لخته شدن خون ؛ علل، نشانه ها و ۸ روش درمان طبیعی آن

لخته شدن خون به شما کمک می کند که پس از وارد آمدن آسیب به بدن از خونریزی بیش از حد و ورود میکروب ها به زخم جلوگیری شود. با این حال، گاهی اوقات لخته خون، بدون وجود آسیب خارجی در جریان خون ایجاد می شود. ایجاد لخته خون در جریان خون می تواند به عوارض خطرناکی مانند آمبولی ریه، بیماری های قلبی و عروقی و یا سکته مغزی منجر شود.

هنگامی که خون، پلاکت ها، پروتئین ها و سلول ها به هم می چسبند، ممکن است لخته خون (یا ترومبوز) بر روی دیواره عروق خونی یا قلب ایجاد شود. خوشبختانه، لخته شدن خون یکی از انواع قابل پیشگیری بیماری های مربوط به خون است. شما می توانید شانس ایجاد این اختلال را با تغییر در سبک زندگی کاهش دهید. اگر قبلا لخته خون داشتید، اقداماتی وجود دارد که می توانید به کمک آن ها خون را رقیق کرده و خطر عود مجدد این اختلال را کاهش دهید.

برای آشنایی بیشتر با علل، نشانه ها و ۸ روش درمان طبیعی لخته شدن خون با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراهی کنید.

لخته شدن خون

یک لخته خون، زمانی که رگ دچار جراحت می شود، از خونریزی بیش از حد جلوگیری می کند. در این شرایط عروق خونی تنگ تر می شود و خونرسانی به بافت کاهش می یابد. سپس پلاکت های در پلاسما و پروتئین های موجود در خون به ناحیه آسیب دیده رگ متصل می شوند. آنها به منظور کاهش خونریزی، به هم می چسبند. این کلونی توسط ۱۳ ماده در خون و بافت محافظت می شود. این ۱۳ ماده عامل لخته شدن یا عوامل انعقادی هستند.

اما گاهی اوقات لخته شدن در داخل عروق هنگامی رخ می دهد که آسیب خارجی وجود ندارد. اگر جریان خون بیش از حد آهسته شود، تعداد زیادی از پلاکت ها ممکن است به یکدیگر متصل شوند و یک لخته خون ایجاد کنند. هنگامی که لخته خون در داخل رگ ها بدون هیچ دلیلی به وجود می آیند و به طور طبیعی حل نمی شوند، حتما نیاز به مراقبت های پزشکی می باشد و حتی ممکن است عوارض ایجاد کند.

علائم معمول همراه با لخته شدن خون

علائم لخته شدن خون بستگی به محل لخته شدن آن دارد. با توجه به گزارش American Society of Hematology، ممکن است علائم زیر را در صورت بروز این عارضه در این مکان های خاص تجربه کنید:

قلب

سنگین یا درد در قفسه سینه
تنگی نفس
تعریق
تهوع
سرگیجه
ناراحتی در سایر قسمت های فوقانی بدن

مغز

ضعف صورت، دست ها یا پاها
مشکلات بینایی
مشکل صحبت کردن
سردرد ناگهانی و شدید
سرگیجه

ریه

درد قفسه سینه
تنگی نفس
تپش قلب
تب
تعریق
سرفه همراه با خون

بازو یا پا

درد ناگهانی یا تدریجی
تورم
حساسیت به لمس
گرما

شکم

درد شدید شکم
استفراغ
اسهال

انواع لخته خون

لخته شدن خون در رگ ها یا شریان ها رخ می دهد. هر دو این موارد عروقی هستند که به حمل و نقل خون در سراسر بدن کمک می کنند، اما عملکرد متفاوتی دارند. رگ ها عروقی هستند که خون تخلیه شده از اکسیژن را از اندام ها گرفته و به قلب منتقل می کنند. هنگامی که لخته خون غیرطبیعی در رگ ها تشکیل می شود، ممکن است بازگشت خون به قلب محدود شده و موجب درد و تورم شود. زیرا خون در پشت لخته گیر می کند.

