علل بالا بودن سطح آمونیاک خون چیست؟

آمونیاک خون عمدتا حاصل تجزیه باکتری پروتئین غذایی جذب نشده در روده می باشد. آمونیاک روده به جریان خون منتقل می شود و سپس به کبد می رود. در آن جا کبد آمونیاک را به اوره تبدیل می کند. پس از این فرایند اوره از طریق ادرار از بدن خارج می شود. بالا بودن سطح آمونیاک در خون می تواند با ابتلا به انواع مختلفی از بیماری های مزمن کبدی، نارسایی حاد کبدی و خونریزی گوارشی رخ دهد. افزایش سطح آمونیاک خون بر عملکرد مغز تاثیر می گذارد. تشخیص زودهنگام و درمان سطح بالای آمونیاک خون باعث کاهش خطر عوارض بالقوه و کشنده می شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به معرفی و توضیح مختصری در مورد علل بالا بودن سطح آمونیاک خون خواهیم پرداخت.

علل بالا بودن سطح آمونیاک خون

سیروز جبران نشده (Decompensated cirrhosis)

سیروز، یا همان زخم های پیشرفته کبد، نتیجه بیماری های طولانی مدت و مزمن کبدی است. در مراحل اولیه سیروز، کبد اغلب به انجام وظایف متعدد خود ادامه می دهد. با پیشرفت سیروز، نارسایی کبدی ایجاد شده و به تدریج پیشرفت می کند. این بیماری، که به عنوان سیروز جبران نشده شناخته می شود، منجر به اختلالات متابولیک و شیمیایی فزاینده ای در بدن می شود. مواد شیمیایی که معمولا توسط کبد سم زدایی می شوند، در جریان خون انباشته می شوند و عملکرد طبیعی مغز را مختل می کنند و باعث ایجاد اضطراب، کاهش توجه، افسردگی و اختلال دوقطبی می شوند. سطوح بالای آمونیاک خون همچنین ممکن است سبب علائم زیر شود:

  • لرزش
  • سردرگمی
  • اختلالات خواب
  • نگرانی ناخوشایند
  • خواب آلودگی
  • حرکات غیر طبیعی چشم
  • اختلالات رفتاری

سندرم ری

سندرم ری (Reye’s Syndrome) یک بیماری نادر است که عمدتا بر کبد و مغز اثر می گذارد. این اختلال معمولا در کودکان ۵ تا ۱۴ سال پس از ابتلا به یک بیماری غیر قابل علاج ویروسی ایجاد می شود. سطح بالایی از آمونیاک در خون در بیماران مبتلا به سندرم ری دیده می شود. تورم مغزی و مسمومیت آمونیاک ناشی از سندرم ری می تواند باعث علائم زیر شود:

  • تحریک پذیری
  • اضطراب شدید به همراه بی‌قراری حرکتی (آژیتاسیون)
  • سردرگمی
  • خواب آلودگی

در موارد شدید ممکن است تشنج و کما نیز رخ دهد.

خونریزی دستگاه گوارش

خونریزی های دستگاه گوارش ممکن است منجر به افزایش سطح آمونیاک خون شوند. گلبول های قرمز دارای غلظت بالایی از پروتئین هستند. خونریزی زیاد، به ویژه در قسمت فوقانی سیستم گوارش، بار پروتئین در روده و تولید آمونیاک را افزایش می دهد. افزایش آمونیاک روده به خصوص در مواردی که فرد دارای بیماری کبدی نهفته باشد ممکن است فرایند از بین بردن مواد شیمیایی را برای کبد مشکل کند.