به گفته متخصصان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) نام فنی لیستریا، لیستروزیس است و در ایالات متحده حدودا ۱۶۰۰ نفر را در سال درگیر می کند. اگر چه بیشتر افرادی که در معرض لیستریا هستند بیمار نمی شوند، اما این عفونت می تواند کشنده باشد. از هر ۵ نفر که به لیستریا تهاجمی (گسترش عفونت از روده به مکان هایی مانند خون یا مغز) مبتلا می شوند ۱ نفر جان خود را از دست می دهد.
افرادی که دارای سیستم ایمنی سالم هستند، در صورتی که غذای آلوده به لیستریا را مصرف کنند معمولا بیمار نمی شوند. اگر هم مبتلا شوند، علائم آنها معمولا خفیف است. با این حال، قرار گرفتن در معرض مواد غذایی آلوده ممکن است عفونت جدی را در افراد مبتلا به ضعف در سیستم ایمنی، افراد بالای ۶۵ سال، زنان باردار، جنین ها و نوزادان ایجاد کند.
در بسیاری از موارد، می توانید از بیماری های ناشی از لیستریا جلوگیری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم لیستریا، و روش های طبیعی که می توانند از ایجاد این عفونت جلوگیری کنند، ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
لیستریا چیست؟
Listeria monocytogenes یک باکتری است که می تواند باعث عفونتی به نام لیستروزیس(لیستریا) شود. در بیشتر موارد، عفونت لیستریا پس از آن که کسی غذای حاوی این باکتری را می خورد اتفاق می افتد. هر سال حدود ۱،۶۰۰ نفر در ایالات متحده آمریکا، بر اثر لیستریا بیمار می شوند و حدود ۲۶۰ نفر از آن ها عفونت می گیرند.
بدن اکثر افراد می تواند به این بیماری مبارزه کند. اما در زنان باردار، حتی عفونت خفیف نیز می تواند برای جنین خطرناک باشد. از هر ۵ مورد لیستروزیس که در طول بارداری رخ می دهد، ۱ مورد باعث مرگ جنین، از طریق زایمان یا سقط جنین می شود. حدود ۳ درصد از نوزادانی که از مادران آلوده به دنیا می آیند، به علت عفونت لیستریوزیس مادر در دوران بارداری، می میرند.
هنگامی که لیستروزیس تهاجمی است، می تواند منجر به عفونت های جدی در خون یا مغز، و همچنین دیگر ارگان ها، مانند قلب شود. وقتی عفونت روی مایع نخاعی تاثیر می گذارد، باعث تورم و التهاب مغز و نخاع می شود (مننژیت). وقتی به خون گسترش می دهد، می تواند باعث سپسیس شود. این نوع عفونت تهاجمی، شانس بروز عوارض جدی مانند سقط جنین یا مرگ را بالا می برد.
علائم لیستریا
علائم مسمومیت غذایی Listeria monocytogenes می تواند در روز پس از خوردن غذا آلوده، خود را نشان دهد. با این حال، برخی افراد تا ۷۰ روز علائمی ندارند. اکثر افراد مبتلا به لیستریا، در طی یک تا چهار هفته پس از مصرف غذا آلوده، تحت تاثیر علائم قرار می گیرند. مسمومیت غذایی معمولا باعث تب، اسهال یا استفراغ شروع می شود، اما این علائم به ندرت نشانه های لیستریا هستند.
علائم عفونت لیستریا که از طریق روده (لیستریوز مهاجم) گسترش یافته است عبارتند از:
- علائمی مانند خستگی یا ضعف عضلانی
- تب
- سردرد
- گرفتگی گردن
- درد مفاصل
- سرگیجه یا از دست دادن تعادل
- گیجی
- تشنج
لیستریا در زنان باردار اغلب باعث ایجاد علائم آنفولانزا و تب می شود. با این وجود، می تواند نتایج بسیار جدی دیگری مانند سقط جنین، تولد نوزاد، زایمان زودرس یا عفونت و مگر نوزاد را به همراه داشته باشد. حتی اگر مادر علائم لیستروزیس خفیف را داشته باشد، عفونت ممکن است به نوزاد منتقل شود.