ترومبوز وریدی عمقی (DVT) یک لخته خون است که در یکی از رگ های بزرگ یا عمیق بدن ایجاد می شود. بیشتر لخته های وریدی عمقی در ساق یا ران رخ می دهند. اما می توانند در قسمت های دیگر بدن مانند سینه یا لگن نیز رخ دهند. هنگامی که لخته خون در یک ورید عمقی جدا می شود و از طریق جریان خون حرکت می کند، به آن آمبولی گفته می شود. آمبولیس می تواند از طریق قلب به یکی از شریان های ریه رفته و جریان خون را متوقف کند. این وضعیت بسیار خطرناکی است و به آن آمبولی ریه گفته می شود. نشانه های معمول آمبولی ریه عبارتند از:

مشکلات ناگهانی تنفسی
سرفه
سرفه خونی
درد قفسه سینه

DVT یک علت قابل پیشگیری مرگ در سراسر جهان است. هر ساله در ایالات متحده ۹۰۰ هزار نفر درگیر این بیماری می شوند و ۱۰۰ هزار نفر نیز بر اثر آن جان خود را از دست می دهند. با توجه به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، در میان افرادی که DVT داشته اند، نیمی از افراد مبتلا به عوارض طولانی مدت مانند موارد زیر بوده اند:

تورم
درد
تغییر رنگ و پوسته پوسته شدن اندام آسیب دیده

لخته شدن خون در شریان ها

لخته ای که در شریان ها اتفاق می افتد، متفاوت از لخته ای است که در رگ ها اتفاق می افتد. شریان ها عروق عضلانی هستند که خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی را از قلب به سایر قسمت های بدن حمل می کنند. لخته شدن خون در شریان معمولا با سفت شدن شریان ها یا همان آترواسکلروز، مرتبط است. آترواسکلروز هنگامی اتفاق می افتد که پلاک در داخل رگ تجمع یافته و مسیر خون را باریک می کند.

پلاک از کلسترول، مواد چرب، مواد زائد سلولی، کلسیم و فیبرین (یکی از عوامل لخته شدن خون) ساخته شده است. هنگامی که گذر شریان شروع به تنگ شدن می کند، عضلات قوی شریان ها وادار می شوند که گذر را از طریق فشار خون باز کنند. این فشار می تواند موجب جدا شدن پلاک ها از دیواره شریان ها شود.

مولکول هایی که در پارگی آزاد می شوند می توانند یک لخته غیر ضروری در شریان ها ایجاد کنند. در این مرحله، بافت ها و ارگان های دیگر به اندازه کافی خون دریافت نمی کنند و یا ممکن است هیچ خونی دریافت نکنند. از آنجا که این نوع لخته شدن خون معمولا در شریان های عروق کرونر یا داخل قلب ایجاد می شود، می تواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود. در واقع، آترواسکلروز عامل اصلی بیماری قلبی و سکته مغزی است. در جوامع غربی، این بیماری ها علت اصلی حدود ۵۰ درصد از همه مرگ و میرها می باشد.

علل و عوامل خطر لخته شدن خون

لخته شدن خون وریدی

زمانی که جریان خون محدود شده و کند می شود ، ممکن است لخته خون در رگ های عمیق پا ایجاد شود. این عارضه معمولا در شرایط زیر رخ می دهد:

بعد از عمل جراحی
نشستن طولانی مدت در هواپیما یا ماشین
بستری شدن در بیماراستان و عدم تحرک به مدت طولانی

لخته های وریدی بیشتر در ورید هایی که بر اثر جراحی یا آسیب های خاص آسیب دیده اند، ایجاد می شود. برخی عوامل دیگر که خطر ابتلا به لخته شدن خون در ورید را افزایش می دهند عبارتند از:

سابقه خانوادگی لخته شدن خون
سن (بیش از ۶۰ سال)
چاقی
بارداری
سیگار کشیدن
مصرف قرص های ضد بارداری های خوراکی

بعضی از داروها یا بیماری ها، مانند سرطان یا اختلالات انعقادی ژنتیکی، نیز می توانند خطر ابتلا به لخته شدن خون را افزایش دهند.

