عوارض جانبی ناشی از کپک

قارچ در مکان های مرطوب و ساختمان هایی که تهویه ندارند تجمع می یابد. همراه با قارچی که قابل مشاهده است، ممکن است بوی ناخوشایند، لکه های آبی یا تکه تکه شدن رنگ یا کاغذ دیواری نیز در محلی که قارچ زده است وجود داشته باشد. طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO)، حدود ۱۵ درصد از محل های اقامتی در مکان هایی با آب و هوای سرد دارای علائم رطوبت هستند و ۵ درصد از آن ها علائم قارچ را دارند. این ارقام در هوای گرم به ترتیب ۲۰ درصد و ۲۵ درصد است. این مسئله در جوامعی با درآمد پایین و مکان های اجاره ای، اغلب به دلیل عدم وجود سیستم گرمایش، تهویه و عایق مناسب شیوع دارد. علاوه بر این، گرم شدن زمین و تاثیر آن بر آب و هوا نیز می تواند مشکل قارچ و رطوب را حتی بیشتر کند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد عوارض جانبی ناشی از کپک های سمی بر روی بدن صحبت می کنیم.

عوارض جانبی ناشی از کپک به دلیل تولید مایکوتوکسین ها مضر و سمی رخ می دهد. بیش از ۵۰ نوع قارچ مختلف از جمله موارد زیر وجود دارند که عوارض جانبی به دنبال دارند:

  • stachybotrys
  • cladosporium
  • alternaria
  • trichoderma

قرار گرفتن در معرض قارچی که در داخل خانه وجود دارد می تواند از طریق تماس با پوست، مصرف و استنشاق وارد بدن شده و تاثیر زیادی بر روی سلامت داشته باشد. به علاوه، کودکان و افراد سالخورده یا افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است و بیشتر وقت خود را در خانه صرف می کنند، بیشتر در معرض عوارض جانبی ناشی از کپک هستند.

عوارض جانبی ناشی از کپک

آسم

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سطح بالایی از رطوبت می تواند به مشکلات مزمن مانند آسم منجر شود.

طبق گفته موسسه ملی بهداشت آمریکا، بیش از ۶ میلیون کودک در ایالات متحده مبتلا به آسم هستند. گرچه ژن ها نقش اصلی را در این بیماری ایفا می کنند، اما وقوع آسم در دوران کودکی با قارچ هایی که در داخل خانه رشد می کنند نیز ارتباط دارد.

در یک مطالعه که در سال ۲۰۰۳ در American Journal of Epidemiology منتشر شد، محققان چندین مطالعه را مورد بررسی قرار دادند. گزارش آن ها نشان داد که مرطوب بودن محیط، بیماری های تنفسی مانند آسم را تشدید می کند. البته این محققان هنوز مطمئن نیستند که آیا عوارض جانبی ناشی از کپک می تواند آغاز گر آسم باشد.

بعدها، یک مطالعه که در سال ۲۰۱۲ در Environmental Health Perspectives منتشر شد گزارش داد که قرار گرفتن در معرض قارچ در اوایل کودکی خطر آسم را به میزان ۸۰ درصد افزایش می دهد.

به غیر از آسم، قرار گرفتن در معرض قارچ با برونشیت نیز مرتبط است. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۰ در Health Health منتشر شده گزارش داد که مرطوب بودن محیط و حضور قارچ با افزایش قابل ملاحظه آمار عفونت های تنفسی و برونشیت ارتباط دارد.

ارتباط بین قارچ، آسم و برونشیت، اهمیت جلوگیری از تجمع آب و ایجاد رطوبت اضافه در خانه را به ویژه در جوامع با درآمد پایین، که در آن مشکالات ناشی از قارچ یک مسئله رایج است، نشان می دهد.

عفونت رینیت

کپک های خانگی باعث افزایش خطر ابتلا به رینیت می شوند. در حقیقت، افرادی که از عفونت رینیتی رنج می برند بیشتر در معرض علائم شدید هستند.

مطالعه ای در سال ۲۰۱۰ در Proceedings of the American Thoracic Society منتشر شده که گزارش می دهد،  هر چند رطوبت محیط داخلی و یا قرار گرفتن در معرض کپک با علائم رینیت یک رابطه قوی ندارد، اما یک ارتباط قوی بین غلظت بالا کپک در خانه و ایجاد رینیت آلرژیک در کودکان زیر ۵ سال وجود دارد.

پس از آن در سال ۲۰۱۳ یک مطالعه در Allergy and Clinical Immunology منتشر شده که نشان می دهد رطوبت و قرار گرفتن در معرض کپک در خانه عوامل موثر بر رینیت و زیر شاخه های آن، رینیت آلرژیک و رینوکوژینکتیویت را فراهم می کند. بوی قوی کپک نشان دهنده اهمیت عامل های میکروبی در آن ها است.

