نشانه ها، علل و درمان های موثر در حمله ایسکمیک گذرا

حمله ایسکمیک گذرا (TIAs)، که گاهی اوقات به نام ” سکته مغزی کوچک” نیز شناخته می شود، زمانی اتفاق می افتد که یک لخته خون به طور موقت جریان خون به مغز را کاهش می دهد. علائم معمولا حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می شکند و ظرف ۲۴ ساعت بدون ایجاد آسیب پایدار از بین می روند. اما وقوع یک حمله ایسکمیک گذرا بدن را در معرض خطر سکته مغزی قرار می دهد.

TIAs گاهی اوقات قبل از سکته مغزی اتفاق می افتد. به همین جهت وقوع حمله ایسکمیک گذرا، علامت هشدار دهنده سکته مغزی در نظر گرفته می شود. اگر نشانه های TIA را دارید، باید بلافاصله تحت معاینه پزشک قرار بگیرید. در این شرایط اگر تحت نظر پزشک باشید، خطر سکته مغزی حدود ۸۰٪ کاهش می یابد.

علائم و نشانه های حمله ایسکمیک گذرا

فرد مبتلا به حمله گذرا ایسکمیک نشانه های زیر را به همراه دارد:

  • تاری دید در هر دو چشم، کوری کوتاه مدت یا دوبینی
  • بریده بریده حرف زدن
  • ضعف که گاهی اوقات تنها در یک طرف بدن احساس می شود.
  • سرگیجه
  • احساسات عجیب و غریب، مانند سوزش یا سوزن سوزن شدن
  • مشکل در هماهنگی و تعادل بدن
  • از دست دادن هوشیاری
  • مشکلات موقت در حافظه
  • سردرد
  • گیجی

علت حمله ایسکمیک گذرا چیست؟

TIAs معمولا توسط یک لخته که جریان خون را مسدود کرده است، ایجاد می شود. وجود پلاک در خون، که اغلب به آن تصلب شرایین گفته می شود، می تواند شریان ها را باریک کرده و فضای کمی برای جریان خون به وجود آورد. در این شرایط خون لخته می شود. برخی از بیماری های دیگر که می توانند TIAs ایجاد کنند عبارتند از:

  • دیواره قلب تضعیف شده (آنوریسم بطنی)
  • سریع و نامنظم شدن ضربان قلب (فیبریلاسیون دهلیزی)
  • تنگی شریان اصلی در گردن، شریان کاروتید
  • مشکلات لخته شدن خون

چه کسانی در معرض خطر این بیماری هستند؟

ویژگی های زیر باعث افزایش خطر حمله ایسکمیک گذرا می شوند:

  • سن بالای ۵۵ سال
  • مذکر بودن
  • سابقه خانوادگی TIA
  • فشار خون بالا
  • کلسترول بالا
  • بیماری قلبی
  • سابقه سکته
  • دیابت
  • سیگار کشیدن
  • مصرف زیاد الکل
  • عدم ورزش منظم
  • چاقی
  • آپنه خواب
  • کم کاری تیروئید

آزمایش هایی از جمله آزمایش خون، توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از سر  و یا سونوگرافی از رگ های خونی در مغز به تشخیص بیماری شما کمک می کنند. اگر سونوگرافی انسداد را نشان دهد، آنژیوگرام برای واضح تر دیدن عروق خونی تجویز می شود.

پیشگیری

شما می توانید مراحل زیر را برای جلوگیری از TIA انجام دهید:

  • عدم استعمال دخانیات
  • ورزش منظم
  • رعایت رژیم غذایی سالم حاوی مقدار زیادی از میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار و متعادل نگه داشتن وزن
  • اجتناب از مصرف الکل
  • کنترل فشار خون بالا، کلسترول بالا و یا دیابت
  • درمان بیماری هایی مانند شریان کاروتید، بیماری عروق کرونر، ضربان نامنظم قلب، نارسایی احتقانی قلب، و یا بیماری های دریچه قلب.
  • خوابیدن ۶ تا ۹ ساعت در شبانه روز

گزینه های درمان

درمان به علائم و نشانه ها و همچنین جواب آزمایشات بستگی دارد. اما به طور کلی درمان ها عبارتند از:

