علل اسپاسم معده

اسپاسم معده انقباض عضلات شکمی (abs)، معده یا روده است. بسته به این که کدام بخشی از بدن اسپاسم دارد و چقدر این اسپاسم شدید است، ممکن است احساس درد عضلانی جزئی و یا گرفتگی شدید معده نیز داشته باشید. در اغلب موارد، اسپاسم معده به خودی خود بی ضرر است، اما می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علل اسپاسم معده و زمان مناسب برای مراجعه به پزشک ادامه این مطلب مجله پیام سلامت را مطالعه کنید.

علل اسپاسم معده

شناسایی علل اسپاسم معده می تواند به شما در درمان این علامت کمک کند. در اینجا ۱۱ شرایطی که ممکن است مسئول ایجاد این علامت باشد را مطرح کرده ایم.

فشار عضله

فشار بیش از حد بر روی عضلات شکمی می تواند باعث ایجاد اسپاسم شود. اسپاسم ناشی از فشار عضلانی، بیشتر در افرادی که ورزش های شدید و مکرر را انجام می دهند، دیده می شود.

سایر علائم فشار عضلانی عبارتند از:

  • حساسیت یا درد در عضلات شکمی
  • دردی که با حرکت کردن بدتر می شود

کم آبی

خارج شدن الکترولیت ها از بدن که ناشی از تعریق، استفراغ، و اسهال است ممکن است اسپاسم عضلانی در بدن، از جمله بر روی معده ایجاد کند. این عارضه زمانی اتفاق می افتد، که عضلات به مواد الکترولیتی مانند کلسیم، پتاسیم و منیزیم دسترسی ندارند. هنگامی که این الکترولیت ها در بدن کم هستند، عضلات ممکن است کارکرد غیرمعمول و تسخیر شده ای داشته باشند.

سایر علائم کم آبی بدن عبارتند از:

  • تشنگی شدید
  • سردرد
  • سرگیجه
  • ادرار تیره زرد

تجمع گاز

تجمع گاز در معده می تواند باعث ایجاد اسپاسم روده شود. زیرا بدن شما تلاش می کند گاز را آزاد کند. اگر بدنتان زیاد گاز تولید می کند، ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشید:

  • متورم یا نفخ معده
  • درد شدید معده
  • احساس پری معده
  • نیاز فوری به دفع گاز یا آروغ زدن

بیماری التهابی روده

این بیماری ها، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو (UC)، نوعی از بیماری های مزمن التهابی هستند. بیماری کرون می تواند بر روی هر بخش از دستگاه گوارش تاثیر بگذارد، در حالی که UC تنها بر روی روده بزرگ تاثیر می گذارد. در هر دو حالت، التهاب باعث ایجاد اسپاسم روده می شود.

علائم دیگر بیماری های التهابی روده عبارتند از:

  • اسهال
  • کاهش وزن
  • گرفتگی و درد شکم
  • خستگی
  • تعریق شبانه
  • یبوست
  • احساس نیاز فوری برای دفع مدفوع

سندرم روده تحریک پذیر

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری مزمن است که بر روی روده بزرگ تاثیر می گذارد. این بیماری، مانند بیماری های التهابی روده، تغییرات بافت روده ای ایجاد نمی کند، اما علائم مشابه ای از جمله موارد زیر دارد:

  • درد معده یا گرفتگی
  • احساس نفخ
  • یبوست
  • اسهال (گاهی اوقات یبوست و اسهال با هم جایگزین می شوند)
  • گاز

گاستریت و گاستروانتریت

گاستریت و گاستروانتریت هر دو نوعی از التهاب معده هستند، اما در گاستروانتریت، روده نیز ملتهب می شود. عفونت هایی مانند هلیکوباکتر پیلوری، ویروس نوروالک و روتا ویروس معمولا این شرایط را ایجاد می کنند.

سایر نشانه های گاستریت و گاستروانتریت عبارتند از:

  • تهوع و استفراغ
  • اسهال (فقط در گاستروانتریت)
  • دل درد
  • نفخ

کولیت عفونی

کولیت می تواند موجب درد و گرفتگی شکم به علت سوزش و التهاب روده بزرگ شود که باعث ایجاد اسپاسم می شود. برخی از باکتری هایی که می توانند باعث کولیت شوند شامل Clostridium، Salmonella و E. coli می باشند. انگل هایی مانند جیاردیا نیز می توانند باعث کولیت شوند.

انتروئید ایسکمیک و کولیت

گاهی اوقات کولیت ناشی از کمبود خون در روده کوچک و روده است. اسپاسم در این نوع کولیت نیز رخ می دهد.

یبوست

روده ممکن است زمانی که در معرض افزایش فشار درونی، مانند اتفاقی که در یبوست می افتد قرار می گیرد، دچار اسپاسم شود.

