لنفوم بورکیت یک شکل نسبتا نادر و تهاجمی لنفوم غیر هوچکین است. لنفوم غیر هوچکین نوعی سرطان در سیستم لنفاوی است. سیستم لنفاوی بدن، سیستمی است که در کنار سیستم ایمنی، برای مبارزه با عفونت ها طراحی شده اند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت می خواهیم به طور اختصاصی در مورد علل، انواع، عوامل خطر، نشانه ها و روش های درمان لنفوم بورکیت صحبت کنیم.
لنفوم بورکیت در بین کودکان ساکن در آفریقای جنوبی شایع تر است. تحقیقات اثبات کرده است که این بیماری در آن مناطق با ویروس اپستین بار (EBV) و مالاریا مزمن مرتبط است. البته این به این معنی نیست که این سرطان تنها در آفریقای جنوبی شیوع دارد بلکه در سایر کشورهای جهان نیز این نوع سرطان به ویژه در کودکان رایج است. سرطان بورکیت بیشتر در کسانی ایجاد می شود که دچار ضعف در سیستم ایمنی بدن هستند.
چه عواملی باعث لنفوم بورکیت می شود؟
علت دقیق ایجاد این سرطان هنور ناشناخته است. از طرفی عوامل خطر این بیماری در بدن با توجه به موقعیت جغرافیایی که بیمار در آن زندگی می کند می تواند متفاوت باشد. به گزارش محققان وبسایت The Lancet، این نوع لنفوم شایع ترین سرطان دوران کودکی در مناطقی مانند آفریقا است که بیماری مالاریا در آن جا شیوع دارد. در مکان های دیگر جهان که مالاریا تقریبا ریشه کن شده است، بزرگترین عامل خطر عفونت ایدز یا HIV است.
انواع مختلف لنفوم بورکیت
این نوع لنفوم به طور کلی به ۳ دسته تقسیم می شود. پراکنده، اندمیک (بومی) و مرتبط با ضعف سیستم ایمنی. این دسته بندی بسته به موقعیت جغرافیایی و قسمت هایی از بدن که تحت تاثیر بیماری قرار می گیرند متفاوت است.
لنفوم بورکیت پراکنده
این نوع لنفوم بورکیت، معمولا در خارج از آفریقا رخ می دهد، اما در کشورهای توسعه یافته وقوع آن نادر است. این بیماری گاهی اوقات با EBV همراه است. کمر و قسمتی از شکم که در آن جا روده کوچک به پایان می رسد و روده بزرگ شروع می شود، مکان های شایعی برای ایجاد این لنفوم هستند.
لنفوم بورکیت اندمیک (بومی)
این نوع لنفوم، اغلب در مناطق استوایی آفریقا دیده می شود. این نوع لنفوم نیز با مالاریا مزمن و عفونت EBV مرتبط می باشد. استخوان های صورت و فک اغلب تحت تأثیر این نوع سرطان قرار می گیرند. اما روده کوچک، کلیه ها، تخمدان ها و پستان نیز ممکن است درگیر بیماری شوند.
لنفوم بورکیت ناشی از ضعف در سیستم ایمنی
این نوع از لنفوم بورکیت با استفاده از داروهای سرکوب کننده ایمنی ایجاد می شود. به عنوان مثال افرادی که برای جلوگیری از رد پیوند عضو یا کنترل بیماری هایی مانند ایدز از داروهای سرکوب کننده بیماری استفاده می کنند، بیشتر در معرض خطر هستند.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به این نوع سرطان قرار دارند؟
این نوع لنفوم بیشتر بر روی کودکان تاثیر می گذارد و وقع آن در بزرگسالان نادر است. این بیماری در مردان و افراد مبتلا به ضعف در سیستم ایمنی مانند افراد مبتلا به HIV یا ایدز شایع تر است. مناطقی که این بیماری در آن جا شیوع دارد نیز عبارتند از:
- شمال آفریقا
- خاورمیانه
- آمریکای جنوبی
- پاپوآ گینه نو
فرم های پراکنده و بومی با عفونت EBV همراه هستند. عفونت های ویروسی منتقله از حشرات و عصاره های گیاهانی که رشد تومور را افزایش می دهند، ممکن است عوامل موثر بر روی ابتلا به این بیماری باشند.