سردرد

اگر زیاد در خانه هستید و بدون علت سردرد می گیرید ممکن است مشکلتان مربوط به حضور قارچ در خانه باشد.

سردرد، از جمله میگرن، از عوارض جانبی ناشی از کپک محسوب می شود. کپک می تواند در نتیجه واکنش آلرژیک به اسپورهای قارچ موجود در هوا سر درد یا میگرن ایجاد کند. این عامل حتی می تواند به فشار سینوسی ناشی از عفونت سینوسی یا التهاب غشاء مخاطی در حفره های بینی مرتبط باشد.

همراه با سردرد، ممکن است خستگی و بی حالی نیز وجود داشته باشد. علاوه بر این، درد عضلات و مفاصل نیز در اثر عوارض جانبی ناشی از کپک ایجاد می شود. برای جلوگیری از سردرد و میگرن به علت وجود کپک های سمی، باید از قرار گرفتن در معرض قارچ به شدت اجتناب کنید.

ضعف سیستم ایمنی

توکسین های ناشی از کپک حتی می توانند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارند، بنابراین با قرار گرفتن در معرض کپک بیشتر مستعد ابتلا به بیماری خواهید شد. خانه های آلوده به کپک می توانند قارچ هایی را در خود جای دهند که ترکیبات آلی فرار را تولید کرده و کارکرد سیستم ایمنی را مختل می کنند.

این مشکل اساسا در کودکان که سیستم ایمنی آنها به طور کامل رشد نکرده است شایع است. هنگامی که بدن آنها در معرض کپک و یا آنتی ژن قرار می گیرد، سیستم ایمنی بدنشان ممکن است به طور غیر طبیعی واکنش نشان دهد و موجب ایجاد مشکلات مکرر شود.

به گفته متخصصان American Academy of Pediatrics، اثرات سمی ناشی از کپک ممکن است سبب مشکلات شدید زیر در نوزادان شود:

  • استفراغ حاد
  • اسهال
  • حملات آسم
  • خونریزی ریوی (در موارد شدید)

قرار گرفتن طولانی مدت نوزادان در معرض کپک می تواند منجر به مرگ آن ها شود. نه فقط کودکان، حتی بزرگسالانی که در محل زندگی شان کپک های سبز سمی زندگی می کنند، بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هستند و بیمار می شوند.

مشکلات چشم

عوارض جانبی ناشی از کپک
عوارض جانبی ناشی از کپک

خانه هایی که به شدت با کپک آلوده هستند می توانند مشکلات بینایی و چشمی نیز ایجاد کنند. در این خانه مایکوتوکسین ها در هوا حضور دارند. بنابراین به راحتی وارد چشم می شوند. مایکوتوکسین ها سلول ها سمی هستند، و وقتی با سلول های بدن تماس برقرار می کنند، مشکلاتی را برای آن ها ایجاد می کنند.

سموم موجود در کپک می توانند مشکلات زیر را برای چشم ایجاد کنند:

  • التهاب
  • درد
  • آبریزش
  • خونریزی در چشم
  • تاری دید

بثورات پوستی

کپک های سمی می تواند از طریق پوست نیز وارد بدن شوند. در این شرایط کسانی که پوست حساسی دارند از مشکلات پوستی شدید، به ویژه پس از مواجهه با کپک ها سیاه، رنج می برند. علائم این عارضه ممکن است شامل موارد زیر باشند:

  • التهاب پوست
  • لکه های صورتی یا قهوه ای
  • تاول
  • خارش شدید

کپک گاهی اوقات باعث زرد شدن پوست می شوند.

بثورات ناشی از کپک معمولا خارش شدید دارند و خاراندن بیش از حد آن ها باعث افزایش خطر خراشیده شدن پوست و ایجاد عفونت می شود. این نوع مشکل پوستی ممکن است به آنتی بیوتیک ها یا سایر درمان های تجویزی توسط پزشک نیاز داشته باشد. تا زمانی که در معرض کپک هستید انجام درمان فایده ای ندارد. زیرا امکان عود بثورات وجود دارد.

مشکلات گردش خون

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض کپک و رطوبت می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در گردش خون شود. مایکوتوکسین های سمی می توانند از طریق پوست و چشم ها جذب شوند و خود را به خون برسانند.

هنگامی که مایکوتوکسین های مضر به خون می رسند،  باعث آسیب های قلبی شده و منجر به لخته شدن خون و خونریزی داخلی یا خارجی می شوند.