انسداد روده (ایلئوس)

انسداد روده زمانی رخ می دهد که روده “تنبل” یا “خواب آلوده” می شود. این بیماری می تواند به دلایلی زیر رخ دهد:

  • عفونت
  • التهاب
  • انجام جراحی؛ به ویژه در شکم
  • مصرف دارو
  • بیماری شدید
  • عدم فعالیت بدنی

انسداد روده باعث می شود که روده با هوا و مایعات پر شده و باعث اتساع و درد شود.

گاستروپارزی

گاستروپارزی اساسا نوعی انسداد روده است. این اختلال اغلب در افراد مبتلا به دیابت رخ می دهد و می تواند به خصوص پس از خوردن غذا باعث گرفتگی معده شود.

علل اسپاسم معده
علل اسپاسم معده

علل اسپاسم معده در دوران بارداری

اسپاسم معده یک اتفاق معمول در بارداری است. اکثر علل اسپاسم معده در دوران بارداری بی ضرر هستند، اما اگر  دچار درد و یا اسپاسم ثابت در یک محدوده زمانی معین شده اید، باید به پزشک مراجعه کنید

برخی از علل اسپاسم معده در حاملگی عبارتند از:

تولید گاز

تولید گاز یک علامت رایج در بارداری است. این عارضه به این دلیل رخ می دهد که پروژسترون، برای حمایت از بارداری در بدن تولید می شود. این هورمون، ماهیچه ها، از جمله ماهیچه های روده را شل می کند. که هضم غذا بر اثر این عارضه تسریع پیدا کند باعث می شود تا گاز به وجود بیاید.

سایر علائم تولید گاز عبارتند از:

  • نفخ
  • درد شدید معده
  • احساس پری معده
  • نیاز فوری به دفع گاز یا آروغ زدن

انقباض Braxton-Hicks

انقباض Braxton-Hicks، که به عنوان درد زایمان کاذب نیز شناخته می شود، اغلب در سه ماهه آخر بارداری اتفاق می افتد. این گرفتگی ها معمولا مانند درد ناشی از سفت کردن عضلات بوده و به طور منظم رخ نمی دهند. این انقباضات بی ضرر هستند، اما اگر آنها را تجربه می کنید، مخصوصا اگر کم کم به شکل منظم رخ می دهند، ایده خوبی است که با پزشک خود مشورت کنید.

حرکت جنین در بدن مادر

هنگامی که کودک در رحم ضرباتی را به شکم مادر وارد می کند، ممکن است درد حاصل از آن مانند اسپاسم عضلانی در معده احساس شود، به خصوص در سه ماهه دوم. در این مرحله، کودک احتمالا به اندازه کافی بزرگ نیست که بتواند لگدهای قوی که شما آن ها را احساس می کنید بزند، بنابراین حرکت او بیشتر شبیه اسپاسم احساس می شود.

کشش عضلات

عضلات شکم در حین بارداری، جهت ایجاد فضای مناسب برای نوزاد، کش می آید. هنگامی که عضلات کشش می یابند، ممکن است تلاش برای حفظ اندازه اصلی خود، گرفتگی ایجاد کند. کشش عضلات همچنین می تواند منجر به درد خفیف در لگن شود. اما این عارضه بخش عادی حاملگی در نظر گرفته می شود.

چه زمانی باید به دلیل وجود علل اسپاسم معده به پزشک مراجعه کنیم؟

بیشتر موارد اسپاسم معده بی ضرر هستند و بدون درمان خود به خود از بین می روند. اگر اسپاسم معده دردناک است یا زیاد اتفاق می افتد، ممکن است نشانه یک مشکل پزشکی جدی تر باشد. اگر در معرض اسپاسم معده همراه با هر کدام از این علائم هستید، به پزشک مراجعه کنید:

  • استفراغ
  • خون در مدفوع
  • درد شدید، به خصوص درد قفسه سینه
  • اسپاسم معده طولانی مدت یا تکراری
  • تب
  • تنگی نفس

اگر اسپاسم شکم در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کرده است یا موجب ناراحتی شما شده نیز باید به پزشک مراجعه کنید.

روش های درمان خانگی برای تسکین فوری اسپاسم معده

اگر اسپاسم معده باعث ناراحتی شما می شود، راه هایی وجود دارد که می توانید برای کاهش این علامت از آن ها استفاده کنید. برخی از درمان های خانگی برای کاهش علل اسپاسم عضلانی طراحی شده اند، در حالی که برخی عضلات معده را آرام می کنند تا اسپاسم متوقف شود.

اگر اسپاسم معده در دوران بارداری دارید، قبل از انجام هر گونه درمان خانگی، با پزشک مشورت کنید. انجام برخی از درمان های خانگی ممکن است در دوران بارداری خطرناک باشند.

گرما درمانی

گرما می تواند به عضلات شکم کمک کند تا آرام شوند. این درمان به ویژه زمانی مفید است که فشار عضلانی یا بیش از حد باعث ایجاد اسپاسم شده است.

