجربه می کنند. از آنجا که بافت های عضلانی تقریبا در تمام قسمت های بدن وجود دارند، این نوع درد می تواند عملا در هر نقطه ای از بدن احساس شود. درد ایجاد شده بر روی ماهیچه ها حالت کوفتگی دارد و با حرکت دادن بدن بدتر می شود.
شایع ترین علل درد عضلانی چیست؟
اغلب، افرادی که درد های عضلانی را تجربه می کنند، با دقت در فعالیت ها خود می توانند علت را پیدا کنند. اکثر موارد درد عضلانی از استرس بیش از حد، تنش و یا فعالیت بدنی ایجاد می شود. اما برخی دیگر از علل شایع درد عضلانی عبارتند از:
- تنش عضلانی در یک یا چند منطقه خاص از بدن
- استفاده بیش از حد از عضله در طول فعالیت فیزیکی
- زخم ایجاد شده در عضله
بیماری هایی که می توانند درد عضلانی ایجاد کنند
همه انواع درد عضلانی به استرس، تنش و فعالیت بدنی مربوط نمی شود. برخی از بیماری ها می توانند درد عضلانی ایجاد کنند. این شرایط عبارتند از:
- فیبرومیالژیا
- عفونت هایی مانند آنفولانزا، فلج اطفال و یا عفونت های باکتریایی
- اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس، درماتومیوزیت و پلی میوزیت
- استفاده از داروهای خاص یا مواد مخدر، مثل استاتین، مهارکننده های ACE یا کوکائین
- مشکلات تیروئید مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید
- هیپوکالمی (پتاسیم کم)
روش های خانگی کاهش درد عضلانی
درد عضلانی اغلب به درمان ها خانگی پاسخ می دهد. برخی از روش های خانگی که می توانند درد شما را کاهش دهند عبارتند از:
- استراحت دادن به عضلات
- مصرف مسکن ضد درد مانند ایبوبروفن
- استفاده از یخ بر روی منطقه آسیب دیده برای کمک به تسکین درد و کاهش التهاب
برای استفاده از سرما درمانی باید ۳ روز پس از آسیب، از یخ استفاده کرده و پس از آن ۳ روز دیگر از گرما درمانی یا کمپرس آب گرم استفاده کنید. فقط دقت کنید که هرگز از یخ به طور مستقیم بر روی پوست استفاده نکنید زیرا ممکن است پوست را بسوزاند. برای این کار کافی است مقداری یخ دورن کیسه نایلونی انداخته و سپس کیسه را درون حوله بپیچید و بعد از آن استفاده کنید.
اقدامات دیگری که ممکن است به تسکین درد عضلات کمک کنند عبارتند از:
- انجام حرکات کشش عضلات به آرام
- اجتناب از انجام فعالیت های با فشار بالا بعد از از بین رفتن درد عضلانی
- اجتناب از بلند کردن وزنه حتی پس از بهبود کامل
- انجام فعالیت های کاهنده استرس و ورزش هایی از قبیل یوگا و مدیتیشن برای تسکین تنش
چه زمانی درد عضلانی جدی است؟
معمولا و در اغلب موارد، درد عضلانی نشان از مشکل خاصی نیست و می توان آن را با درمان هایی که در بالا ذکر کردیم، کاهش داد. اما برخی از مواقع این مشکل نشان از بیماری جدی دارد. در این شرایط باید به پزشک مراجعه کنید. برای تشخیص درد عضلانی که جدی است باید علائم زیر را داشته باشید:
- دردی که پس از چند روز از شروع آن با درمان های خانگی کاهش نیابد.
- درد عضلانی شدید که بدون علت مشخص ایجاد می شود.
- درد عضلانی که همراه با بثورات پوستی رخ می دهد.
- درد عضلانی که پس از گزش کنه رخ می دهد.
- دردی که همراه با قرمزی و تورم است.
- دردی که به سرعت با تغییر داروهای مصرفی ایجاد می شود.
- دردی که با در درجه حرارت بالا بدن همراه است.