درمان های دارویی

برای کمک به جلوگیری از TIA، سکته مغزی و حمله قلبی باید از عوامل ضد پلاکتی استفاده کرد. داروهایی که از تجمع پلاکت جلوگیری می کنند و یا ضد انعقاد (رقیق کننده خون) هستند برای این کار تجویز می شود. بسیاری از داروها، گیاهان و مکمل های غذایی با این نوع از داروها تداخل ایجاد می کنند. این داروها شامل موراد زیر می باشند:

  • آسپرین با دوز پایین
  • تیکلوپیدین
  • کلوپیدوگرل (پلاویکس)
  • دی پیریدامول و آسپرین
  • وارفارین (کومادین)

جراحی و دیگر روش ها

اگر عروق کاروتید (گردن) تنگ باشد، یک نوع عمل جراحی به نام اندآرترکتومی کاروتید برای تمیز کردن رسوبات از داخل عروق توصیه می شود. برای این عمل از آنژیوپلاستی استفاده می شود. برای دیدن ویدئو معرفی عمل آنژیوپلاستی بر روی لینک زیر کلیک کنید.

ویدئو باز کردن رگ ها با بالون و آنژیوپلاستی

طب مکمل و جایگزین

رژیم غذایی در پیشگیری و درمان گرفتگی رگ های خونی (عروق) بسیار مهم است. برخی از مواد مغذی و گیاهان ممکن است در برابر آسیب ناشی از کاهش جریان خون و اکسیداسیون، که یک فرایند ناشی از بالا رفتن سن است و به سلول ها و بافت DNA آسیب می زند، از بدن محافظت می کنند.

تغذیه و مکمل های

پیروی از این راهنمایی برای داشتن رژیم غذایی و شیوه زندگی سالم ممکن است به کاهش خطر ابتلا به حمله ایسکمیک گذرا و سکته مغزی کمک کند:

  • خوردن غذاهای آنتی اکسیدانی، از جمله میوه هایی مانند زغال اخته، گیلاس و گوجه فرنگی و سبزیجاتی مانند کدو و فلفل. مطالعات نشان می دهد که افرادی که رژیم های غذایی سرشار از میوه و سبزیجات دارند با احتمال کمتری به سکته مغزی مبتلا می شوند.
  • خوردن غذاهای غنی از ویتامین های ب و پتاسیم، مانند بادام، حبوبات، غلات، سبزیجات دارای برگ سبز مانند اسفناج و کلم پیچ، پاپایا، طالبی و موز
  • خوردن غذاهایی با فیبر بالا، از جمله لوبیا، جو، سبزیجات ریشه ای مانند سیب زمینی و سیب زمینی شیرین. یک مطالعه نشان داد که زنانی که هر روز بیش از یک وعده غذایی غلات کامل می خورند، نسبت به زنانی که تقریبا هیچ غلات کاملی نمی خورند، با احتمال کمتری به سکته مغزی مبتلا می شوند.
  • اجتناب از مصرف غذاهای تصفیه شده، مانند نان سفید، پاستا و شکر
  • خوردن گوشت قرمز بدون چربی، ماهی های آب سرد، توفو، سویا و یا حبوبات برای کسب پروتئین
  • استفاده از روغن زیتون برای پخت و پز
  • کاهش یا حذف اسیدهای چرب ترانس که در غذاهای آماده و تنقلات صنعتی وجود دارد.
  • اجتناب از مصرف کافئین و تنباکو
  • کاهش مصرف نمک
  • نوشیدن ۶ تا ۸ لیوان آب در روز
  • پیاده روی ۳۰ دقیقه ای و ۵ بار در هفته

غذاهایی که حاوی مواد زیر هستند، ممکن است از سکته مغزی جلوگیری کنند:

پتاسیم: موجود در موز، چغندر، کلم بروکسل، شیر و آب پرتقال

منیزیم: موجود در غلات کامل، سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، آجیل، دانه های خشک و نخود

روغن ماهی: به طور کلی مصرف ماهی برای جلوگیری از سکته مغزی مفید است. اما پزشکان معتقدند که خوردن بیش از ۴۶ گرم ماهی در روز شما را بیشتر در معرض خطر سکته مغزی قرار می دهد.

