لنفوسیتوپنی اختلالی است که در آن لنفوسیت کافی در خون وجود ندارد. این سلول ها، همراه با انواع دیگر سلول های خونی، در مغز استخوان تولید می شوند. لنفوسیت ها از بدن در برابر عفونت محافظت می کنند. کاهش تعداد لنفوسیت ها می تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد. لنفوسیتوپنی لنفوپنی نیز نامیده می شود.

بررسی اجمالی لنفوسیتوپنی

حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد کل گلبول های سفید خون، لنفوسیت ها هستند. تعداد طبیعی این سلول ها در خون برای بزرگسالان معمولا بین ۱۰۰۰ و ۴،۸۰۰ لنفوسیت در هر میکرولیتر خون است. برای کودکان، تعداد طبیعی آن ها معمولا بین ۳۰۰۰ تا ۹،۵۰۰ لنفوسیت در هر میکرولیتر خون است.

اصطلاح “لنفوسیتوپنی” به کمتر از ۱۰۰۰ لنفوسیت در میکرولیتر خون در بزرگسالان و یا کمتر از ۳۰۰۰ لنفوسیت در هر میکرولیتر خون در کودکان اشاره دارد.

سه نوع لنفوسیت در خون وجود دارد که عبارتند از:

  • لنفوسیت B
  • لنفوسیت T
  • سلول های قاتل طبیعی

همه این سلول ها به محافظت از بدن در برابر عفونت کمک می کنند. اکثر افراد مبتلا به لنفوسیتوپنی دارای تعداد کمی از لنفوسیت های T در خون هستند. گاهی اوقات تعداد آن ها حتی کمتری از انواع دیگر لنفوسیت ها می شود.

بعضی از عوامل می توانند باعث کاهش تعداد لنفوسیت ها در خون شوند. این عوامل عبارتند از:

  • بدن لنفوسیت کافی تولید نمی کند.
  • بدن لنفوسیت کافی تولید می کند، اما آن ها به سرعت تجزیه می شوند.
  • لنفوسیت ها در طحال یا غدد لنفاوی به دام می افتند. لنفوسیت ها معمولا از طریق این اندام ها به خون منتقل می شوند.
  • ترکیبی از عوامل فوق

بسیاری از بیماری ها، شرایط و عوامل نیز می توانند مشکلات فوق را که منجر به لنفوسیتوپنی می شود، ایجاد کنند. این علل می توانند اکتسابی بوده یا به ارث برده شوند. “اکتسابی” بدان معنی است که شما با این وضعیت متولد نشده اید. یکی از رایج ترین علل اکتسابی لنفوسیتوپنی، ایدز است. “به ارث برده شده” بدان معنی است که والدینتان ژن این بیماری را به شما داده اند. علل ارثی این بیماری عبارتند از:

  • ناهنجاری دی جرج
  • سندرم Wiskott-Aldrich
  • سندرم نقص ایمنی ترکیبی شدید
  • آتاکسی تلانژکتازی

علل ایجاد لنفوسیتوپنی

به طور کلی، لنفوسیتوپنی (کاهش تعداد لنفوسیت ها) به علل زیر رخ می دهد:

  • بدن لنفوسیت کافی تولید نمی کند.
  • بدن لنفوسیت کافی تولید می کند، اما به سرعت تجزیه می شوند.
  • لنفوسیت ها در طحال یا غدد لنفاوی گیر می کنند.
  • ترکیبی از این عوامل نیز ممکن است باعث کاهش تعداد لنفوسیت ها شود.

بسیاری از بیماری ها و عوامل نیز می تواند منجر به کاهش تعداد لنفوسیت ها شوند. این شرایط یا اکتسابی هستند یا ارثی. بیماری یا عواملی که بر روی تعداد لنفوسیت ها اثر می گذارند دقیقا شناخته شده نیست. برخی افراد دارای تعداد کمتری لنفوسیت در خون هستند. برای این افراد هیچ علت زمینه ای وجود ندارند.

