ناخن جزء مهمی از دست های ما می باشند. این بافت سفت نه تنها از انگشتان محافظت می کنند بلکه زیبایی خاصی را نیز به آن می بخشند. با توجه به اهمیت این عضو حتما شما هم به مراقبت از ناخن نیز فکر کرده اید. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در راستای مطالب منتشر شده در زمینه مراقبت از پوست و مو در مورد مراقبت از ناخن با شما صحبت خواهیم کرد. در ادامه به شما خواهیم گفت که چه عاداتی می توانند ناخن های شما را زیبا کنند و از چه عاداتی باید بپرهیزید.
ناخن ها دو وظیفه اصلی به عهده دارند:
- محافظت از دست ها
- افزایش حس نوک انشگتان دست و پا
انگشتان دست و پا ما شامل پایانه های عصبی هستند که به ما اجازه پردازش حجم اطلاعات دریافتی از طریق لمس اجسام را می دهند. علاوه بر این، ناخن به عنوان یک نیروی متقابل عمل می کند. این عضو کمک می کند که انگشتانمان در زمان لمس اشیاء حساس تر باشند.
رشد ناخن
ناخن ما به طور مداوم در حال رشد است، اما نرخ رشد آن با ضعف در گردش خون و یا با بالا رفتن سن کند می شود. رشد ناخن های دست سریع تر از ناخن های پا است. ناخن های دست در هر ماه ۳ میلی متر رشد می کنند. به این ترتیب تقریبا ۶ ماه طول می کشد که ناخن چسبیده به ریشه، به لبه بالایی و انتهای گوشت انگشت برسد. ناخن های پا بسیار آهسته تر رشد می کنند. این ناخن ها در هر ماه فقط ۱ میلی متر بلند می شوند. به این ترتیب ۱۲ تا ۱۸ ماه طول می کشد که ناخن از ریشه تا نوک رشد کند.
ساختار ناخن
ساختار ناخن را به شش قسمت زیر تقسیم می کنند:
- ریشه ناخن
- بستر ناخن
- صفحه ناخن
- eponychium
- paronychium
- hyponychium
هر یک از این شش جزء دارای یک عملکرد خاص هستند و اگر در کارکرد یک جزء اختلال ایجاد شود، ظاهر ناخن غیر طبیعی می شود.
ریشه ناخن: ریشه ناخن انگشت دست به نام ماتریس ژرمینال نیز شناخته می شود. لبه آن که شبیه یک هلال سفید است، به نام lunula نام گذاری شده است. بخش ریشه ناخن در زیر پوست نهفته شده و چند میلیمتر طول دارد. وظیفه اصلی ریشه ناخن تولید حجم ناخن و بستر ناخن است.
بستر ناخن: بستر ناخن یا همان ماتریس استریل، از لبه ریشه ناخن یا lunula تا hyponychium گسترش یافته است. بستر ناخن شامل رگ های خونی، اعصاب و ملانوسیت است که برای تولید ملانین کاربرد دارد. وقتی ریشه ناخن رشد می کند، ناخن در امتداد بسترش افزایش می یابد. در این حالت مواد به قسمت زیرین ناخن وارد شده و آن را ضخیم می کند. هنگامی که ناخن به درستی رشد می کند، بستر ناخن صاف است، اما اگر رشد ناخن صحیح نباشد، ناخن زیبایی خود را از دست می دهد.
صفحه ناخن: صفحه ناخن انگشت دست از کراتین شفاف ساخته شده است. ظاهر صورتی ناخن ناشی از رگ های خونی زیر آن است. قسمت زیرین صفحه ناخن شیارهایی را در طول ناخن ایجاد می کند که تکیه گاه ناخن می شوند.
Eponychium :eponychium که معمولا به عنوان کوتیکول شناخته می شود بین پوست انگشت و صفحه ناخن واقع شده است. ساختار آن باعث می شود که یک مانع ضد آب برای ناخن ایجاد شود.
Perionychium :paronychium پوستی است که دو طرف صفحه ناخن قرار دارد. این قسمت به نام لبه paronychial نیز شناخته می شود.
Hyponychium :hyponychium منطقه بین صفحه ناخن و نوک انگشتان است. این محل اتصال بین لبه آزاد ناخن و پوست نوک انگشتان است. این بخش نیز یک مانع ضد آب است.
مراقبت از ناخن
از آن جا که ناخن عضوی مهمی برای مراقبت از انگشتان محسوب می شود پس مراقبت از آن نیز از اهمیت زیادی بر خوردار است. در ادامه به بایدها و نباید ها مهم برای مراقبت از ناخن اشاره کرده ایم.
ناخن ها را کوتاه و تمیز نگه دارید: هر دو هفته یک بار با استفاده از یک ناخن گیر خوب و یا یک قیچی ناخن کوچک ناخن ها را کوتاه کنید. اگر اجازه دهید ناخن های بیش از حد بلند شوند امکان شکستن و یا تجمع میکروب در آن ها زیاد می شود.
