به طور کلی مقاومت ضد میکروبی یا مقاومت به دارو به معنای مقاومت میکروارگانیسم های بدن به یک داروی ضد میکروبی است که در اصل برای درمان عفونت های ناشی از آن میکروب تجویز شده است. در این فرآیند میکروارگانیسم ها از جمله باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و انگل ها از خود مقاومت نشان داده و حمله های داروهای ضد میکروبی مانند داروهای ضد باکتری (به عنوان مثال آنتی بیوتیک)، ضد قارچ، ضد ویروس، و داروهای ضد مالاریا، به عامل میکروب را خنثی می کند. به این ترتیب درمان استاندارد بی اثر شده و عفونت همچنان در بدن باقی خواهد ماند و عاملی برای گسترش میکروب و انتقال آن به دیگران خواهد شد. میکروارگانیسم موجودات ریزی هستند که بدن زندگی می کنند و برای حیات لازم هستند.
تکامل گونه های مقاوم، یک پدیده طبیعی است و هنگامی رخ می دهد که میکروارگانیسم ها به اشتباه خود را تکثیر کرده و یا صفات مقاوم در آن ها رد و بدل می شود. استفاده مکرر از داروهای ضد میکروبی و تجویز داروهایی بی مورد باعث تسریع در پیدایش زنجیره مقاومت می شود. به طوری که CDC گزارش می دهد تجویز ۵۰ درصد از آنتی بیوتکی ها بی مورد بوده و ۸۰ درصد از بیماران دوره درمان خود را کامل سپری نکرده اند. از دیگر عوامل ایجاد کننده مقاومت ضد میکروبی و گسترش آن را می توان به صورت زیر بیان کرد:
- شیوه های ضعیف در کنترل عفونت ها
- شرایط نامناسب بهداشتی در محیط
- شرایط نامناسب در حمل و نقل صنایع غذایی
چرا مقاومت ضد میکروبی یک تهدید است؟
مقاومت در برابر دارو می تواند عاملی باشد برای گسترش میکروب ها. سازمان بهداشت جهانی گزارش می دهد که:
مقاومت به یکی از پر استفاده ترین داروهای ضد باکتری برای درمان عفونت های دهان و دندان، فلوروکینولون، عفونت های دستگاه ادراری ناشی از باکتری E. coli را بسیار گسترده کرده است. مقاومت به اولین داروی درمانی برای عفونت ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس، به یک علت شایع عفونت های شدید مبدل شده است و مقاومت به درمان عفونت های تهدید کننده ناشی از باکتری های روده، آنتی بیوتیک کرباپنم، به ابزار کلیدی برای مقاومت آنتی بیوتیکی تبدیل شده است.