نشانگر دوپامین روشی برای اندازه گیزی غیر مستقیم سطح دوپامین در مغز است. مغز شما از مواد شیمیایی به نام انتقال دهنده های عصبی برای ارسال پیام ها در سلول های مغز استفاده می کند. یکی از این انتقال دهنده های عصبی دوپامین است. تنها حدود ۰٫۳٪ از سلول های مغز شما از دوپامین استفاده می کنند. با این حال، این ماده نقش مهمی در بسیاری از عملکردهای بدن و بیماری ها دارد. از آن جایی که محققان نمی توانند سطوح دوپامین را در مغز افراد مستقیما اندازه گیری کنند، به نشانگرهای دوپامین که میزان غیر مستقیم سطوح دوپامین را نشان می دهند، تکیه می کنند. با این مطلب پیام سلامت همراه باشید.
دوپامین
مغز شما از دوپامین به عنوان پیام رسان شیمیایی برای برقراری ارتباط بین سلول های مغزی و نواحی مغز استفاده می کند. بر طبق نظر وب سایت دانشگاه مک گیل، انتشار دوپامین در مغز شما مرتبط با احساس پاداش (مرکز پاداش در مغز) است. دوپامین هم چنین به تنظیم توجه و کنترل حرکات بدن کمک می کند.
هدف از اندازه گیری نشانگر دوپامین
نشانگر دوپامین به محققان کمک می کند تا سطوح دوپامین در مغز افراد را درک کنند. ممکن است محققان بخواهند بدانند که آیا مغز فرد دوپامین بیشتری از میزان طبیعی تولید می کند یا خیر. به عنوان مثال، طبق نظر اولیورهاووس و شیتیج کاپور در مقاله ای که در مارس ۲۰۰۹ در مجله بولتن اسکیزوفرنی منتشر شد؛ بسیاری از محققان مطالعه می کنند که آیا مقادیر بالای دوپامین باعث اسکیزوفرنی می شود یا خیر. محققان می توانند از نشانگرهای دوپامین استفاده کنند تا اطمینان حاصل شود که افرادی که از اسکیزوفرنی رنج می برند، در واقع نسبت به حالت طبیعی دارای میزان بالاتری از دوپامین هستند.
عملکرد نشانگر دوپامین
محققان از روش های مختلفی به عنوان نشانگرهای دوپامین استفاده می کنند. به عنوان مثال، در یک مقاله که در ماه اکتبر ۲۰۰۴ در مجله سالنامه مغز و اعصاب منتشر شد، دکتر ولکو ان.دی و همکارانش دو نوع مختلف نشانگرهای دوپامین را مورد بررسی قرار دادند: نشانگرهای پیش سیناپسی و پس سیناپسی. نشانگرهای پیش سیناپسی، مواد شیمیایی هستند که پس از آزاد شدن دوپامین، آن را جمع آوری می کنند. ولکو و همکارانش همچنین از گیرنده های دوپامین به عنوان نشانگرهای پس سیناپسی سطوح دوپامین استفاده کردند. ولکو و همکاران توانستند از نشانگرهای دوپامین استفاده کنند تا مشخص شود آیا افراد با بالارفتن سن، هر دو حمل کننده و گیرنده دوپامین را از دست می دهند یا خیر.
موارد استفاده از نشانگر دوپامین
افرادی که از بیماری پارکینسون رنج می برند، سطوح پایین تری از حد متوسط دوپامین در ناحیه مغزی به نام توده سیاه دارند. بنابراین، کشف نشانگرهای قابل اندازه گیری سطوح دوپامین، تشخیص بیماری پارکینسون را برای پزشکان آسان تر می کند. در یک مقاله که در سال ۱۹۹۵ در مجله انتقال عصبی منتشر شد؛ دی.ای.لویفلر و همکاران خواص مایع نخاعی مغزی خرگوش ها را به عنوان معیار غیرمستقیم سطح دوپامین مورد بررسی قرار دادند.
مشکلات موجود
نشانگرهای دوپامین، سطوح دوپامین را در مغز به طور غیر مستقیم اندازه گیری می کنند. این امر منجر به ایجاد مشکلاتی در دقت اندازه گیری محققان می شود. به عنوان مثال، در مقاله ای که در اکتبر ۲۰۰۹ در مجله فصلنامه علوم اعصاب منتشر شد، جی.آر. کانن و جی.تی.گرین مایر می گویند که پروتئینی که محققان اغلب از آن به عنوان نشانگر دوپامین استفاده می کنند، پروتئین هسته ای اختصاصی نورون، همیشه متناسب با سطوح دوپامین افزایش و کاهش نمی یابد. کانن و گرین مایر پیشنهاد می کنند که ممکن است پروتئین هسته ای اختصاصی نورون در واقع یک نشانگر دوپامین مفید و کاربردی نباشد.