جراحی سرطان یکی از روش های اصلی برای درمان سرطان است. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد جراحی سرطان صحبت خواهیم کرد.
روش جراحی سرطان
در جراحی سرطان پزشک با ایجاد برش در منطقه تومور علاوه بر برداشتن تومور در صورت نیاز بخشی از پوست، عضلات، و گاهی اوقات استخوان را نیز برمی دارد. به همین دلیل ممکن است بیمار بعد از عمل درد داشته باشد. این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. به طور کلی سه نوع بیهوشی وجود دارد:
- بی حسی موضعی باعث از دست دادن حس در یک منطقه کوچک از بدن می شود.
- بی حسی نخاعی باعث از دست دادن حس در یک قسمت از بدن، مانند یک دست یا پا می شود.
- بیهوشی عمومی باعث از دست دادن حس و از دست دادن کامل هوشیاری می شود. این بیهوشی مثل یک خواب بسیار عمیق است.
روش های دیگری نیز وجود دارند که نیاز به ایجاد برش بر روی بدن ندارند. برخی از این روش ها عبارتند از:
جراحی سرمایشی
جراحی سرمایشی یک نوع درمان است که در آن از سرمای شدید تولید شده توسط نیتروژن مایع و یا گاز آرگون برای از بین بردن بافت غیر طبیعی استفاده می شود. جراحی سرمایشی ممکن است برای درمان سرطان پوست، رتینوبلاستوما، و رشد پیش سرطانی در مراحل اولیه بر روی پوست و دهانه رحم استفاده شود. جراحی سرمایشی سرما درمانی نیز نامیده می شود.
لیزر
در این نوع درمان از پرتوهای قدرتمند نور استفاده می شود. لیزر می تواند بر روی مناطق کوچک و بسیار دقیق متمرکز شود. به همین دلیل برای جراحی ها دقیق استفاده می شود. لیزر همچنین می تواند به کوچک کردن و یا از بین بردن تومورها و یا رشد بافت هایی که ممکن است به سرطان تبدیل شوند کمک کند.
لیزر اغلب برای درمان تومورهای روی سطح بدن و یا در پوشش داخلی اندام های داخلی استفاده می شود. به عنوان مثال سرطان سلول بازال، تغییرات دهانه رحم که ممکن است به سرطان تبدیل شود، سرطان دهانه رحم، واژن، مری، و سرطان سلول غیر کوچک ریه به این شیوه درمان می شوند.
هیپرترمی
هیپرترمی نوعی درمان است که در آن مناطق کوچکی از بافت بدن در معرض دمای بالا قرار می گیرد. حرارت بالا می تواند به آسیب و کشتن سلول های سرطانی و یا حساس کردن آن ها به تابش و داروهای شیمی درمانی منجر شود. فرسایش بسامد رادیویی یک نوع از هیپرترمی است که از امواج رادیویی با انرژی بالا برای تولید گرما استفاده می شود. این روش جراحی سرطان به صورت عمومی استفاده نمی شود و پزشکان هنوز در حال تحقیق بر روی آن هستند.
فتودینامیک درمانی
درمان فتودینامیک نوعی درمان است که از داروهایی استفاده می شود که به نوع خاصی از نور واکنش نشان می دهند. زمانی که دارو مصرف می شود و آن نور خاص به تومور تابیده می شود، داروها فعال می شوند. در این فعالیت سلول های سرطانی که در نزدیکی محل تابش هستند از بین می روند. درمان فتودینامیک اغلب برای درمان و یا کاهش علائم ناشی از سرطان پوست، میکوزیس فونگوئید و سرطان پسلول غیر کوچک ریه استفاده می شود.
انواع جراحی سرطان
انواع مختلفی از جراحی وجود دارد. نوع جراحی به هدف عمل جراحی، بخشی از بدن که نیاز به عمل جراحی دارد، مقدار بافتی که قرار است برداشته شود و در برخی موارد، ترجیح بیمار بستگی دارد. جراحی ممکن است باز یا با حداقل تهاجم انجام شود.
- در عمل جراحی باز، برای برداشتن تومور، مقداری از بافت سالم، و شاید برخی از غدد لنفاوی مجاور تومور بر روی بدن برش ایجاد می شود.
- در جراحی با حداقل تهاجم، جراح چند برش کوچک به جای یک برش بزرگ ایجاد می کند. سپس یک لوله دراز نازک با یک دوربین کوچک به درون یکی از برش ها وارد می کند. این لوله لاپاروسکوپ نامیده می شود. دوربین تصاویری را از داخل بدن بر روی یک مانیتور نشان می دهد، و اجازه می دهد جراح آنچه که انجام می شود را مشاهده کند. در این جراحی، ابزار جراحی ویژه ای وارد برش کوچک شده و تومور و مقداری بافت سالم برداشته می شود.