علاوه بر این موارد، در صورتی که هر کدام از علائم زیر را همراه با این درد تجربه کردید سریعا به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید:
- شروع ناگهانی احتباس آب در بدن و یا کاهش حجم ادرار
- مشکل در بلعیدن
- استفراغ همراه با تب
- علائم بیماری های واگیر دار و مسری
- سفتی و خشکی در ناحیه گردن
- ضعیف شدن ماهیچه های بدن
- ناتوانی در حرکت دادن منطقه آسیب دیده بدن
نکاتی برای جلوگیری از درد عضلات
اگر درد عضلانی در بدن شما با تنش و یا فعالیت فیزیکی ایجاد می شود، اقدامات زیر می تواند برای کاهش خطر ابتلا به درد عضلانی در آینده موثر باشد:
- کشش عضلات مناسب قبل از درگیر شدن در فعالیت بدنی و بعد از تمرینات
- ترکیبی از گرم کردن و استراحت در تمام جلسات ورزشی ( چند دقیقه ورزش و چند دقیقه استراحت)
- آبرسانی به بدن به خصوص زمانی که در حال ورزش هستید.
- شرکت در فعالیت های ورزشی منظم برای تقویت عضلات
- بلند شدن و انجام حرکات کششی منظم در محیط ها و موقعیت هایی که خطر فشار عضلانی یا تنش کار را افزایش می دهند.
افرادی که کارهای نشستنی مانند کارمندی انجام می دهند باید حداقل هر ۶۰ دقیقه یک بار از جای خود بلند شده و حرکات ورزش مناسب محیط کار را انجام دهند.
همان طور که گفتیم درد عضلات و ماهیچه ها ممکن است به دلایل دیگری به غیر از تنش و فعالیت بدنی ایجاد شود. پس اگر در طول چند روز اخیر فعالیت بدنی نداشتید و یا کشش ناگهانی بر روی ماهیچه هایتان ایجاد نشده ولی شما درد عضلانی دارید، با پزشک مشورت کنید. پزشک می تواند با توجه به شرایط بهترین راهکار را برای کاهش درد عضلانی به شما ارائه دهد.
استاتین ها و دردهای عضلانی
کلسترول بالا با روش های زیادی قابل درمان است. استاتین ها گروهی از داروها هستند که با تنظیم آنزیم های کبد باعث انسداد کلسترول می شوند. استاتین ها با فعال کردن کبد، موجب حذف کلسترول از خون شده و سطح کلسترول کامل (کلسترول تام) را کاهش می دهند. از همه مهمتر، آنها خطر ابتلا به سکته یا حمله قلبی را کاهش می دهند.
عوارض جانبی استاتین ها
درست است که استاتین ها می توانند کلسترول را پایین بیاورند، اما آن ها می تواند باعث ایجاد برخی از عوارض جانبی ناخواسته، از جمله موارد زیر شوند:
- درد عضلانی
- کوفتگی عضلانی
- خستگی عضلانی
- ضعف عضلانی
این دارو ها می توانند کارهای ساده مانند بالا رفتن از پله و یا راه رفتن را برای شما ناراحت کننده و خسته کننده کنند.
این دارو در موارد نادر می تواند با تجزیه بافت عضلانی بیماری رابدومیولیز ایجاد کند. این بیماری می تواند دردناک بوده، به عضلان آسیب برساند و حتی در برخی از موارد مرگبار باشد. علاوه بر درد شدید عضلات، می تواند به آسیب کبدی، نارسایی کلیه و در موارد نادر، مرگ منجر شود.
سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) عوارض جانبی احتمالی استاتین را به عبارت زیر اعلام کرده است:
- آسیب کبدی
- از دست دادن حافظه و یا اختلال شناختی
- دیابت
- آسیب های عضلانی
درمان درد عضلانی ناشی از استاتین
دلیل ایجاد درد عضلانی توسط این داروها هنوز مشخص نشده است. اما مجله انجمن فیزیوتراپی آمریکا American Physical Therapy Association مطالعه ای را بر روی استاتین ها و درد عضلانی انجام داده که در آن ارتباط این دو عامل بررسی شده است. در این پژوهش بیان شده است که استاتین ها ممکن است آنزیم های خاصی در سلول های ماهیچه، که مسئولیت رسیدگی به رشد عضلات را دارند، منتشر کنند. این آنزیم ها می تواند درد عضلانی ایجاد کنند.
پس اگر همراه با مصرف این دارو درد ماهیچه ها را نیز تجربه می کنید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک جایگزین های مناسب تری برای شما تجویز کند. حتی گاهی تجویز داروی دیگر نیاز نیست و با تغییر دوز استالین درد عضلانی کاهش پیدا می کند.
گاهی نیز تجویز داروی دیگر در کنار استاتین می تواند این مشکل را حل کند. به عنوان مثال مصرف داروهایی مانند تیلنول معمولا درد عضلانی ناشی از استاتین را کاهش می دهند.