کلسیم: موجود در محصولات لبنی، ماهی ساردین و اسفناج

در مطالعات علمی ثابت شده است که مکمل های زیر برای جلوگیری از حمله ایسکمیک گذرا و درمان سکته مغزی مفید است:

گلیسین: یک نوع اسید آمینه است. مطالعه ای نشان داد که استفاده از این ماده به صورت زیر زبان در طی ۶ ساعت بعد از سکته مغزی ایسکمیک حاد،  ممکن است به محافظت از مغز کمک کند.

سیتیکولین: یک ماده شیمیایی در مغز است و مکملی است که برای درمان سکته مغزی در ژاپن ساخته شده است. مطالعه ای نشان داد که افرادی که سیتیکولین را در عرض ۲۴ ساعت پس از سکته مغزی ایسکمیک حاد مصرف می کنند، نسبت به افرادی که پلاسبو مصرف می کنند، در ۳ ماهه اول درمان نتایج بهتری کسب خواهند کرد.

آلفا GPC: یک ماده شیمیایی است که از لوبیای سویا و دیگر گیاهان به دست می آید. مطالعه ای نشان داد که افرادی که پس از سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا از این ماده استفاده کرده اند، عملکرد ذهنی بهتری نسبت به کسانی داشته اند که از دارونما استفاده کرده اند. در این مطالعه این ماده در ۲۸ روز اول به صورت تزریقی و در ۶ ماه بعد به صورت خوراکی استفاده شد.

داروهای گیاهی

گیاهان برای تقویت سیستم های بدن مفید هستند. مصرف گیاهان زیر در کنار استفاده از درمان اصلی می تواند در بهبود فرد بیمار موثر باشند. اگر می خواهید از آن ها به عنوان چای استفاده کنید،۱ قاشق چای خوری از برگ و یا گل گیاه را در یک فنجان آب داغ بریزید و به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم کنید. اگر از ریشه این گیاهان استفاده می کنید ۱۰ تا ۲۰ دقیقه آن را دم کرده و روزی ۲ تا ۴ فنجان از آن ها را بنوشید.

چای سبز: مطالعه ای نشان داد که نوشیدن ۳ فنجان یا بیشتر چای سبز در روز خطر مرگ ناشی از حمله قلبی را کاهش می دهد.

جینکو: برخی مطالعات نشان می دهند که افرادی که جینکو را پس از سکته مغزی استفاده کرده اند، نتایج بهتری از درمان به دست آورده اند. اما اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف می کنید قبل از استفاده از این گیاه با پزشک مشورت کنید. جینکو خطر خونریزی در کسانی که از رقیق کننده های خون مانند آسپیرین یا وارفارین (کومادین) استفاده می کنند را افزایش می دهد. جینکو برای افرادی که در حال تلاش برای باردار شدن هستند، و یا سابقه تشنج دارند مناسب نیست.

سیر: سیر فشار خون بالا و خطر ابتلا به تصلب شرایین، که می توانند به حمله ایسکمیک گذرا منجر شوند را کاهش می دهند. سیر خطر خونریزی در کسانی که از رقیق کننده های خون مانند آسپیرین یا وارفارین (کومادین) استفاده می کنند را افزایش می دهد. همچنین ممکن است با برخی از داروهای اچ آی وی و با قرص های ضد بارداری تداخل داشته باشد.

حمله ایسکمیک گذرا یک علامت هشدار دهنده برای سکته مغزی است. اما جالب است بدانید که بیشتر افراد مبتلا به حمله ایسکمیک گذرا بر اثر سکته قلبی می میرند. اگر سکته مغزی درمان نشوند، بیشتر احتمال دارد که عوارضی مانند ذات الریه، هیپوترمی، کم آبی بدن، و یا مشکلات عضلاتی اسکلتی جدی ایجاد شود. آسیب به مغز ممکن است به مشکلات تنفسی منجر شود. خونریزی یا تورم در سر، روز بعد از سکته مغزی رخ می دهد. سکته مغزی متعدد خطر ابتلا به تشنج، لخته شدن خون در پاها یا ریه ها و اختلال حافظه (زوال عقل) را افزایش می دهد.

حدود یک سوم از افرادی که حمله ایسکمیک گذرا می گیرند، در آینده به سکته مغزی حاد مبتلا می شوند. نیمی از این سکته های مغزی در یک سال اول بعد از حمله ایسکمیک گذرا رخ می دهد و ۲۰ درصد در عرض ۵ ماه بعد از حمله ایسکمیک گذرا اتفاق می افتد.