از آنجا که در عمل جراحی با حداقل تهاجم برش ها کوچک تر هستند، نسبت به جراحی باز زودتر خوب می شود.
چه کسانی نیاز به جراحی سرطان دارند؟
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان با جراحی درمان می شوند. جراحی بهترین روش برای درمان تومورهای جامد است که در یک منطقه وجود دارند. به این درمان ها درمان محلی گفته می شود. زیرا درمان تنها بر روی بخشی از بدن که درگیر سرطان است، انجام می شود. به همین دلیل برای درمان سرطان هایی مانند لوسمی (سرطان خون) و سرطان هایی که گسترش پیدا کرده اند استفاده نمی شود. گاهی اوقات جراحی تنها درمانی است که فرد بیمار نیاز دارد اما گاهی در کنار آن باید درمان های دیگر سرطان نیز انجام شود.
روش کار جراحی سرطان
بسته به نوع سرطان و پیشرفته آن، عمل جراحی را می توان به شکل های زیر استفاده کرد:
- حذف کل تومور
- Debulk تومور: عمل جراحی است که در آن تنها بخشی از تومور را بر می دارند. این جراحی زمانی کاربرد دارد که برداشتن کل تومور به یک ارگان یا اندام آسیب برساند. از بین بردن بخشی از تومور می تواند به درمان های دیگر کمک کند که بهتر کار کنند.
- کاهش علائم سرطان: برخی از تومورها باعث ایجاد احساس درد یا فشار می شوند. جراحی که برای کم کردن درد یا فشار استفاده می شود جراحی کاهش علائم سرطان گفته می شود.
خطرات ناشی از جراحی
جراحان معمولا در طی عمل جراحی سرطان سعی می کنند که خطرات را به حداقل برسانند. اما گاهی در این زمینه مشکلی ایجاد می شود. مشکلات شایع عبارتند از:
درد
پس از جراحی، بسیاری از افراد درد را در قسمتی از بدن که عمل جراحی بر روی آن انجام شده است، احساس می کنند. شدت درد به میزان عمل جراحی، بخشی از بدن که مورد عمل قرار گرفته و چگونگی احساس درد بستگی دارد.
عفونت
عفونت مشکل دیگری است که می تواند بعد از عمل جراحی رخ دهد. برای کمک به جلوگیری از عفونت، دستورالعمل های پزشک را رعایت کنید. اما اگر عفونت شروع شود تجویز آنتی بیوتیک می تواند مشکل را حل کند.
خطرات دیگر عمل جراحی سرطان عبارتند از:
- خونریزی
- آسیب به بافت های اطراف
- واکنش به بیهوشی
قبل، حین و بعد از عمل جراحی سرطان
قبل از عمل جراحی
قبل از عمل، نیاز دارید که آزمایشاتی را انجام دهید. شایعترین آزمایشاتی که قبل از عمل جراحی تومور تجویز می شوند عبارتند از:
- آزمایش خون
- رادیوگرافی قفسه سینه
- نوار قلب (ECG)
ضمن این که عمل باید به صورت ناشتا انجام شود. البته گاهی اوقات قبل از عمل دستور العمل های خاصی دیگری نیز از سوی پزشک تجویز می شوند.
در طول عمل جراحی
در طی عمل جراحی معمولا به غیر از بافت های آلوده به سرطان برای اطمینان بیشتر بخش هایی از بافت سالم نیز برداشته می شود. در این بین حتی گاهی غدد لنفاوی نزدیک به تومور نیز برداشته می شود. سپس بافت های برداشته شده برای این که گسترش سرطان مورد بررسی قرار گرفته شود زیر میکروسکوپ برده خواهد شد. بررسی این بافت ها به پزشک کمک می کند تا بهترین درمان بعد از جراحی را برای سرطان تجویز کنند.
بعد از عمل جراحی
بعد از عمل معمولا دستورالعمل های زیر به بیمار توصیه می شود:
- چگونگی کنترل درد
- فعالیت هایی که باید انجام شود.
- چگونگی مراقبت از زخم
- شناسایی نشانه های عفونت
- زمانی که می توانید به محل کارتان بازگردید
ضمن این بعد از جراحی سرطان بیمار باید حداقل دو هفته یک بار به پزشک مراجعه کند. اگر جراحی پیچیده تر باشد میزان مراجعه نیز بیشتر است.
رژیم غذایی
تغذیه مناسب شانس بهبودی را بعد از عمل جراحی بالا می برد. اگر بدنتان ضعیف است بهتر است بعد از عمل از رژیم غذایی حاوی پروتئین و کالری زیاد استفاده کنید. برخی از جراحی ها ممکن است روش بدن را برای استفاده از مواد غذایی تغییر دهند. معمولا جراحی هایی که بر روی دهان، معده، روده یا گلو انجام می شوند چنین ویژگی هایی را دارند. در این حالت از طریق لوله یا تزریق وریدی بیمار تغذیه می شود.