تفاوت بین قند و الکل قند چیست؟

قند نام یکی از اعضای خانواده کربوهیدرات هاست که طعم شیرینی دارد و بدن شما می تواند آن را به انرژی تبدیل کند. الکل های قند نیز مزه شیرینی می دهند. با این حال الکل قند ساختار شیمیایی متفاوتی با قند دارد و بدن شما به همان کارآمدی آن را جذب نمی کند. قند و الکل قند هر دو به طور طبیعی در مواد غذایی یافت می شوند و به مواد فرآوری شده نیز اضافه می شوند.

اگر چه این دو ماده هر دو به روش های مشابه ای استفاده می شوند؛ اما تأثیرات مختلفی بر هضم، میزان قند خون و سلامت دهان دارند. در این مقاله مجله پیام سلامت تفاوت های مهم بین قند و الکل قند توضیح داده شده است.

تفاوت قند و الکل قند

قند چیست؟

قند یک نوع کربوهیدرات شیرین است. ترکیب شیمیایی این ماده از کربن، هیدروژن و اتم اکسیژن تشکیل شده است. این ترکیب به طور طبیعی در غذاهایی مانند میوه، سبزیجات، غلات و لبنیات وجود دارد و در کارخانجات به غذاهای فرآوری شده نیز اضافه می شود.

قندهای ساده را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

مونوساکاریدها
دی سکاریدها

مونوساکاریدها ساده ترین نوع قند هستند و فقط حاوی یک نوع مولکول قندی می باشند. گلوکز ساده ترین نوع قند و منبع انرژی مورد نظر بدن شماست. این قند همان قندی است که در آزمایشات قند خون اندازه گیری می شود. مونوساکاریدهای دیگر نیز فروکتوز و گالاکتوز نام دارند که به گلوکز متابولیزه می شوند.

دی ساکاریدها نیز از دو قند مونوساکارید ساخته شده اند. این نوع قندها برای هضم شدن باید از هم جدا شوند. متداول ترین دی ساکارید، ساکارز است که به عنوان قند معمولی نیز شناخته می شود و از یک مولکول گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است. ضمنا لاکتوزی که در شیر یافت می شود نیز از یک مولکول گلوکز و گالاکتوز تشکیل شده ولی مالتوز از دو مولکول گلوکز تشکیل شده است.

الکل قند چیست؟

الکل های قندی که به آن پلیول ها نیز می گویند نوعی کربوهیدرات هستند که ساختار آنها به قند و الکل شباهت دارد. با این وجود الکل های قند حاوی اتانول نیستند. بنابراین برای افرادی که ترجیح می دهند از مصرف الکل خودداری کنند؛ ایمن محسوب می شوند.

با توجه به این که الکل های قندی به قند شباهت دارند؛ می توانند گیرنده های مزه شیرین را بر روی زبان فعال کرده و تأثیر خنک کننده و دلپذیری بر روی طعم غذاها داشته باشند.

با این حال آنها به اندازه شکر معمولی جذب و هضم نمی شوند. بنابراین کالری کمتری دارند. این ترکیبات به طور طبیعی در بعضی از میوه ها و سبزیجات مانند آلو، توت فرنگی و آووکادو یافت شده و در کارخانه ها نیز با پردازش قندهای معمولی تولید می شوند.

الکل های قندی اغلب به عنوان شیرین کننده های کم کالری به آدامس های بدون قند و شیرینی ها و به عنوان مواد افزودنی خوراکی به غذاهای فرآوری شده، خمیر دندان ها، داروهای خاص و مسهل ها اضافه می شوند.

انواع الکل های قندی عبارتند از:

زایلیتول
اریتریتول
سوربیتول
مالتیتول
مانیتول
ایزومالت
لاکتیتول

چه تفاوتی بین قند و الکل قند وجود دارد؟

الکل های قند و قند از نظر شیرینی، میزان کالری و هضم و همچنین تأثیر آنها بر روی میزان قند خون و سلامت دهان تفاوت هایی با هم دارند.

میزان کالری و شیرینی آنها

الکل های قند حاوی کالری کمتری نسبت به قندهای معمولی هستند. به طور متوسط در هر گرم از آنها حدود ۲ کالری انرژی وجود دارد. این در حالی است که در هر گرم قند معمولی ۴ کالری یافت می شود.

