تهوع و استفراغ دلایل زیادی دارد. علل شایع آن ویروس ها، مسمومیت غذایی و سموم (مانند برخی از داروها) هستند. تهوع در واقع یک حالت همه گیر دارد و ممکن است هر فردی در طول زندگی خود بارها دچار این حالت شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد داروهای ضد تهوع صحبت خواهیم کرد.
اگر تهوع و یا استفراغ مداوم باشد و یا با علائم شدیدی مانند درد شکم، تب، زردی پوست (یرقان)، یا خونریزی همراه باشد حتما باید به پزشک مراجعه کنید. افراد مبتلا به استفراغ شدید که به سایر بیماری ها مبتلا می باشند، سن زیادی دارند، در سن خردسالی به سر می برند و یا باردار و شیرده هستند در زمانی که حالت تهوع دارند باید سریعا به پزشک مراجعه کنند.
حالت تهوع حرکتی نیز یکی دیگر از علل ابتلا به حالت تهوع است. این بیماری زمانی که فرد با وسایل نقلیه از جمله اتومبیل، هواپیما و کشتی سفر می کند رخ می دهد. افرادی که می دانند در طی سفر به این حالت مبتلا می شوند، بهترین حالت برایشان استفاده از داروهای ضد تهوع قبل از سفر است. مشکلات داخلی گوش نیز می توانند احساس تهوع ایجاد کند.
عفونت های ویروسی نیز یکی دیگر از علل تهوع و استفراغ است. این حالت اغلب با اسهال همراه می شود و شیوع آن همه گیر است. مسمومیت غذایی با باکتری یا ویروس می تواند علائم مشابه ایجاد کند. در هر دو عامل (ویروس یا باکتری)، بیماری به طور کلی دو روز ادامه داشته و سپس خود به خود از بین می رود. اما تهوع همراه با اسهال برای افراد مسن و کودکان با کم شدن آب بدن، خطر کم آبی را به همراه دارد.
گاهی داروها می توانند باعث تهوع یا استفراغ شوند. در این حالت علائم زمانی ایجاد می شود که داروی جدید را استفاده کرده اید. دیگر دلایل کمتر شایع ایجاد کننده تهوع و استفراغ عبارتند از:
- قرار گرفتن در مراحل اولیه بارداری (حالت تهوع در حدود ۵۰ تا ۹۰ درصد از تمام بارداری ها وجود دارد و ۲۵ تا ۵۵ درصد آن ها به استفراغ منتهی می شود)
- آسیب های دردناک
- بعد از عمل جراحی
- قرار گرفتن در یک وضعیت عاطفی و یا ترس
- بیماری های مربوط به کیسه صفرا مانند سنگ کیسه صفرا یا عفونت (کوله سیستیت)
- پرخوری (خصوصا پس از جراحی بای پس معده)
- واکنش به بوی خاص
- حمله قلبی (ممکن است تنها علامت در برخی از افراد باشد)
- ضربه مغزی یا ضربه به سر
- تومور مغزی
- زخم یا التهاب معده
- پرخوری و یا سایر بیماری های روانی
- گاستروپارزی (تخلیه آهسته معده که اغلب در افراد مبتلا به دیابت دیده می شود)
انواع داروهای ضد تهوع
داروهایی که برای درمان تهوع و استفراغ استفاده می شوند داروهای ضد تهوع نام دارند. انواع مختلفی از داروهای ضد تهوع وجود دارد که می توانند شدت تهوع را کاهش دهند. داروهای ضد تهوع که در دسترس هستند عمدتا برای استفاده در حالت تهوع حرکتی و موارد تهوع خفیف توصیه می شوند.
- هیدروکلراید مکلزین یک آنتی هیستامین است که در درمان تهوع، استفراغ و سرگیجه ناشی از حالت تهوع حرکتی موثر است. مگر در مواردی که توسط پزشک توصیه شود، این دارو نباید توسط افراد مبتلا به بیماری های ریوی، گلوکوم، و یا کسانی که مشکل ادراری را به علت بزرگ شدن پروستات دارند، استفاده شود. مکلزین ممکن است موجب خواب آلودگی شود. بنابراین نباید آن را با دیگر آرام بخش ها مانند الکل، داروهای تسکین دهنده، یا قرص های خواب آور استفاده کرد. با توجه به خواب آور بودن این دارو افرادی که از مکلزین استفاده می کنند باید از رانندگی کردن و یا کار با ماشین آلات خطرناک خودداری کنند. استفاده از مکلزین برای کودکان زیر ۱۲ سال و یا زنان باردار و شیرده توصیه نمی شود. مگر این که توسط پزشک توصیه شود.
- دیمن هیدرینات نیز یک آنتی هیستامین است. استفاده از آن باید به حالت تهوع حرکتی محدود شود. این دارو می تواند موجب خواب آلودگی شود و باید از استفاده از آن در موقعیت های مشابه داروی مکلزین اجتناب شود. فرمولاسیون های مختلفی از دیمن هیدرینات در دسترس هستند. شکل مایع این دارو برای کودکان طراحی شده است. باید حدود یک ساعت قبل از سفر برای جلوگیری تهوع حرکتی از داروهای ضد تهوع مکلزین و دیمن هیدرینات استفاده شود.
- امترول یک داروی خوراکی است که برای تسکین معده درد در زمان تهوع و استفراغی که توسط عفونت ویروسی یا باکتریایی یا پرخوری ایجاد می شود، طراحی شده است. امترول حاوی قند و اسید فسفریک است. به دلیل قند موجود در این دارو، بیماران دیابتی نباید از آن استفاده کنند. شرکت سازنده این دارو توصیه کرده است که در یک روز بیش از ۵ بار نباید از این دارو استفاده کرد. قبل از استفاده از این دارو برای زنان باردار و شیرده و کودکان خردسال با پزشک مشورت کنید.
- بیسموت ساب سالی سیلات (پپتو بیسمول) محصولی است که حاوی بیسموت است. این ماده یک ماده شیمیایی است که در تسکین تهوع و استفراغ موثر می باشد. این درمان تاثیر مستقیم بر روی دیواره معده می گذارد و عوارض جانبی جدی شناخته شده ای ندارد. بیسموت ساب سالی سیلات ممکن است رنگ مدفوع و زبان را تیره کند. زنان باردار و شیرده باید قبل از استفاده از بیسموت با پزشک خود مشورت کنند. چرا که بخشی از مواد تشکیل دهنده فعال (سالیسیلات) آن فرمول شیمیایی شبیه به آسپرین دارد، که ممکن است به جنین و نوزاد آسیب برساند. بیمارانی که به آسپیرین آلرژی دارند و یا با مصرف سایر داروهای مشابه آن واکنش نشان می دهند، نباید بیسموت استفاده کنند. اگر از داروهای رقیق کننده خون (داروهای ضد انعقاد) استفاده می کنید، و یا به بیماری دیابت یا بیماری نقرس مبتلا هستید، این دارو را تحت نظر پزشک استفاده کنید. به دلیل این که سالیسیلات زیاد در بدن ممکن است به افزایش اثر ضد انعقادی کمک کند.