تحقیقات بر روی عوامل خطر لخته شدن خون وریدی

تحقیقات زیادی وجود دارد که بر روی عوامل خطر اصلی تمرکز کرده اند. مطالعات نشان داده اند که لخته شدن خون وریدی علت اصلی مرگ مادران در سراسر جهان است. خطر ابتلا به لخته شدن خون در زنان باردار ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر از زنان معمولی است.

قرص های پیشگیری از بارداری استروژن و پروژسترون با افزایش خطر لخته شدن خون در ورید، حمله قلبی و سکته مغزی همراه است. محققان در کالج Trinity در ایرلند دریافته اند که این خطرات عمدتا در سیگاری ها و در زنان بالای ۳۵ سال وجود دارد. این قرص های ضد بارداری با افزایش فیبرینوژن پلاسما، باعث تشکیل لخته های خون می شوند.

تحقیقات همچنین نشان می دهد که سرطان یکی از مهمترین عوامل خطر بروز ترومبوآمبولی وریدی (VTE) است. این عامل ممکن است به علت تومور، بدن بیمار یا درمان هایی باشد که بیمار در حال انجام آن ها است. VTE در واقع دومین علت مرگ بعد از عفونت در بیماران بستری شده به دلیل سرطان است. داده های تحقیقات متعددی نشان می دهد افرادی که مبتلا به سرطان پانکراس، لنفوم و سرطان مغز هستند، احتمال ابتلا به لخته شدن خون وریدی را دارند.

در موارد نادر، یک حباب هوا یا بخشی از تومور یا بافت دیگر به ریه ها رفته و موجب لخته شدن خون در ریه ها می شود.

لخته شدن خون شریانی

علل و عوامل خطر ابتلا به لخته های شریانی نیز عبارتند از:

چاقی
عدم تحرک
فشار خون بالا
کلسترول بالا
دیابت
سیگار کشیدن

تغییر در شیوه زندگی و رژیم غذایی می تواند به از بین بردن این خطرات کمک کند.

بر اساس تحقیق منتشر شده در Blood Transfusion، افراد مبتلا به سندرم متابولیک حداقل سه مورد از موارد زیر را دارند:

چاقی شکمی
افزایش تری گلیسیرید
کاهش کلسترول HDL
افزایش فشار خون
افزایش قند خون ناشتا

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد بین لخته شدن خون شریانی (آترتروبوزیس) و سندرم متابولیک ارتباط وجود دارد. علاوه بر این، متاآنالیز مطالعات کنترل شده به صورت تصادفی یافت که سه تغییر در بدن وجود دارد که می تواند به کاهش بیماری های شریانی کمک کند. این تغییرات عبارتند از:

کاهش فشار خون
کاهش کلسترول
ترک سیگار

تحقیقات بر روی عوامل خطر لخته شدن خون شریانی

تحقیقات نشان می دهد که خطر ابتلا به لخته شدن خون شریانی و وریدی با افزایش سن به طور چشمگیری افزایش می یابد. این عارضه ممکن است به علل زیر رخ دهد:

آسیب به دیواره عروق
کاهش فعالیت بدنی به صورت منظم
افزایش فعالیت سیستمیک انعقاد خون

افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی دارای خطر بیشتر برای لخته شدن خون در قلب هستند. فیبریلاسیون دهلیزی نوعی ضربان نامنظم قلب است که شامل دو محفظه قلب می شود و بسیار سریع و نامنظم است. این بیماری اجازه نمی دهد که خون به سرعت و به طور پیوسته در قلب جریان داشته باشد.