علائم لنفوم بورکیت چیست؟
این نوع لنفوم می تواند باعث تب، کاهش وزن و تعریق شبانه شود. علائم دیگر آن نیز بر اساس نوع بیماری متفاوت بوده و به شرح زیر می باشند.
علائم لنفوم بورکیت پراکنده
علائم بالینی همراه با این بیماری عبارتند از:
- درد شکمی و تورم (آسیت)
- درگیری (از جمله تحریف شدن) استخوان های صورت
- انسداد روده
- بزرگ شدن تیروئید
- بزرگ شدن لوزه ها
علائم لنفوم بورکیت بومی
علائم بالینی نوع بومی این بیماری عبارتند از:
- تورم و تحریف استخوان های صورت
- افزایش سریع اندازه غدد لنفاوی (غدد لنفاوی بزرگ غیر حساس به لمس)
- تومورهای ایجاد شده در این بیماری می توانند به سرعت رشد کنند، گاهی اندازه آنها در عرض ۱۸ ساعت دو برابر می شود.
لنفوم مرتبط با اچ آی وی
علائم و نشانه های لنفوم مربوط به HIV مشابه به نوع پراکنده این نوع لنفوم می باشد.
روش های تشخیص این بیماری چیست؟
تشخیص این بیماری با بررسی سابقه بیماری ها و معاینه فیزیکی بیمار آغاز می شود. بیوپسی یا همان نمونه برداری از تومورها می توانند تشخیص را تایید کنند. در این بیماری اغلب مغز استخوان و سیستم عصبی مرکزی نیز درگیر هستند. بنابراین به منظور بررسی این که تا چه حد این سرطان گسترش یافته است، معمولا مغز استخوان و مایع نخاعی بررسی و مورد آزمایش قرار می گیرد.
مرحله بندی این سرطان نیز معمولا با توجه به غدد و ارگان های درگیر در بیماری انجام می شود. دخالت مغز استخوان یا سیستم عصبی مرکزی در بیماری به این معنی است که بیمار مرحله ۴ سرطان را تجربه می کند. CT اسکن و MRI نیز می توانند به تعیین اینکه کدام اندام و کدام غدد لنفاوی درگیر هستند، کمک کنند.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
لنفوم ؛ انواع، نشانه ها، عوامل خطر، روش های تشخیص و درمان این بیماری
لنفوم اولیه مغزی (PCL) ؛ علل، نشانه ها، عوارض، روش های تشخیص و درمان
[/quote]
لنفوم بورکیت چگونه درمان می شود؟
این نوع لنفوم معمولا با شیمی درمانی ترکیبی درمان می شود. عوامل شیمی درمانی که در درمان لنفوم بورکیت، استفاده می شوند عبارتند از:
- سیتارابین
- سیکلوفسفامید
- دوکسوروبیسین
- وین کریستین
- متوترکسات
- اتوپوزاید
درمان آنتی بادی مونوکلونال با ریتوکسیماب ممکن است با شیمی درمانی ترکیب شود. شیمی درمانی به طور مستقیم به مایع نخاعی تزریق می شود (اینتراکتال). این کار برای جلوگیری از گسترش سرطان به سیستم عصبی مرکزی مفید است. بیمارانی که شیمی درمانی شان را به طور کامل دریافت می کنند بهترین نتیجه درمانی را دارند.
در کشورهای در حال توسعه، درمان های مورد استفاده اغلب کمتر تهاجمی و کمتر موفق هستند. کودکان مبتلا به لنفوم بورکیت، آینده خوبی را پس از طی کردن دوره درمان تجربه می کنند. حضور انسداد در روده گاهی نیاز به عمل جراحی دارد.
نتیجه درمان
نتیجه درمان بستگی به مرحله تشخیص بیماری دارد. بزرگسالانی که بالای ۴۰ سال سن دارند، معمولا بدترین نتیجه را از درمان می گیرند. گرچه درمان های معرفی شده برای بزرگسالان در سال های اخیر بهبود چشمگیری یافته اند. بهبوذی پس از درمان در افراد مبتلا به HIV یا ایدز ضعیف است. درمان ها به طور قابل توجهی در افرادی که سرطان آنها گسترش نیافته است بهتر عمل می کنند.