تشخیص علائم عفونت لیستریا در نوزادان ممکن است دشوار باشد زیرا بسیاری از نوزادانی که مبتلا به عفونت هستند، تا زمانی که عوارض جدی مانند عفونت خون یا عفونت مغزی را نداشته باشند، نزد پزشک برده نمی شوند. در بعضی موارد، عفونت به درستی قابل تشخیص است (معمولا زمانی که نوزاد دارای وزن کم هنگام تولد است و نشانه های دیگر بیماری را دارد). اما در برخی از مواقع تشخیص عفونت چند هفته طول می کشد. نشانه های اولیه عفونت لیستریا در کودکی که قبلا سالم بود می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب
- تحریک پذیری
- بی علاقگی به غذا
علل و عوامل خطر
اغلب علائم لیستریا پس از خوردن غذای آلوده به باکتری لیستریا رخ می دهند. علاوه بر این زنان بارداری که به عفونت مبتلا می شوند، می توانند از طریق جفت آن را به جنین منتقل کنند.
ترکیبی از عوامل باعث ایجاد عفونت کامل لیستریا می شود. اولا، بیمار باید باکتری لیستریا را از طریق خوردن غذای آلوده وارد بدن کند. سپس سیستم ایمنی بدن باید برای از بین بردن باکتری در معده یا روده ناکارآمد باشد. سپس باکتری ها باید درون روده پخش و گسترش یابند تا فرد بیمار شود. اگر این باکتری به خون، مایع نخاعی یا سایر اندام ها گسترش یابد، عفونت می تواند بسیار جدی و حتی کشنده شود.
اکثر افراد سالم، حتی پس از قرار گرفتن در معرض این باکتری، نشانه ای از خود بروز نمی دهند. زیرا بدن آنها قادر به مبارزه با باکتری ها است. افرادی که سیستم ایمنی بدن آن ها نمی تواند باکتری را از بین ببرد، شانس بیشتری برای ابتلا دارند.
عوامل خطر
عوامل خطرساز برای ایجاد لیستریا عبارتند از:
- بارداری. زنان باردار ۱۰ برابر بیشتر از افراد دیگر در معرض لیستریوزیس هستند.
- داشتن نژاد اسپانیایی و حاملگی. زنان باردار اسپانیایی ۲۴ برابر بیشتر از دیگران با خطر ابتلا به لیستریوزیس مواجه هستند. احتمالا به این دلیل که استفاده از پنیر های نرم که منبع شایع ای از آلودگی لستریا هستند، در آشپزی اسپانیایی رواج دارد.
- سن بالای ۶۵ سال. بیش از نیمی از موارد لیستریوزیس هر ساله در افراد مسن اتفاق می افتد که چهار برابر بیشتر از دیگران به بیماری مبتلا می شوند. این به این دلیل است که سیستم ایمنی بدن با افزایش سن ضعیف می شود، اسید معده کاهش می یابد و مصرف داروهایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند، بیشتر رواج دارد.
- سایر بیماری ها. ابتلا به یک بیماری زمینه ای که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند، مانند سرطان، دیابت، HIV یا ایدز، بیماری مزمن دیگر یا عفونت دیگری می تواند بدن را در معرض خطر قرار دهد.
- مصرف دارویی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند. داروهایی نظیر استروئید، داروهای شیمی درمانی، آنتاگونیست های TNF و بعضی از داروهای دیگر می توانند توانایی سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با عفونت کاهش دهند.
- خوردن مواد غذایی که معمولا لیستریا را با خود حمل می کنند. این مواد غذایی شامل پنیر های نرم مانند پنیر بری یا فتا، غذاهای گوشتی و هات داگ، و دیگر غذاهای آماده یخچالی هستند.
درمان های متعارف
عفونت لیستریا توسط باکتری Listeria monocytogenes به وجود می آید و با آزمایش کشت سلولیپ تشخیص داده می شود. این کشت باکتری بر روی نمونه ای که از مایع بدن یا بافت بدن بیمار گرفته شده است، انجام می شود. این نمونه معمولا از خون یا مایع اسپینال یا از جفت گرفته می شود.
