چندین گزینه درمانی برای افراد مبتلا به افسردگی وجود دارند که در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت به آن ها اشاره می کنیم. پزشکان معمولا استفاده ترکیبی از روش روان درمانی و داروهای درمان افسردگی را توصیه می کنند. این متخصصان معتقدند که باید از این روش و تکنیک به خصوص برای افرادی که افسردگی های اساسی و شدید دارند استفاده شود.
درمان شناختی- رفتاری که نوعی روان درمانی است برای افراد مبتلا به افسردگی های غیر معمول مانند افسردگی پس از زایمان و یا نوجوانانی که به این اختلال روانی مبتلا می شوند، بهتر از سایر روش های درمان افسردگی کارایی دارد. در واقع بهتر است برای بیشتر افراد مبتلا، از این روش ترکیبی استفاده شود. در کنار داروهای درمان افسردگی و روان درمانی، طب مکمل و جایگزین نیز می تواند استفاده شود. این درمان ها عوارض مربوط به داروهای درمان افسردگی را کاهش داده و قادر است علائم بیماری را نیز تا حدودی کنترل کند.
معرفی متداول ترین داروهای درمان افسردگی
داروهای درمان افسردگی یا همان داروهای ضد افسردگی، برای کاهش علائم بیماری بسیار موثرند. البته برای یافتن داروی مناسب برای هر فردی، باید انواع مختلف دارو امتحان شود. به طور کلی برای ایجاد نتیجه مطلوب و کاهش علائم بیماری، از هر دارویی که برای درمان افسردگی تجویز می شود باید بین ۴ تا ۶ هفته استفاده شوند. اما اغلب این داوها بین ۲ تا ۴ هفته پس از مصرف، تاثیر خود را نشان می دهند. اما برای کامل شدن این تاثیر ۱۲ هفته زمان نیاز است.
داروهای ضد افسردگی می توانند عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کنند. برخی از این عوارض برای برخی از افراد غیر قابل تحمل است. اما پزشک می تواند برای انتخاب نوع داروی مناسب که کمترین عوارض را دارد، به بیمار کمک کند. نکته قابل توجه این است که اگر پزشک دارویی را برای درمان افسردگی تجویز می کند، نباید هرگز بدون اطلاع او، مصرف دارو را قطع کنید. اکثر داروهای درمان افسردگی به تدریج علائم را کم می کنند. پس در مورد مصرف آن ها باید صبر بیشتری داشته باشید.
توجه: بر اساس گزارش اداره غذا و دارو (FDA)، تمام داروهای درمان افسردگی باید علامت هشدار داشته باشند. این داروها ممکن است در افراد زیر ۲۵ سال و یا با تغییر دوز دارو، افکار خودکشی را در هفته های اول پس از مصرف، افزایش دهند.
انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی به قرار زیر در بازار موجود می باشد:
مهارکننده های اختصاصی باز جذب سروتونین (SSRIs)
داروهای باز جذب سروتونین موجب افزایش فعالیت یک ماده شیمیایی در مغز به نام سروتونین می شوند. بیشتر پزشکان به دلیل عوارض کم داروهای SSRI نسبت به داروهای دیگر ضد افسردگی، از آن ها به عنوان اولین درمان افسردگی استفاده می کنند. عوارض جانبی ناشی از SSRI ها عبارتند از:
- ناراحتی معده
- افزایش وزن یا کاهش وزن
- خواب آلودگی
- اختلال عملکرد جنسی (مانند ناتوانی جنسی، از دست دادن میل جنسی، و کاهش اوج لذت جنسی)
- سردرد
- سفتی فک
- بی تفاوتی
عوارض جانبی بسیار غیر معمول که ممکن است با استفاده از این کلاس از داروهای تجویزی روی دهند عبارتند از:
- بی قراری شدید
- تکانشگری
- لرزش
- بی خوابی
داروهای SSRI عبارتند از:
- فلوکستین
- سرترالین
- پاروکستین (پاکسیل)، به احتمال زیاد این دارو به اختلال عملکرد جنسی منجر می شود.
- فلووکسامین
- اس سیتالوپرام
- سیتالوپرام، به احتمال زیاد این دارو به اختلال عملکرد جنسی منجر می شود.
