علل اصلی آروغ زدن و تهوع چیست؟

آروغ زدن و تهوع دو علائم شایع ناراحتی گوارش و درد شکم هستند. این علائم می توانند به صورت جداگانه و یا با یکدیگر رخ دهند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم در مورد آروغ زدن و تهوع با شما صحبت کنیم.

آروغ زدن یک فرایند طبیعی است که ممکن است در طول روز چند بار رخ دهد. اما زمانی که این حالت بیش از حد شود می تواند نشان از مشکل خاصی باشد. تهوع هم ممکن است لحظه ای رخ دهد اما زمانی که به طور مداوم و ثابت باشد، می تواند اشتها را تحت تاثیر قرار داده و سپس موجب استفراغ شود.

آروغ زدن و تهوع ممکن است با هم رخ دهند. گاهی وقوع این دو حالت به صورت گذرا است و بدون نشانه های دیگر می باشد اما گاهی نشانه مشکل گوارشی خاصی است. در بسیاری از مواقع آروغ زدن و تهوع نشانه های سوء هاضمه را دارد که اغلب به دلیل پرخوری، غذا خوردن بیش از حد سریع، مصرف غذاها و نوشیدنی های خاص و شیوه زندگی رخ می دهد. اما گاهی بیماری های گوارش و غیر گوارشی دیگر مسئول آروغ زدن و حالت تهوع هستند.

علل آروغ زدن و تهوع

آروغ زدن بیش از حد، عمدتا به بلع بیش از حد هوا ربط دارد. حالت تهوع نیز تا حد زیادی ناشی از التهاب دستگاه گوارش فوقانی (مری، معده، اثنی عشر و روده کوچک) است. برخی از بیماری ها می تواند به دلیل بلع هوای بیش از حد و التهاب دستگاه گوارش فوقانی موجب ظهور آروغ زدن و تهوع به طور همزمان شود. برخی از علل شایع آروغ زدن و تهوع در زیر مورد بحث قرار گرفته است:

مواد غذایی و نوشیدنی

برخی از غذاها و نوشیدنی های خاص موجب ایجاد حالت تهوع و آروغ زدن می شوند. غذاهای ادویه دار و غذاهای چرب می توانند باعث ایجاد سوء هاضمه شوند. آروغ زدن و تهوع علائم اصلی سوء هاضمه هستند. برخی از نوشیدنی های حاوی گاز مانند نوشابه های گازدار با تحریک دستگاه گوارشی فوقانی منجر به تهوع می شوند. اما با پرخوری هر غذا و نوشیدنی ممکن است موجب حالت تهوع و آروغ زدن شود.

عدم تحمل برخی از غذاها نیز ممکن ست علت این اتفاق باشد. برخی افراد به انواع خاصی از مواد غذایی واکنش نشان می دهند. بدن این افراد این غذاها را خوب جذب و هضم نمی کند. به عنوان مثال لبنیات در بدن افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند می توانند آروغ زدن و تهوع ایجاد کنند. غذایی های چرب به دلیل تحریک سنگ های صفراوی نیز مشکل مشابه ایجاد می کند. عدم تحمل فروکتوز، سوربیتول و گلوتن، ممکن است علایم تهوع و آروغ زدن را در افرادی که شرایط عدم تحمل مواد غذایی دارند آغاز کنند.

رفلکس اسید به مری

یکی از علت شایع آروغ زدن و حالت تهوع، ناشی از رفلکس اسید مری می باشد. بیماری (GERD) که همان بیماری رفلکس نیز شناخته می شود، موجب سوزش سر دل، از دست دادن اشتها و احساس پری (نفخ) می شود. این علائم زمانی اتفاق می افتد که اسفنکتر تحتانی مری (LES) ضعیف می شود. به طور معمول این اسفنکتر تنها زمان ورود مواد به معده باز می شود و اجازه نمی دهد تا غذا از معده خارج شود. اما زمانی که این ماهیچه ضعیف شود، غذا جریانی معکوس دارد. اسید معده و آنزیم های گوارشی پس از ورود به مری موجب تحریک آن و آروغ زدن و تهوع می شوند.

مشکلات معده

ورم معده و زخم معده علل شایع آروغ زدن و حالت تهوع هستند. علاوه بر این، درد شدید بالای شکم، نفخ، تغییر در اشتها و گاهی حتی استفراغ نیز در کودکان با این بیماری ها به وجود می آید. زمانی که دیواره معده با باکتری هلیکوباکترپیلوری عفونی می شود و یا زمانی که فرد بیش از حد از دارهای ضد التهاب NSAID استفاده می کند این بیماری ها ایجاد می شوند. این عوامل موجب می شود که دیواره معده نسبت به مخاط اسید معده ضعیف شود. و در نهایت با باز شدن این دیواره زخم ایجاد شود.