علل اکتسابی بروز لنفوسیتوپنی عبارتند از:

  • بیماری های عفونی مانند ایدز، هپاتیت ویروسی، سل و تب تیفوئید
  • اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس (در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول ها و بافت های خود حمله می کند).
  • استروئید درمانی
  • سرطان خون و سایر بیماری های خونی مانند بیماری هوچکین و آنمی آپلاستیک
  • اشعه و شیمی درمانی

علل ارثی بروز لنفوسیتوپنی عبارتند از:

  • ناهنجاری دی جرج
  • سندرم Wiskott-Aldrich
  • سندرم نقص ایمنی ترکیبی شدید
  • آتاکسی تلانژکتازی

عوامل خطر

افرادی که بیشترین خطر ابتلا به لنفوسیتوپنی را دارند، یکی از بیماری ها و یا عوامل کاهش دهنده لنفوسیت ها را در بدن دارا می باشند. این عوامل عبارتند از:

  • ایدز یا سایر بیماری های عفونی
  • اختلالات خود ایمنی
  • سرطان خون یا سایر بیماری های خونی
  • برخی بیماری ها یا شرایط ارثی
  • افرادی که از درمان با استروئید یا رادیوتراپی یا شیمی درمانی استفاده می کنند نیز در معرض خطر قرار دارند.

نشانه ها، علائم و عوارض

کاهش تعداد لنفوسیت ها ممکن است باعث بروز نشانه ای در بدن نشود. این بیماری معمولا زمانی کشف می شود که شخص برای سایر بیماری ها مانند ایدز آزمایش انجام می دهد. اگر عفونت های غیر معمولی دارید، زیاد به عفونت مبتلا می شوید و یا عفونت در شما بهبود پیدا نمی کند، ممکن است دکتر مشکوک به لنفوسیتوپنی در شما شود. تب شایع ترین نشانه عفونت است.

روش های تشخیص

پزشک بر اساس سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و نتایج آزمایشات، لنفوسیتوپنی را تشخیص خواهد داد. کاهش تعداد لنفوسیت ها در خون ممکن است باعث ایجاد نشانه ای نشود. بنابراین، این وضعیت اغلب در طول آزمایشاتی که برای سایر بیماری ها انجام می شوند، تشخیص داده می شود.
لنفوسیتوپنی
لنفوسیتوپنی

سابقه پزشکی

برای ارزیابی خطر ابتلا به کاهش تعداد لنفوسیت ها در خون، پزشک ممکن است از شما اطلاعات زیر را بخواهد:

  • درباره خطر ابتلا به ایدز، از جمله سابقه انتقال خون، شرکای جنسی که دارید، داروهای وریدی (IV) که مصرف می کنید و قرار گرفتن در معرض خون و سایر مایعات بدن در محل کار، سوالاتی را مطرح می کند.
  • به این موضوع که آیا تا به حال از شیمی درمانی یا پرتو درمانی استفاده کرده اید؟ می پردازد.
  • این که آیا تا به حال به بیماری های خونی یا بیماری های خود ایمنی مبتلا شده اید و یا اینکه آیا سابقه خانوادگی چنین بیماری هایی را دارید؟

معاینه فیزیکی

پزشک برای تشخیص لنفوسیتوپنی معاینه فیزیکی انجام خواهد داد تا علائم عفونت مانند تب را پیدا کند. او ممکن است شکم را برای کشف علائمی مثل بزرک شدن طحال و غدد لنفاوی بررسی کند. همچنین علائم و نشانه های بیماری ها و شرایطی را که می توانند بر روی تعداد لنفوسیت ها تاثیر بگذارند مانند ایدز و سرطان خون را دنبال می کند.

آزمایش های تشخیصی

پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را برای کمک به تشخیص لنفوسیتوپنی توصیه کند.

شمارش کامل خون. در آزمایش شمارش کامل خون (CBC) مقداری از خون گرفته شده و تعداد سلول های سفید خون اندازه گیری می شود. این آزمایش تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها در خون نیز بررسی می شود. CBC نشان می دهد که آیا تعداد گلبول های سفید در خون کم است؟

لنفوسیتها ۲۰ تا ۴۰ درصد کل گلبول های سفید را تشکیل می دهند. CBC یک شمای کلی از سلول های سفید خون را نشان می دهد. به همین دلیل نمی تواند دقیقا کاهش تعداد لنفوسیت ها را نشان دهد.

در این شرایط ممکن است نیاز به تست دقیق تر، به نام CBC با دیفرانسیل، برای پیدا کردن که تعداد دقیق لنفوسیت داشته باشید. این آزمایش نشان می دهد که آیا سطح بالایی از انواع خاصی از گلبول های سفید مانند لنفوسیت ها در خون وجود دارد؟ نتایج آزمایش می تواند به پزشک کمک کند تا لنفوسیتوپنی را تشخیص دهد.