نشانه های وجود مشکل در گردش خون که به علت مسمومیت با کپک ایجاد می شوند شامل نامنظم شدن ضربان قلب و فشار خون پایین هستند. در موارد شدید، این عارضه می تواند باعث اختلال در مغز استخوان، استفراغ خون و حتی خونریزی در مغز و سایر اعضای بدن شود.

مشکلات عصبی

مایکوتوکسین هایی که در داخل و یا روی سطح اسپورهای کپک وجود دارند بسیار قوی هستند و می توانند تقریبا در همه عضو های بدن تاثیر بگذارند. آنها می توانند سیستم عصبی مرکزی شما را تحت تاثیر قرار دهند و تغییرات شناختی و رفتاری، آتاکسی (عدم هماهنگی عضلات) و تشنج را به دنبال داشته باشند.

در حقیقت، سموم می توانند عملکرد قشر پیشانی را به خطر بیندازند. این بخش حل مسئله، حافظه و امواج بدن را کنترل می کند. اختلال در بخش پیشانی مغز توانایی ذهنی فرد را مختل می کند.

علائم مربوط به مشکلات عصبی ناشی از قرار گرفتن در معرض کپک عبارتند از:

  • احساس سردرگمی
  • کاهش قدرت توجه
  • مشکل در تمرکز کردن
  • از دست دادن حافظه و مشکلات حافظه
  • اختلال در توانایی یادگیری
  • توهم

افسردگی

افرادی که در خانه های مرطوب و پر از کپک زندگی می کنند، در معرض افزایش خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند. افسردگی نیز به نوبه خود با افزایش خطر ابتلا به بیماری های تنفسی از جمله آسم همراه است.

در سال ۲۰۰۷، در مجله American Journal of Public Health مطالعه ای منتشر شد که در آن حدود ۶۰۰۰ بزرگسال از حدود ۳۰۰۰ خانواده بررسی شدند. محققان نتیجه گرفتند که رطوبت و حضور کپک در خانه، مستقل از خصوصیات فردی و مسکنی که در آن زندگی می شود، با افسردگی ارتباط دارد.

بیخوابی

استرس و اضطراب ناشی از زندگی کردن در یک خانه مرطوب و پر از کپک خواب را تحت تاثیر قرار می دهد و بی خوابی را به همراه دارد.

در واقع افراد مبتلا به مشکلات تنفسی مرتبط با خواب مانند آپنه انسدادی خواب ممکن است نسبت به افرادی که مبتلا به آپنه خواب نیستند بیشتر در معرض بی خواب هستند و به کپک حساسیت بیشتری دارند.

هنگامی که سموم در هوا به بینی نفوذ می کنند، منجر به التهاب بینی می شوند. این التهاب ممکن است باعث احتقان بینی، عطسه و آبریزش بینی شود. تمام این عوامل می توانند به کاهش کیفیت خواب کمک کنند. ممکن است خواب آلودگی و خستگی در طول روز بعد نیز وجود داشته باشد.

مطالعه ای که در سال ۲۰۱۵ در Environmental Research منتشر شده گزارش می دهد که قرار گرفتن در معرض کپک های مرطوب یا رطوبت در خانه ممکن است در خواب کودکان تاثیر منفی داشته باشد.

نکاتی برای پیشگیری از رشد قارچ و جلوگیری از عوارض جانبی ناشی از کپک

  • در مناطقی که دارای رطوبت بالاتر از ۵۰ درصد است از رطوبت گیر استفاده کنید.
  • به منظور گردش هوا بهتر در اتاق های زیر شیروانی، زیرزمین، گنجه و حمام، وسایلی مانند مبلمان را زیاد جا به جا کنید.
  • مناطق مرطوب، مانند آشپزخانه، زیر سینک و درپوش ماشین لباسشویی را تا حد امکان خشک نگه دارید.
  • هر چند روز یک بار، خانه را تمیر کنید. هنگام تمیز کردن برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مضر از دستکش و ماسک استفاده کنید.
  • مناطقی که ممکن است قارچ در آن جا رشد کند را به صورت منظم بررسی کنید.
  • لباس ها، اسباب بازی های نرم و حتی اقلام مورد استفاده توسط حیوانات خانگی را به طور کامل و زیر نور خورشید خشک کنید.
  • یخچال و فریزر خود را تمیز کنید و مواد غذایی باقیمانده را دور بریزید.
  • فیلترهای تهویه هوا را به صورت دوره ای تمیز یا تعویض کنید.
  • برگ های افتاده، گیاهان فاسد و کمپوست ها را در باغچه چال کنید.
  • از نشت آب به خانه با کنترل و زهکشی مناسب باغچه جلوگیری کنید.
  • اگر در خانه کپک دید، آن را بردارید و علت رطوبت بیش از حد را شناسایی کنید.