آریتمی به معنی داشتن ضربان قلب نامنظم است. این بیماری قلبی دیس ریتمی نیز نامیده می شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد این بیماری قلبی صحبت خواهیم کرد.
در این بیماری علاوه بر سرعت ضربان، تعداد ضربان قلب نیز می تواند تغییر کند. تعداد طبیعی ضربان قلب بین ۵۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. اگر ضربان قلب کمتر از ۵۰ ضربه در دقیقه باشد آریتمی بردی رخ داده است. این بیماری قلبی، به معنی ریتم نامنظم است. یعنی هم زمانی که ریتم قلب کند است و هم زمانی که ریتم ضربان تند است آریتمی رخ داده است. اگر ضربان قلب بیشتر از ۱۰۰ ضربه در دقیقه باشد، به آن آریتمی تاکی گفته می شود. در ایالات متحده، سالانه بیش از ۸۵۰٫۰۰۰ نفر به دلیل این مشکل قلبی در بیمارستان بستری می شوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع آریتمی این مطالب را نیز بخوانید:
- همه چیز درباره بیماری های قلبی
- فیبریلاسیون دهلیزی و فلوتر دهلیزی
- ضربان زودرس دهلیزی
- بیماری ارثی کانال قلبی یا اختلال در کانال های یونی قلب
- سندرم QT طولانی و تاکیکاردی بطنی نقطه رقصان
- تاکی کاردی فوق بطنی حمله ای (SVT، PSVT)
- اختلال عملکرد گره سینوسی قلب
- فیبریلاسیون بطنی
- ضربان زودرس بطنی
- تاکی کاردی بطنی
- سندرم ولف پارکینسون وایت قلب (WPW)
- بیماری بلوک قلبی
- بیماری بلوک دهلیزی بطنی
- بیماری بلوک شاخه ای
چه چیزی باعث آریتمی می شود؟
این بیماری به دلایل مختلف زیر ممکن است ایجاد شود:
- بیماری قلبی عروق کرونر
- عدم تعادل الکترولیت هایی مانند سدیم یا پتاسیم در خون
- تغییر در ماهیچه قلب
- آسیب ناشی از حمله قلبی
- فرایند درمان پس از جراحی قلب
ریتم نامنظم قلب می تواند در قلب طبیعی و سالم نیز رخ دهد.
انواع آریتمی
انواع مختلفی از این بیماری به شرح زیر وجود دارد:
انقباضات دهلیزی زودرس: در این نوع آریتمی، ضربان قلب زائد و زود در دهلیز (حفره های بالایی قلب) وجود دارد. این ضربان بی ضرر است و نیاز به درمان ندارد.
انقباضات زودرس بطنی (PVCs): این مورد رایج ترین نوع آریتمی است که در افراد بدون سابقه بیماری های قلبی رخ می دهد. این همان ضربان قلبی است که همه ما گاهی آن را تجربه می کنیم. در برخی افراد، انقباضات زودرس بطنی می تواند مربوط به استرس، مصرف بیش از حد کافئین یا نیکوتین، یا ورزش بیش از حد باشد. اما گاهی اوقات، PVCs با بیماری های قلبی یا عدم تعادل الکترولیت ایجاد می شود. افرادی که به دفعات دچار PVCs می شوند باید به پزشک مراجعه کند. البته در بسیاری از افراد، انقباضات زودرس بطنی معمولا بی ضرر هستند و به ندرت نیاز به درمان دارند.
فیبریلاسیون دهلیزی: فیبریلاسیون دهلیزی ریتم نامنظم قلب است که به دلیل انقباض غیر طبیعی دهلیز، حفره های بالایی قلب، رخ می دهد.
فلوتر دهلیزی: این آریتمی، ناشی از یک یا چند مدار سریع در دهلیز است. فلوتر دهلیزی معمولا سازمان یافته تر و منظم تر از فیبریلاسیون دهلیزی است. فلوتر دهلیزی اغلب در افراد مبتلا به بیماری های قلبی و در هفته اول پس از جراحی قلب رخ می دهد. این آریتمی، اغلب به فیبریلاسیون دهلیزی تبدیل می شود.
تاکی کاردی فوق بطنی حمله ای (PSVT): نرخ ضربان قلب، معمولا با یک ریتم منظم، نشات گرفته از بطن بالا می باشد. PSVT به طور ناگهانی آغاز شده و به پایان می رسد. دو نوع شایع از این نوع آریتمی در ادامه تشریح شده است.