فلو سایتومتری

فلو سایتومتری به انواع مختلفی از سلول های خون نگاه می کند. این آزمایش حتی دقیق تر از CBC با دیفرانسیل است. فلو سایتومتری می تواند سطح انواع مختلفی از سلول های لنفوسیت T، سلول های B و سلول های قاتل طبیعی را اندازه گیری کند.

این آزمایش می تواند به تشخیص علت اصلی لنفوسیتوپنی کمک کند. برخی از بیماری های زمینه ای سبب کاهش سطح سلول های T می شوند. برخی نیز ممکن است سطح سلول های B یا سلول های قاتل طبیعی را کم کنند.

تست های مربوط به بیماری های زمینه ای

بسیاری از بیماری ها و شرایط دیگر نیز می توانند باعث لنفوسیتوپنی شوند. بیمار ممکن است به HIV یا ایدز، سل، بیماری های خونی و اختلالات خود ایمنی مبتلا باشد.

آزمایشاتی که برای بیماری های زمینه ای انجام می شوند ممکن است شامل آزمایش خون، آزمایش مغز استخوان و آزمایش غدد لنفاوی باشند.

غدد لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند. آنها در بسیاری از مکان های بدن شما یافت می شوند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است متوجه شود که برخی از غدد لنفاوی متورم شده اند. در لنفوسیتوپنی، غدد لنفاوی ممکن است به جای آزاد کردن این سلول ها در جریان خون، آن ها را در خود جمع کنند.

برای آزمایش غدد لنفاوی، ممکن است لازم باشد که بخشی از غدد از بدن خارج شود. خارج کردن غدد لنفاوی طی جراحی انجام می شود.

روش های درمان لنفوسیتوپنی

اگر لنفوسیتوپنی خفیف باشد و بدون علت زمینه ای رخ دهد، ممکن است نیاز به درمان نداشته باشید. در این شرایط این اختلال ممکن است به خودی خود بهبود یابد. اگر عفونت های غیر معمولی یا تکرار دارید و یا به عفونت هایی مبتلا باشید که به علت لنفوسیتوپنی از بین نرفته اند، برای عفونت نیاز به درمان دارید. اگر بیماری دارید که باعث ایجاد لنفوسیتوپنی می شود، پزشک برای درمان آن بیماری خاص دارو تجویز می کند. درمان بیماری زمینه ای به درمان لنفوسیتوپنی کمک می کند.

درمان عفونت

کاهش تعداد لنفوسیت ها باعث می شود که بدن برای مبارزه با عفونت ها قوت کافی را نداشته باشد. در این شرایط بدن ممکن است به عفونت های ناشی از ویروس ها، قارچ ها، انگل ها یا باکتری ها مبتلا شوید.

درمان عفونت بستگی به علت ایجاد کننده آن دارد. همچنین ممکن است پس از عفونت برای جلوگیری از تکرار عفونت، نیاز به درمان داشته باشید. اکثرا کودکان مبتلا به عفونت های باکتریایی جدی و مداوم به دارویی به نام ایمونوگلوبولین نیاز دارند. این دارو باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و با عفونت ها مبارزه می کند.

[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]

پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:

چه چیزی باعث افزایش لنفوسیت در خون می شود؟

همه چیز درباره لوسمی لنفوسیتی مزمن

علائم و عوامل خطر ابتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد

[/quote]

درمان بیماری های زمینه ای

بسیاری از بیماری ها و شرایط می توانند باعث لنفوسیتوپنی شوند. نمونه هایی از این بیماری ها عبارتند از:

  • بیماری های عفونی مانند ایدز
  • بیماری های خون مانند آنمی آپلاستیک
  • بیماری های ارثی مانند سندرم ویسکوت-آلدریچ

درمان بستگی به بیماری زمینه ای دارد که لنفوسیتوپنی را به وجود آورده است.

درمان های در حال ظهور

محققان به دنبال راه هایی برای افزایش تولید لنفوسیت ها در افراد مبتلا به لنفوسیتوپنی یا بیماری های جدی هستند. به عنوان مثال، برخی از مطالعات به دنبال پیوند سلول های بنیادی خون و مغز برای درمان هستند. این روش ممکن است به درمان برخی از شرایط که می توانند باعث کاهش تعداد لنفوسیت شوند کمک کنند.

مطالعات دیگر به دنبال کشف داروهایی هستند که می توانند به بدن کمک کنند که لنفوسیت های بیشتری تولید کند.

منابع:

Lymphocytopenia