ماساژ

ماساژ عضلات شکم می تواند آنها را آرام کند.

چای بابونه

بابونه را می توان برای آرام کردن معده و کمک به کنترل اسپاسم استفاده کرد. این روش یک درمان خانگی برای تولید گاز نیز در نظر گرفته می شود.

الکترولیت ها

اگر اسپاسم معده به علت کم آبی بدن ایجاد شده باشد، ممکن است دریافت دوباره الکترولیت های شما در درمان این علامت کمک کند. نوشیدن یک نوشیدنی ورزشی، بهترین راه برای دریافت الکترولیت ها است.

با این حال، اگر سابقه نارسایی کلیه دارید، با احتیاط از این نوشیدنی ها استفاده کنید، زیرا بعضی از الکترولیت ها، به خصوص پتاسیم، می توانند برای این افراد خطرناک باشند.

همچنین اگر به علت کمبود آب دچار سرگیجه شده اید،، باید مقدار زیادی مایعات مصرف کنید. کم آبی شدید نیاز به درمان سریع در نزدیکترین مرکز اورژانس برای جایگزینی مایعات داخل وریدی دارد تا از شوک و آسیب به قلب، کبد، مغز و کلیه جلوگیری شود.

داروهای ضد درد

اگر اسپاسم معده دردناک است، ممکن است داروهای ضد درد (OTC) مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin) یا استامینوفن (Tylenol) کمک کننده باشد.

شما باید در مصرف داروهای ضد درد OTC احتیاط کنید. ایبوپروفن و داروهای مشابه می توانند باعث ایجاد زخم معده و آسیب کلیوی شوند. مصرف استامینوفن در مقادیر زیادی می تواند باعث آسیب کبدی و حتی نارسایی کبدی شود. اگر احساس می کنید که باید بیشتر از این داروها مصرف کنید، باید با پزشک مشورت کنید.

آنتی اسیدها

اسید معده نیز می تواند باعث ایجاد گاستریت شود که یکی از علل اسپاسم معده می باشد. در این موارد، آنتی اسیدها یا مهارکننده های پروتون پمپ خارج از نسخه می توانند با کاهش اسید معده به اسپاسم کمک کنند.

استراحت

اگر اسپاسم ناشی از فشار عضلانی باشد، کاهش تمرینات ورزشی و استراحت دادن به عضلات شکم، اسپاسم شما را متوقف خواهد کرد.

درمان های دیگر

اسپاسم معده ناشی از بیماری هایی مانند گاز، کم آبی و فشار عضلانی معمولا در خانه درمان می شود. سایر بیماری های جدی که موجب اسپاسم معده می شوند معمولا نیاز به درمان های پزشکی دارند.

پزشکتان سعی خواهد کرد علت اصلی اسپاسم معده را تعیین کند و با کشف این علت، آن را درمان کند. درمان ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

  • آنتی بیوتیک ها برای گاستریت یا گاستروانتریت ناشی از باکتری
  • داروهای آمینوسالیسیلات برای UC و بعضی موارد بیماری کرون
  • کورتیکواستروئیدها برای بیماری UC و کرون
  • داروهای ضد اسپاسم اگر IBS یا اسپاسم بسیار شدیدی دارید که تحت درمان های دیگر قرار نگرفته است

جلوگیری از اسپاسم معده

اگر اسپاسم معده ناشی از بیماری هایی مانند بیماری التهابی روده یا IBS باشد، درمان این بیماری ها بهترین روش برای جلوگیری از اسپاسم معده است. برای جلوگیری از اسپاسم معده ناشی از فشار عضلانی، گاز و یا کم آبی بدن، راه های زیر را امتحان کنید:

  • درست ورزش کنید. کار کردن زیاد بر روی عضلات ممکن است برای سلامتی شما مفید باشد، اما ورزش نادرست می تواند منجر به ایجاد صدمات شود.
  • از خارج شدن الکترولیت ها که به علت کم آبی بدن رخ می دهد جلوگیری کنید.
  • تغییر رژیم غذایی ممکن است باعث جلوگیری از اسپاسم معده ناشی از گاز، گاستریت، IBS و اختلالات التهابی روده شود.
  • اگر گاز باعث اسپاسم معده شده محدود کردن مصرف فیبر ممکن است کمک کند. فیبر می تواند به افراد مبتلا به یبوست ناشی از IBS و گاستریت کمک کند.
  • مصرف الکل خود را محدود کنید.
  • مصرف غذاهای تند که می توانند معده شما را تحریک کرده و اسپاسم را بدتر کنند را محدود کنید.
  • غذاهای چرب نیز می توانند علائم را در این شرایط تغییر دهند. بنابراین باید مصرف آن ها نیز محدود شود.
  • اگر بیماری التهابی روده دارید، با پزشک مشورت کنید.