تاکی کاردی مسیر فرعی: ضربان قلب سریعی است که با توجه به مسیر غیر طبیعی اضافی و یا ارتباط بین دهلیز و بطن به وجود می آید. تکانه ها علاوه بر مسیر معمول، از طریق مسیر های اضافی نیز عبور می کنند. این باعث می شود حرکت تکانه ها در اطراف قلب سریع باشد. با سرعت تکانه ها ضربان سریع و غیر منتظره در قلب ایجاد می شود.
تاکیکاردی بازگشتی گره AV (دهلیزی-بطنی): در این نوع آریتمی، ضربان قلب با توجه به مسیرهای زیاد در گره AV سریع می شود. این می تواند به تپش قلب، غش، یا نارسایی قلبی منجر شود. در بسیاری از موارد، این نوع ضربان نامنظم با تکنیک های ساده مانند تنفس و حفظ آرامش از بین می رود. برای این نوع از آریتمی، گاهی نیز دارو تجویز می شود.
تاکی کاردی بطنی: ریتم قلبی سریع نشات گرفته از محفظه های پایین (بطن) قلب را تاکی کاردی بطنی می گویند. نرخ سریع در این وضعیت مانع از پر شدن قلب از خون به اندازه کافی می شود. بنابراین، خون کمتر از طریق پمپ کردن به بدن می رسد. این بیماری می تواند یک آریتمی جدی، به خصوص برای افراد مبتلا به بیماری های قلبی باشد.
فیبریلاسیون بطنی: حرارت مختل کننده منظم تکانه ها است که از بطن ناشی می شود. ارتعاش و منقبض شدن بطن باعث می شود خون به بدن پمپ شود.
سندرم کیوتی: فاصله QT منطقه ای در نوار قلب است که نشان دهنده زمان منقبض شدن قلب و بازگشت آن به حالت عادی است. هنگامی که فاصله QT طولانی تر از حد طبیعی است، خطر “torsade de pointes” که یک شکل کشنده از تاکی کاردی بطنی است افزایش می یابد. سندرم QT یک بیماری ارثی است که می تواند باعث مرگ ناگهانی در افراد جوان شود. این بیماری با داروهای ضد آریتمی، ضربان ساز، تصحیح ریتم قلبی با انرژی الکتریکی و دفیبریلاتور درمان می شود.
آریتمی بردی: این نوع آریتمی به معنی ریتم آهسته قلب است که ممکن است از بیماری در سیستم هدایت الکتریکی قلب به وجود آید. اختلال عملکرد گره سینوسی و بلوک قلبی از مهمترین این بیماری ها می باشند.
اختلال گره سینوسی: به ریتم آهسته قلب ناشی از غیر طبیعی بودن گره SA (سینوس)، احتلال گره سینوسی گفته می شود. علائم این اختلال با استفاده از یک ضربان ساز درمان می شود.
بلوک قلبی: زمانی رخ می دهد که موج تحریک الکتریکی قلب در نقطه‌ای از مسیر که از گره سینوسی آغاز شده و به گره دهلیزی-بطنی منتهی می شود، کند یا متوقف شود.
علائم و نشانه های آریتمی چیست؟
آریتمی می تواند ساکت بوده و هیچ علامتی نداشته باشد. دکتر می تواند ضربان قلب نامنظم را در طول یک معاینه فیزیکی با در نظر گرفتن نبض از طریق نوار قلب (ECG) تشخیص دهد. علائمی که در آریتمی رخ می دهد، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تپش قلب
- احساس تپش در قفسه سینه
- احساس سرگیجه
- غش کردن
- تنگی نفس
- ناراحتی قفسه سینه
- ضعف یا خستگی
آریتمی چگونه تشخیص داده می شود؟
تست های لازم برای تشخیص آریتمی یا تعیین علت آن عبارتند از:
- الکتروکاردیوگرام
- مانیتور هولتر
- تست استرس (تست ورزش)
- اکوکاردیوگرام
- کاتتریزاسیون قلبی
- الکتروفیزیولوژی (EPS)
آریتمی چگونه درمان می شود؟
درمان این بیماری بستگی به نوع و شدت آن دارد. برخی از افراد نیاز به درمان ندارند. اما برخی باید از دارو، ایجاد تغییر در شیوه زندگی و اعمال جراحی برای درمان استفاده کنند.