درمان متعارف برای لخته شدن خون

درمان های متعارف برای لخته شدن خون بسته به محل لخته و سلامت بیمار متفاوت است. برخی از روش های درمان عبارتند از:

ضد انعقادها

داروهای ضد انعقاد و عوامل ضد پلاکتی موجب کاهش لخته شدن خون در عروق، رگ یا قلب می شوند. این داروها گاهی به عنوان “رقیق کننده های خون” نیز نامیده می شوند. نمونه هایی از ضد انعقادها عبارتند از:

هپارین
وارفارین
دابی گاتران
آپیکسابان
ریواروکسابان

ضد انعقادها می تواند عوارض جانبی زیر را به همراه داشته باشند:

سرگیجه
کبودی
سردرد
درد معده

هنگام استفاده از رقیق کننده های خون، از مصرف همزمان داروهای دیگر مانند آسپرین و ایبوپروفن خودداری کنید زیرا ممکن است منجر به اثرات منفی شود.

داروهای ترومبولیتیک

ترومبولیتیک ها لخته شدن خون را دفع می کنند و آسیب ناشی از انسداد رگ های خونی را محدود می کنند. نمونه هایی از داروهای ترومبولیتیک شامل فعال کننده های پلاسمینوژن بافتی، استرپتوکیناز و یورکیناز است. این داروها گاهی در ترکیب با ضد انعقادها تجویز می شوند. سکته مغزی هموراژیک یک عارضه نادر اما جدی برای استفاده از داروهای ترومبولیتیک است.

ترومبولیسیک تحت هدایت کاتتر

درمان ترومبولیتیک تحت هدایت کاتتر درمان غیر جراحی برای ترومبوز ورید عمقی حاد است. این درمان برای حل شدن لخته های خون مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش یک لوله پلاستیکی نازک داروی حل کننده لخته را (ترومبولیتیک) به طور مستقیم به لخته وارد می کند. خطرات این روش عبارتند از:

کبودی
خونریزی یا تورم در ناحیه ای که لوله وارد بدن شده است
در موارد نادر، رخ دادن خونریزی در جای دیگر بدن مانند روده یا مغز

جراحی ترومبکتومی

جراحی ترومبکتومی به معنای جراحی برای از بین بردن لخته خون از داخل عروق یا ورید است. در طی این عمل، جراح برشی را به یک رگ خونی می اندازد. سپس لخته را از بین می برد و رگ خونی را ترمیم می کند. خطرات این نوع جراحی عبارتند از:

خونریزی بیش از حد
آسیب به رگ خونی
آمبولی ریه

۸ درمان طبیعی برای لخته شدن خون

تغییر در سبک زندگی

رژیم غذایی خود را تغییر دهید

همانطور که می دانید، سندرم متابولیک با ایجاد لخته خون مرتبط است. تغییر در رژیم غذایی برای داشتن وزن سالم، کاهش کلسترول و فشار خون، بهبود حساسیت به انسولین و کاهش التهاب کلی بسیار مهم است. بنابراین بر روی مصرف غذاهای سالم مانند موارد زیر بیشتر تمرکز کنید. این غذاها به سلامت سیستم عروقی شما کمک کرده و با کاهش وزن به سلامت قلبتان نیز کمک می کنند:

سبزیجات دارای برگ سبز تیره
سبزیجات رنگارنگ (مانند کدو سبز، فلفل قرمز و بادمجان بنفش)
میوه ها
حبوبات
دانه های کامل (مانند جو دوسر و برنج قهوه ای)
مواد غذایی حاوی امگا ۳ مانند ماهی قزل آلا وحشی، گردو، دانه کتان و گوشت گاو

همچنین باید از مصرف غذاهایی زیر که به بدن شما آسیب می رسانند اجتناب کنید.

شیرین کننده های مصنوعی
نوشابه
چربی های ترانس (مانند غذاهای آماده)
کربوهیدرات های تصفیه شده
شکر

همچنین باید مصرف الکل خود را محدود کنید.