عفونت لیستریا جدی با آنتی بیوتیک ها درمان می شود. نوع دارو و رژیم درمانی که برای بیمار تجویز می شود به برخی از عوامل بستگی دارد. برای مثال، پزشک جهت تجویز دارو به عوامل زیر توجه می کند:
- سن بیمار
- چگونگی بیماری او
- جایی که عفونت در بدن پیدا شده است
- آلرژی دارویی
- این که آیا بیمار باردار است یا خیر
آنتی بیوتیک های توصیه شده برای درمان لیستریا شامل آمپی سیلین و جنتامایسین هستند. البته در مواردی که مغز یا خون درگیر هستند از این داروها استفاده می شود. دیگر داروهای تجویزی برای این بیماری عبارتند از:
- تری متوریم / سولفامتوکسازول
- مروپنم
- ایمیپنم / چیلستاتین
- ونکومایسین
- سیپروفلوکساسین
- آموکسی سیلین
درمان این عفونت حداقل دو هفته و حداکثر شش هفته، بسته به اینکه چه داروهایی برای بیمار تجویز شده است و عفونت در کجای بدن یافت شده است، طول می کشد.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
نشانه ها، علل و درمان لیستریا در دوران بارداری
مواد غذایی مفید برای مسمومیت غذایی و اقدامات اولیه مفید برای درمان
[/quote]
روش های جلوگیری از ایجاد این عفونت
چند راه طبیعی و آسان وجود دارد که افراد در معرض خطر می توانند از آن برای پیشگیری از لیستریا استفاده کنند:
اجتناب از مصرف منابع غذایی آلوده
- شیر و پنیر پاستوریزه نشده. در حالی که شیر خام دارای مزایای زیادی برای بدن است، اما اگر در معرض خطر لیستریا هستید یا می خواهید به مدت طولانی شیر استفاده کنید حتما نوع پاستوریزه شده آن را مصرف کنید. ضمنا اگر باردار هستید بهتر است از مصرف محصولات لبنی غیر پاستوریزه اجتناب کنید.
- پنیرهای نرم و تازه (مانند بری، کامامبر یا فتا) مگر این که با شیر پاستوریزه تهیه شده باشند
- بستنی
- گوشت های دودی و هات داگ
- گوشت یا ماهی خام
- جوانه های خام و یا نیم پز (مانند جوانه یونجه، جوانه لوبیا یا جوانه شبدر)
مصرف مواد غذایی دارای مارک های معتبر
غذاهایی که با شیوه های مناسب تهیه شده اند به احتمال زیاد با لیستریا آلوده نمی شوند. از محصولات کارخانه هایی استفاده کنید که بر اساس استانداردهای بین المللی محصولات خود را تهیه می کنند.
استفاده از روش های مناسب طبخ
- دست ها را قبل و بعد از دست زدن به مواد غذایی خام بشویید.
- وسایل آشپزخانه، چاقو، کاسه، تخته برش، سینک و دیگر فضاها و ابزارهای آلوده را قبل از استفاده تمیز کنید.
- بعد از تماس ابزارهایی مثل تخته گوشت با مواد غذایی خام و قبل از برش دیگر مواد غذایی، آن را تمیز کنید.
- نشتی خارج شده از بسته بندی مواد غذایی فریز شده را به سرعت تمیز کنید.
فریز کردن مواد غذایی
- برای از بین بردن باکتری های موجود در غذاهای گوشتی، غذاهای دریایی و جوانه ها، آن ها را فریز کنید.
- غذاهای آماده و فست فودها را بیش از ۳ روز در یخچال نگه ندارید.
- میوه های برش زده شده مانند خربزه و هندوانه را بیش از ۷ روز در یخچال نگهداری نکنید. البته باید روی آن ها سلفون نیز بپیچید.
- دمای یخچال را ۴۱ درجه فارنهایت یا سردتر و فریزر را صفر درجه فارنهایت یا سرد نگه دارید.
جلوگیری از گسترش عفونت
- اگر در معرض خطر ابتلا به عفونت لیستریا هستید، غذای دیگر افراد خانواده را شما تهیه نکنید.
ریکاوری پس از ابتلا
بهترین راه برای بهبودی علائم لیستریا، بستگی به نوع عفونت و میزان جدیت آن دارد. موارد شدید نیاز به آنتی بیوتیک و بستری شدن دارد. با این حال، موارد خفیف در بزرگسالان غیر باردار می تواند به طور طبیعی در خانه درمان شود.
این درمان های طبیعی می توانند به شما کمک کنند که علائم خفیف مسمومیت غذایی از جمله اسهال، تب، خستگی و درد عضلانی ناشی از باکتری های لیستریا را کاهش دهید:
- استراحت کردن: تا زمانی که علائم کاهش پیدا کنند، استراحت کنید.
- آبرسانی به بدن: استفاده منظم از آب و نوشیدنی های الکترولیتی مانند آب نارگیل، به بدن شما کمک می کند تا مرطوب شود.
- رعایت رژیم غذایی سالم: تمرکز بر روی مصرف نان تست، موز، برنج و سایر غذاهای سهل الهضم به بیماران توصیه می شود.
- کمپرس گرم و سرد: برای رفع درد عضلات از ۱ دقیقه کمپرس سرد و سپس ۱۵ دقیقه کمپرس گرم استفاده کنید.
- درمان تب: از روش های طبیعی برای کاهش تب استفاده کنید.