چه داروهایی برای درمان آریتمی مورد استفاده قرار می گیرند؟
انواع داروهایی که برای این بیماری مورد استفاده قرار می گیرند به شرح زیر می باشند:
- داروهای ضد آریتمی: این داروها ضربان قلب را کنترل می کنند و شامل بتا بلاکرها هستند.
- درمان ضد انعقاد یا ضد پلاکت: این داروها خطر لخته شدن خون و سکته مغزی را کاهش می دهند. وارفارین و یا آسپرین از جمله این داروها می باشند. نوع دیگری از رقیق کننده خون به نام Pradaxa در سال ۲۰۱۰ معرفی شده که برای جلوگیری از سکته مغزی در افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی مفید است.
چه تغییراتی در سبک زندگی برای درمان آریتمی مورد استفاده قرار می گیرند؟
- اگر تصور می کنید فعالیت خاصی نظم ضربان قلبتان را تغییر می دهد باید از انجام آن فعالیت اجتناب کنید.
- اگر سیگار می کشید آن را ترک کنید.
- الکل مصرف نکنید.
- مصرف کافئین خود را محدود و یا متوقف کنید. برخی افراد حساس به کافئین هستند و ممکن است علائم بیشتری را در زمانی استفاده از محصولات کافئین دار مانند چای، قهوه، نوشابه، و برخی از داروهای مسکن شاهد باشند.
- از محرک هایی که مجبورتان می کند داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی استفاده کنید دور بمانید. برخی از این داروها حاوی مواد تشکیل دهنده ای هستند که ریتم نامنظم قلب ایجاد می کنند.
کاردیوورژن الکتریکی
اگر داروهای قادر به کنترل ریتم نامنظم مداوم قلب مانند زمانی که فرد به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا است نباشند، تصحیح ریتم قلبی با این روش ممکن است. در این روش پس از تزریق یک بیهوشی کوتاه مدت، شوک الکتریکی به دیواره قفسه سینه وارد می شود. این کار اجازه می دهد که ریتم طبیعی مجددا به قلب باز گردد.
دستگاه تنظیم ضربان قلب
ضربان ساز دستگاهی است که برای حفظ ضربان مناسب قلب، تکانه های الکتریکی کوچک به عضله قلب می فرستد. ضربان ساز در درجه اول باید از ضربان بسیار آهسته قلب جلوگیری کند. این دستگاه دارای یک ژنراتور ضربان (مولد برق) است که با یک سیم، تکانه را به عضله قلب می رساند.
دفیبریلاتور (ICD)
ICD دستگاه پیچیده ای است که در درجه اول برای درمان تاکی کاردی بطنی و فیبریلاسیون بطنی، دو آریتمی کشنده مورد استفاده قرار می گیرد. در ICD به طور مداوم بر ریتم قلب نظارت وجود دارد. هنگامی که دستگاه تشخیص دهند ریتم قلب بسیار سریع است، انرژی به عضله قلب می فرستد تا ریتم را طبیعی کند.
فرسایش کاتتر
در طول فرسایش، انرژی الکتریکی با فرکانس بالا از طریق یک کاتتر به یک منطقه کوچک از بافت داخل قلب که باعث ریتم غیر طبیعی شده است فرستاده می شود. این انرژی مسیر ریتم غیر طبیعی را قطع می کند. فرسایش برای درمان PSVTs، فلوتر دهلیزی، فیبریلاسیون دهلیزی، و برخی از تاکی کاردی های دهلیزی و بطنی مورد استفاده قرار می گیرد. فرسایش ممکن است برای رسیدن به درمان مطلوب با سایر روش های ترکیب شود.
جراحی قلب
برای اصلاح بیماری های قلبی که باعث آریتمی می شوند، ممکن است عمل جراحی نیاز باشد. روش ماز یک نوع عمل جراحی مورد استفاده برای تصحیح فیبریلاسیون دهلیزی است. در این روش، برای محدود کردن تکانه های الکتریکی در مسیر تعریف شده، یک سری شکاف در سمت راست و چپ دهلیز ایجاد می شود. با این برش های در هم ریختگی در مسیر تکانه ها ایجاد می شود. گاهی بعد از این عمل فرد باید از ضربان ساز استفاده کند.