فعالیت بدنی داشته باشید

برای جلوگیری از تشکیل لخته خون، فعالیت بدنی بسیار مهم است. بنابراین حداقل ۳۰ دقیقه در روز فعالیت بدنی داشته باشید. می توانید زمان این فعالیت را کمتر اما شدت آن را افزایش دهید. همچنین از نشستن های طولانی مدت نیز اجتناب کنید.

داروهای خود را تغییر دهید

برخی از داروها می توانند خطر ابتلا به لخته شدن خون را افزایش دهند. این داروها عبارتند از:

داروهای جایگزینی هورمون (معمولا توسط زنان بعد از یائسگی استفاده می شود)
قرص های جلوگیری از بارداری
داروهای کنترل فشار خون
داروهای سرطان

با پزشک خود مشورت کنید و در صورت امکان نوع داروی خود را تغییر دهید.

[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]

پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:

آشنایی با علائم لخته شدن خون در بازو

معرفی مهمترین بیماری های سیستم گردش خون

[/quote]

سیگار را ترک کنید

مطالعات نشان می دهد که سیگار کشیدن یا مصرف سیگار الکترونیکی و سایر محصولات تنباکو خطر ابتلا به لخته شدن خون را افزایش می دهند. این خطر با وجود سایر عوامل مانند اضافه وزن افزایش می یابد. اگر سیگار مصرف می کنید، به سرعت آن را ترک کنید.

مکمل ها

زردچوبه

زردچوبه ادویه ای است که التهاب را کاهش می دهد و به عنوان درمان ضد انعقادی و ضد پلاکتی طبیعی عمل می کند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ ثابت کرد که کورکومین، پلی فنول موجود در زردچوبه، ایجاد لخته های خون را به علت فعالیت ضد انعقادی خود مهار می کند. بر خلاف بسیاری از داروهایی که برای لخته شدن خون استفاده می شود، زردچوبه نسبتا عوارض جانبی شناخته شده ای ندارد. مگر اینکه به مقدار بسیار زیاد مصرف شود.

سیر

سیر به طور گسترده ای به عنوان عامل پیشگیری کننده در درمان بسیاری از بیماری های قلبی عروقی و متابولیکی، از جمله لخته شدن خون استفاده می شود. مطالعات نشان داده اند که سیر خام کمک می کند تا از افزایش پلاک و تجمع پلاک جدید در شریان ها جلوگیری شود. یک مطالعه منتشر شده در مجله Postgraduate Medicine نشان داد که مصرف سیر خام به صورت روزانه باعث کاهش کلسترول سرم و افزایش زمان لخته شدن و فعالیت فیبرینولیتیک در شرکت کنندگان می شود. در واقع، مطالعه نشان داد که سیر ممکن است یک عامل مفید در جلوگیری از ترومبوز باشد.

ویتامین E

ویتامین E یک ضد انعقاد است که برای بیماری های قلبی ایسکمیک و سکته مغزی مفید است. برای درمان و پیشگیری از بیماری های قلب و عروق خونی مانند درد قفسه سینه، فشار خون بالا و مسدود یا سفت شدن شریان ها از این ویتامین استفاده کنید. می توانید مقدار ویتامین E خود را با خوردن ۲ الی ۳ غذای غنی از ویتامین E مانند موارد زیر به صورت روزانه افزایش دهید:

بادام
فندق
آووکادو
کدو
انبه
دانه آفتابگردان
کلم بروکلی
اسفناج
کیوی
گوجه فرنگی

روغن های گیاهی

روغن گل بی مرگ (Helichrysum)

استفاده از helichrysum به صورت موضعی ممکن است خون انباشته شده زیر سطح پوست را از بین ببرد. گل بی مرگ همچنین می تواند به بهبود وضعیت رگ های خونی کمک کرده و با کاهش التهاب، افزایش عملکرد عضلات و کاهش فشار خون بالا همراه باشد. از این روغن می توانید برای بهبود گردش خون و کاهش درد و تورم نیز استفاده کنید.