آن ها را زیاد کوتاه نکنید: هرگز ناخن ها را بیش از حد کوتاه نکنید. ناخن باید طوری کوتاه شود که دقیقا مماس با نوک انگشتان باشد. کوتاه کردن زیاد ناخن می تواند موجب آسیب به انگشتان شود.
ناخن های پا را صاف کوتاه کنید: به دلیل این که پا بیش از حد در کفش است سعی کنید ناخن های آن را صاف کوتاه کنید. این کار باعث می شود ناخن در گوشت فرو نرود.
ناخن را سوهان بکشید: بعد از کوتاه کردن ناخن حتما از سوهان ناخن استفاده کنید. نیازی نیست سوهان را محکم بکشید. کافی است با چند حرکت صاف رفت و برگشت ضایعات ناشی از کوتاه کردن آن را بگیرید.
دست ها را خشک نگه دارید: بعد از شستن دست ها حتما آن ها را خوب خشک کنید. اگر دست و ناخن هایتان زیادی خشک است از یک لوسیون استفاده کنید.
خوب غذا بخورید: سعی کنید از غذاهایی استفاده کنید که ناخن ها را محکم می کنند.
هر روز جورابتان را عوض کنید.
دمپایی بپوشید: برای جلوگیری از عفونت های قارچی در محیط های عمومی مانند استخر از دمپایی استفاده کنید.
از لاک استفاده نکنید: استفاده بیش از دو بار در ماه از لاک ناخن می تواند باعث آسیب به ناخن شود.
برای بلند کردن و یا شناسایی هر چیزی از ناخن پا استفاده نکنید.
ریشه های کنار ناخن را نکنید: این کار باعث ایجاد عفونت می شود.
از ناخن مصنوعی استفاده نکنید: ناخن مصنوعی به خصوص چسب آن برای ناخن بسیار مضر است.
کفش تنگ نپوشید: پوشیدن کفش تنگ به مدت طولانی باعث می شود علاوه بر تغییر ظاهر ناخن، مشکلاتی مثل فرو رفتن ناخن در گوشت پا ایجاد شود.
از دستکش استفاده کنید: در زمان استفاده از مواد شیمایی یا کار با مواد شوینده از دستکش استفاده کنید.
از تقویت کننده ناخن استفاده کنید: جدیدا شرکت های تولید کننده محصولات مراقبت از ناخن محصولی را به بازار عرضه کرده اند که ضمن ایجاد یک لایه محافظ بر روی ناخن آن را تقویت نیز می کند. سعی کنید از این محصولات که شبیه لاک هستند استفاده کنید.
در مورد مصرف بیوتین با پزشک مشورت کنید: بعضی از تحقیقات نشان می دهند که مکمل غذایی بیوتین ممکن است موجب تقویت ناخن های ضعیف یا شکننده شوند.
چه چیزی طبیعی است و چه چیزی غیر طبیعی؟
ناخن متشکل از لایه روکشی پروتئینی به نام کراتین است. منطقه پایه ناخن، یعنی جایی که ناخن از آن شروع به رشد می کند کوتیکول نام دارد. ناخن سالم، صاف، بدون چاله و یا شیار است. این ناخن ها رنگ و قوام ثابتی دارند و عاری از لکه یا تغییر رنگ هستند.
گاهی اوقات ناخن دارای شیارهای عمودی از کوتیکول تا نوک ناخن می شود. شیارهای عمودی با بالا رفتن سن برجسته تر می شود. گاهی نیز لکه های سفید روی آن ایجاد می شود. اما این لکه ها با بلند شدن ناخن از بین می روند.
همه این شرایط طبیعی هستند. با این حال اگر موارد زیر را مشاهده کردید حتما به متخصص پوست و مو مراجعه کنید:
- تغییر در رنگ ناخن، از قبیل تغییر رنگ کل ناخن یا ایجاد یک خط تیره زیر ناخن
- تغییر در شکل ناخن، مانند فر خوردن آن
- نازک شدن یا ضخیم شدن ناخن
- جدایی ناخن از پوست اطراف آن
- خونریزی در اطراف ناخن
- تورم یا درد در اطراف ناخن
بیماری ها و اختلالات ناخن
بدن ما میزبان انواع میکروارگانیسم ها است، که برخی از آنها به نفع ما هستند. این میکروارگانیسم ها همچنین شامل باکتری ها و قارچ ها نیز می باشند. عفونت های قارچی توسط گیاهان میکروسکوپی ایجاد می شود که بر روی پوست و در بافت مرده مو و ناخن ما زندگی می کنند. لیست زیر شایع ترین بیماری ها، اختلالات و بی نظمی های ناخن را شامل می شود.
- پارونیشیای
- سودوموناس
- قارچ یا مخمر
- کچلی ناخن
- Onychatrophia
- Onychogryphosis
- Onychorrhexis
- Onychauxis
- Leuconychia
- خطوط افقی
- Koilonychia
- Melanonychia
- ناخنک
- ناخنک تمام ناخن
- پسوریازیس
- آسیب دیدن ناخن MMA
- ناخن های شکننده
- خطوط عمودی
- هماتوم
- سندرم ناخن پاتلا