با ورم و زخم معده تخلیه معده طولانی می شود و موجب آروغ زدن و تهوع خواهد شد. با تخلیه دیر مواد غذایی از معده، هضم کندتر از حالت طبیعی می شود. وجود توده در انتهای معده، سفت شدن بخشی از ماهیچه معده (تنگی پیلور) و یا ضعیف و یا فلج شدن بخشی از معده (گاستروپارزی) از دیگر علل ایجاد کننده این حالات می باشند. نفخ، از دست دادن اشتها، ریفلاکس و حتی استفراغ نیز ممکن است بعد از ابتلا به این بیماری ها ایجاد شوند.

مشکلات روده کوچک

برخی از بیماری های مربوط به روده کوچک نیز خود را با آروغ زدن و تهوع نشان می دهند. زخم اثنی عشر (زخم معده)، رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک و بیماری های موثر بر اندام های ترشح کننده های آنزیم های مربوط به روده کوچک، مانند کیسه صفرا (سنگ کیسه صفرا) و لوزالمعده (پانکراتیت) از جمله این بیماری ها می باشند. ریفلاکس صفرا دیگر بیماری است که ممکن است در هنگام بازگشت صفرا از دوازدهه (روده کوچک) به سمت معده و مری رخ داده و حالت تهوع و آروغ ایجاد کنند.

انسداد روده کوچک منجر به آروغ زدن، تهوع و استفراغ می شود. تومور (خوش خیم یا بدخیم)، تحت فشار بودن بخشی از روده کوچک، فتق مختنق، پیچش روده، چسبندگی و یا وجود یک جسم خارجی ار جمله علل ایجاد این انسداد هستند. آروغ زدن و تهوع با انسداد در بخش انتهایی روده مانند روده بزرگ کمتر احتمال رخ دادن دارد.

عفونت

التهاب روده و معده یک عفونت رایج ناشی از ویروس ها، باکتری ها و تک یاخته ها است. این عفونت معمولا حاد است و چند روز طول درمان دارد. التهاب روده و معده در عرض چند روز پس از تجربه تهوع شدید، استفراغ، آروغ بیش از حد، گرفتگی عضلات شکم و اسهال برطرف می شود. این عفونت به عنوان مسمومیت غذایی نیز شناخته می شود. مسمومیت معمولا به دلیل مصرف غذا یا آب آلوده ایجاد می شود.

داروها

داروهایی که بخش ها و فعالیت های شیمیایی مغز را تحت تاثیر قرار می دهند موجب آروغ زدن و تهوع می شوند. این داروها با تحریک منطقه تهوع در مغز موجب ایجاد این حالت می شوند. اما ممکن است لزوما باعث آروغ زدن بیش از حد نشود. آنچه که موجب ایجاد آروغ در این حالت می شود بلع بیش از حد هوا ناشی از احساس تهوع متوالی است.

برخی از داروها نیز می توانند معده را تحریک کرده و باعث تشدید بیماری هایی مانند ورم معده و زخم معده شوند. آروغ زدن و تهوع علائم شایع این بیماری ها هستند. علاوه بر این استفاده از داروهای خاص با معده خالی ممکن است به اختلالات دستگاه گوارش فوقانی منجر شده و علائمی مانند آروغ زدن و تهوع ایجاد کنند. زمانی که چند دارو به طور همزمان استفاده می شوند نیز با ایجاد تداخل دارویی ممکن است حالت تهوع و آروغ ایجاد کنند.

دیگر مواد

به غیر از دارو ها و مکمل های خاص، الکل نیز ممکن است آروغ زدن و تهوع ایجاد کند. نوشیدنی های الکلی، و نوشیدنی های الکلی گازدار به طور خاص، می توانند بخش فوقانی روده را تحریک کنند. علاوه بر این، گاز موجود در نوشابه های گازدار یکی از عوامل آروغ زدن بیش از حد می باشد.

بارداری

آروغ زدن و تهوع علائم شایع دوران بارداری هستند. تهوع اغلب در اوایل بارداری و در صبح رخ می دهد. در اواخر بارداری، آروغ زدن یک علامت شایع است و ممکن است با تهوع همراه باشد. آروغ زدن در این دوران اغلب به علت تغییر در عادات غذا خوردن، بلع هوای بیش از حد به دلیل تنگی نفس، فشار بر معده با بزرگ شدن رحم و هورمون های بارداری رخ می دهد.