مهارکننده های سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs)
SNRI ها دومین دارویی هستند که برای درمان افسردگی تجویز می شوند. این داروها میزان سروتونین و نوراپی نفرین، مواد شیمیایی موجود در مغز را افزایش می دهند، و عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر داروهای ضد افسردگی دارند. عوارض احتمالی این داروها عبارتند از:
- تهوع
- بی خوابی
- عصبانیت
- بثورات جلدی
- اختلال عملکرد جنسی
داروهایی SNRI عبارتند از:
- دولوکستین (سیمبالتا)
- ونلافاکسین (افکسور)
بازدارنده های بازجذب نوراپی نفرین-دوپامین (NDRI)
این نوع از داروها مقدار نوراپی نفرین و دوپامین که مواد شیمیایی موجود در مغز هستند را افزایش می دهند. بوپروپیون (ولبوترین) تنها دارو تایید شده در این کلاس است. این دارو موجب اختلال عملکرد جنسی و یا افزایش وزن نمی شود، اما افرادی که با خطر یا سابقه تشنج رو به رو هستند نباید از این دارو استفاده کنند.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، فعالیت مواد شیمیایی مغز به نام نوراپی نفرین و سروتونین را افزایش می دهند. این دارو ها مانند داروهای SSRI عمل می کنند اما قدیمی تر از آن ها هستند و عوارض جانبی بیشتری نیز دارند. آنها معمولا تنها زمانی که داروهای ضد افسردگی دیگر عمل نکند، تجویز می شوند. داروهای ضد افسردگی سه حلقه عبارتند از:
- آمی تریپتیلین
- آموکساپین
- کلومیپرامین
- دزیپرامین
- دوکسپین (ممکن است به بی خوابی کمک کند)
- ایمی پرامین
- نورتریپتیلین
- پروتریپتیلین
- تریمیپرامین
عوارض جانبی داروهای ضد افسزدگی سه حلقه ای عبارتند از:
- خشکی دهان
- تاری دید
- یبوست
- اختلال عملکرد جنسی
- افزایش وزن
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- اورژانسی شدن ادرار (در این حالت حتی در زمان خالی بودن مثانه نیز فرد احساس نیاز به ادرار کردن دارد)
- افت فشار خون هنگام دراز کشیدن، نشستن و ایستادن که باعث سرگیجه و سبکی سر می شود.
- ریتم نامنظم قلب
مهارکننده های مونوآمینواکسیداز (MAOIs)
MAOI ها موجب افزایش سطح نوراپی نفرین، دوپامین و سروتونین در مغز می شوند. آن ها یک کلاس قدیمی تر از سایر داروهای ضد افسردگی هستند و به ندرت تجویز می شوند زیرا می توانند عوارض جانبی داشته باشند. افرادی که از مهارکننده های مونوآمینواکسیداز استفاده می کنند باید از مصرف ماده شیمیایی خاص به نام tyramines در رژیم غذایی خود، خودداری کنند. Tyramines در ماهی، الکل، پنیر، گوشت های فرآوری شده و مواد غذایی دیگر یافت می شود. مهارکننده های مونوآمینواکسیداز با داروهای دیگر، از جمله ریتالین و پزودوافدرین که یک دکونژستان است و در بسیاری از مسکن ها وجود دارند، در تداخل است. همچنین MAOI ها را نباید با سایر داروهای درمان افسردگی استفاده کرد.
درمان افسردگی و سبک زندگی
ورزش
مطالعات نشان می دهد که ورزش منظم، هوازی و یا قدرتی، می تواند افسردگی را در افراد مبتلا به افسردگی خفیف تا متوسط کاهش دهد. برای افراد مبتلا به افسردگی اساسی، ورزش خلق و خوی را بهبود می دهد. برخی از مطالعات نشان می دهد که حتی ورزش ممکن است به عنوان روان درمانی برای افراد مبتلا به افسردگی خفیف تا متوسط کاربرد داشته باشد. اما برای اثبات کامل این موضوع به تحقیقات بیشتر نیاز است.
نور درمانی
نور درمانی، روشی است که در آن بدن را در صبح در معرض نور قرار می دهند. این روش نیز برای درمان افسردگی موثر است.
دیگر روش های درمانی
پزشکان ممکن است علاوه بر مصرف دارو، استفاده از روشهای زیر را برای درمان افسردگی تجویز کنند:
الکتروشوک درمانی (ECT) زمانی که هیچ درمان دیگری کاربرد نداشته باشد مورد استفاده قرار می گیرد. در ECT، برای ایجاد تشنج و تحرک در مغز از یک جریان الکتریکی خفیف استفاده می شود. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که این روش چقدر در درمان موثر است اما معتقدند که الکتروشوک درمانی ممکن است سطح انتقال دهنده های عصبی در مغز را افزایش دهد. این روش قادر است عوارض جانبی زیر را به همراه داشته باشد:
- سردرگمی و از دست دادن موقتی حافظه
- سردرد
- درد عضلانی
- ریتم نامنظم قلب
- تهوع
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) با استفاده از الکترود هایی که در جراحی کاشته شده است، مغز تحریک می شود. این یک درمان تجربی برای افرادی است که افسردگی مقاوم به درمان دارند.
تحریک عصب واگ (VNS) در این روش با جراحی یک دستگاه کوچک در بدن کاشته می شود که باعث تحریک عصب واگ خواهد شد. این روش برای اولین بار برای درمان صرع استفاده شد اما به نظر می رسد برای برخی از افراد مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان نیز مفید است. این دستگاه در زیر پوست قفسه سینه قرار می گیرد.