درد پشت سر یا درد پس سری عصبی یا C2 عصبی یک شکل از سردرد است که در آن درد تپشی الکتریکی شوک مانند در قسمت بالای گردن، پشت سر و پشت گوش احساس می شود. این درد معمولا در یک طرف سر اتفاق می افتد. درد پشت سر به طور کلی در گردن شروع می شود و سپس به آرامی به سمت بالا می آید. برخی از افراد نیز ممکن است درد در پیشانی، پوست سر، و در پشت چشم، به همراه حساسیت به لمس در پوست سر و حساسیت به نور در چشم را تجربه کنند. این درد توسط عصب اکسیپیتال بزرگ و کوچک، که در منطقه اتصال ستون فقرات و گردن به پوست سر، در پشت سر واقع شده است، تولید می شود.
درد پشت سر اغلب می تواند با میگرن یا انواع دیگر سردرد اشتباه گرفته شود. چرا که علائم می تواند مشابه باشد. اما نورالژی اکسیپیتال (درد عصبی اکسیپیتال) یک اختلال مجزا است که نیاز به تشخیص دقیق و درمان درست دارد.
انواع درد پشت سر یا درد پس سری عصبی
دو نوع اصلی از درد پس سری عصبی به قرار زیر وجود دارد.
- درد پس سری عصبی سخت: نورالژی اکسیپیتال سخت یک نوع رایج از سردرد پس از سانحه است، اما ممکن است در بیماران بدون آسیب دیدگی نیز مشاهده شود. فشار، درد، درد تیز یا درد تپشی ممکن است در عصب اکسیپیتال گردن، به صورت موقتی، منطقه ای، در پیشانی و اطراف چشم و یا به صورت یکپارچه در تمام نقاط سر احساس شود. این سردرد ممکن است برای دقیقه یا چند ساعت تا چند روز طول بکشد و می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد.
- درد پس سری عصبی ملایم: این نوع سردرد نیز مانند درد پس سری عصبی سخت است با این تفاوت که درد بیشتر در یک طرف سر حس می شود.
پاتوفیزیولوژی درد پشت سر
پاتوفیزیولوژی درد پس سری عصبی یا C2 عصبی ناشناخته است هر چند ممکن است توسط علل ثانویه مانند آسیب، بیماری های سیستمیک و یا موضعی اتفاق بیافتد. اعتقاد بر این است که این درد ممکن است بر اثر افزایش فعالیت عضلات اطراف گردن و یا حبس شدن ثانیه ای ریشه عصب جمجمه ایجاد شود.
علل و عوامل درد پشت سر
درد پس سری عصبی یا C2 عصبی می تواند توسط عوامل مختلف و متعدد ایجاد شود که شایع ترین علت آن ضربه به سر است. صدمه به گردن مانند ضربات شلاقی در حوادث رانندگی که ممکن است در آسیب و التهاب موضعی اکسیپیتال نقش داشته باشند، باعث درد و التهاب عصب می شوند. درد پشت سر ممکن است به دلیل فشار و یا حبس شدن ریشه عصب در گردن ایجاد شود. رایج ترین علل به وجود آمدن این فشار تومورها، عضلات سفت، و برخی از بیماری های ستون فقرات است. دیابت یا بیماری نقرس نیز ممکن است باعث نورالژی اکسیپیتال شود، اما کمتر شایع هستند. با این حال، در برخی از موارد علت درد پشت سر ناشناخته است.
اما برخی از بیماری ها هستند که علاوه بر علائم خودشان درد پشت سر را نیز ایجاد می کنند.
عوامل خطر ایجاد کننده درد پشت سر عبارتند از:
- ضربه به پشت سر
- تنش گردن و یا انقباض عضلات گردن
- بیماری دیسک گردن
- آرتروز
- دیابت
- عفونت یا التهاب عضلات و اعصاب
- نقرس
- تومور در گردن
- التهاب رگ های خونی
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
علائم و نشانه های درد پس سری عصبی
درد پشت سر باعث درد شدید، آسیب و اختلال در اعصاب و عضلات در منطقه اکسیپیتال، که در پشت گردن واقع شده است، می شود. این درد ممکن است با بسیاری از علائم همراه شود. علائم ممکن است بسته به شدت درد متفاوت باشد.
درد پس سری عصبی یا C2 عصبی می تواند بسیار شدید باشد به طوری که فرد احساس کند چیزی مانند سیخ و شوک الکتریکی تیز به پشت سر و گردن او وارد شده است.
علائم دیگری که ممکن است با این درد همراه باشد عبارتند از:
- سوزش، درد و تپش که به طور معمول در محل اتصال سر به بدن شروع می شود و به پوست سر سرایت می کند.
- درد می تواند در یک طرف یا هر دو طرف از سر باشد.
- حساسیت به نور
- درد پشت چشم
- حساسیت به لمس پوست سر
- درد در هنگام حرکت دادن گردن
درمان درد پشت سر چیست؟
درمان درد پس سری عصبی یا C2 عصبی بستگی به این دارد که چه چیزی باعث التهاب یا تحریک اعصاب اکسیپیتال شده است. اما به طور کلی درمان اولیه شامل استفاده از داروهای ضد درد و مسکن است. این داروها در کاهش درد موثر می باشند.
برای نشانه های ملایم درد پشت سر، داروها ضد درد و مکسن زیر ممکن است تجویز شود. این داروها عبارتند از:
- استامینوفن در قالب تیلنول
- ایبوپروفن، آسپرین و یا موترین
- آسپرین
- ناپروکسن یا ناپروکسن
علاوه بر داروهای ذکر شده شما می توانید از درمان های خانگی زیر نیز استفاده کنید. این درمان ها عبارتند از:
- اعمال حرارت به گردن
- استراحت در یک اتاق آرام
- ماساژ عضلات تنگ و دردناک گردن
داروهای تجویزی دیگر نیز ممکن است استفاده شود. این داروها عبارتند از:
- شل کننده های عضلانی
- داروهای ضد تشنج مانند نورونتین و Tegretol
- داروهای ضد افسردگی
- استفاده کوتاه مدت از مسدود کننده های عصبی و تزریق استروئید
- اگر درد به روش های محافظه کارانه جواب نمی دهد ممکن است عمل جراحی نیز استفاده شود.
جراحی ممکن است شامل روش های زیر باشد:
- تحریک عصب پس سری: برای این عمل از یک neurostimulator برای ارائه تکانه های الکتریکی به اعصاب اکسیپیتال استفاده می شود. این کار در مسدود کردن انگیزه ارسال پیام های درد به مغز کمک می کند.
- فشار مویرگ: در این روش، درد با شناسایی و تنظیم عروق خونی که ممکن است موجب فشرده شدن عصب شده باشند، تسکین می یابد.
تشخیص علت درد پشت سر
مطالعه تاریخچه دقیق پزشکی، تاریخ شروع درد و معاینه فیزیکی برای تجزیه و تحلیل علائم و رد کردن بیماری مختلف لازم است.
به طور کلی، تشخیص نورالژی اکسیپیتال، با تشخیص حساسیت عصبی که مبتلا شده است، امکان پذیر می باشد. آزمایشات دیگر نیز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بی حس کننده بلوک های عصبی نیز برای تایید تشخیص استفاده می شود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- سی تی اسکن به کمک (CT یا CAT اسکن)