علاوه بر این، الکل های قندی اغلب کمی شیرین تر از قندهای معمولی هستند و ۲۵ تا ۱۰۰ درصد شیرینی قند معمولی را ارائه می دهند. از بین تمام الکل های قندی لاکتیتول شیرین کمتری دارد و زایلیتول به اندازه ساکارز شیرین است.

مصرف زیاد قند با بیماری هایی مانند چاقی، بیماری قلبی، دیابت و بیماریهای التهابی مرتبط است. بنابراین ممکن است با جایگزین کردن الکل های قندی با قند معمولی، بدون تغییر در میزان شیرینی احساس شده توسط زبان، کالری کمتری وارد بدن شود.

تاثیر بر روی هضم

قندها در روده کوچک هضم می شوند و به جریان خون راه پیدا می کنند تا بیشتر متابولیزه شوند یا برای تامین انرژی به کار بروند. برعکس بدن شما الکل های قندی را به طور مؤثری هضم نمی کند.

البته در این بین یک استثناء وجود دارد و آن هم اریتریتول است که به خوبی جذب می شود اما متابولیزه نمی شود. این ترکیب از طریق ادرار شما و عمدتا به صورت دست نخورده دفع می شود.

با این حال بیشتر الکل های قندی از روده بزرگ، جایی که توسط باکتری های روده تخمیر می شوند، عبور می کنند. بنابراین مصرف زیاد این ماده می تواند باعث نفخ شکم، درد معده و اسهال به ویژه در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) شود.

دوز متوسط مصرف این ماده ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز است. این مقدار الکل قندی به سادگی توسط بدن تحمل می شود. با این حال افراد حساس باید از مصرف الکل های قند، به ویژه سوربیتول و مالتیتول اجتناب کنند و یا برای جلوگیری از بروز علائم مصرف خود را تا جای ممکن کاهش دهند.

تأثیر بر روی قند خون

وقتی قندها وارد بدن می شوند؛ به یک شکل ساده تجزیه شده و جذب جریان خون می شوند. این جذب باعث افزایش قند خون می شود. سپس انسولین قندهای موجود را به سلول های بدن منتقل کرده تا یا به انرژی تبدیل شوند یا ذخیره شوند.

شاخص گلیسمی (GI) عددی است که سرعت تاثیر یک ماده غذایی بر روی افزایش قند خون را اندازه گیری می کند. این شاخص برای گلوکز عدد ۱۰۰ است. در حالی که GI ساکارز ۶۰ است. این بدین معنی است که هر دو GI بالایی دارند.

با توجه به اینکه الکل های قندی به طور موثر جذب نمی شوند؛ تأثیر بسیار کمتری بر روی سطح قند خون دارند و بنابراین GI آنها پایین تر است و چیزی بین ۰ تا ۳۶ می باشد.

بنابراین الکل های قندی می توانند جایگزین مناسبی برای قندهای معمولی به ویژه برای مبتلایان به پیش دیابت، دیابت یا سندرم متابولیک باشند.

پوسیدگی دندان

قند توسط باکتری های موجود در دهان تخمیر می شود و می تواند اسیدهایی را ایجاد کند که به مینای دندان آسیب می رسانند و خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهند. الکل های قندی در پوسیدگی دندان نقش ندارند. زیرا باکتری های موجود در دهان قادر به تخمیر آنها نیستند.

در حقیقت زایلیتول و اریتریتول حتی ممکن است به جلوگیری از پوسیدگی دندان نیز کمک کنند. به همین دلیل اغلب در خمیر دندان های نعناعیی یا قند از این ترکیبات استفاده می شود.

نکته آخر

الکل های قندی و قند معمولی هر دو کربوهیدرات هایی هستند که طعم شیرینی دارند ولی ساختارهای شیمیایی آنها کمی با هم متفاوت است. الکل های قندی به طور کلی شیرین تر هستند و کالری کمتری نسبت به قندهای معمولی دارند. آنها همچنین میزان قند خون را کمتر از قندهای معمولی تحت تأثیر قرار می دهند و به همین دلیل به عنوان گزینه ای مناسب برای مبتلایان به دیابت معرفی می شوند.

علاوه بر این، قندهای الکلی با پوسیدگی دندان ارتباطی ندارند و حتی ممکن است به جلوگیری از بروز آن کمک کنند. با این حال بر خلاف قند معمولی، توسط بدن به خوبی جذب نمی شوند. این بدان معنی است که وقتی به مقدار زیاد یا توسط افراد حساس مصرف می شوند؛ ممکن است باعث نفخ، درد معده و اسهال شوند.