نکاتی درباره نگهداری از مواد غذایی

آیا می خواهید که یک انبار اضطراری برای نگهداری از مواد غذایی داشته باشید یا به دنبال کاهش ضایعات و دور ریز خوراکی هایی هستید که در خانه دارید؟ در هر صورت دانستن اصول اولیه نگهداری از مواد غذایی قطعاً می تواند برای شما مفید باشد.

اگر می خواهید در هزینه های خود صرفه جویی کنید یا دسترسی مکرر به فروشگاه های مواد غذایی ندارید، اطلاع از روش تازه نگه داشتن خوراکی هایی که در خانه دارید، بسیار مهم است. اطلاع از شرایطی که باید مواد غذایی را در آن نگهداری کنید، ضمن افزایش طول عمر آنها، برای جلوگیری از بیمار شدن بر اثر خوردن غذای فاسد نیز ضروری است.

در ادامه این مقاله از مجله پیام سلامت در مورد مدت زمان ماندگاری مواد غذایی و خوراکی های مختلف صحبت می کنیم، به نکاتی در مورد تمدید ماندگاری غذاها (مانند استفاده از ظروف مخصوص برای نگهداری از مواد غذایی) اشاره می کنیم و آنچه را که باید در مورد تاریخ انقضا بدانید را تشریح می کنیم.

اهمیت نگهداری از مواد غذایی

معنی نگهداری و ذخیره کردن مواد غذایی چیست؟ منظور از نگهداری، روشی است که با رعایت آن می تواند مدت زمانی که خوراکی های موجود در خانه می توانند سالم بمانند را ارتقاء دهید.

طبق گفته سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، نگهداری مناسب از مواد غذایی، چه به صورت ترشی و مربا درآمده باشند و چه منجمد تبدیل شده باشند، می تواند در حفظ طعم، رنگ، بافت و مواد مغذی موجود در آن خوراکی خاص کمک کرده و در کل کیفیت خوراکی مورد نظر را کاهش ندهد.

نگهداری از مواد غذایی برای افزایش طول عمر آنها شامل قرار دادن مواد پخته شده و یا خام در ظروف مناسب و نگه داشتن آنها در شرایط بهینه می باشد. این شرایط از رشد باکتری های مضر و فاسد شدن مواد غذایی جلوگیری می کند. به این ترتیب خوراکی ها عمر بسیار طولانی تری خواهند داشت و بیش از حد معمول دوام می آورند. بنابراین در صورت نیاز می توان با اطمینان از آنها در آینده استفاده کرد.

روش های نگهداری از مواد غذایی چیست؟

ذخیره سازی کوتاه مدت، ذخیره سازی طولانی مدت و ذخیره سازی آب تمیز. این روش های مختلف نگهداری از خوراکی ها هستند. تمام خوراکی ها، بسته به مدت زمانی که می خواهید ماندگاری داشته باشند، به روش های مختلفی پردازش و ذخیره می شوند.

  • بعضی از مواد غذایی را می توان با خیال راحت در دمای اتاق و در کابینت های آشپزخانه نگهداری کرد. زیرا آنها به راحتی خراب نمی شوند. البته با گذشت زمان ممکن است برخی از ترکیبات موجود در آنها تغییراتی را در کیفیت، رنگ، عطر و طعمشان به وجود آورد. با این حال تا وقتی فاسد نشوند، از نظر فنی ماده غذایی سالمی هستند و قابل مصرف می باشند.
  • استفاده از ظروف نگهدارنده مخصوص مواد غذایی می تواند در جلوگیری از رسیدن اکسیژن یا همان هوا، نور خورشید و رطوبت به غذا کمک کند. ظروف نگهدارنده مواد غذایی شامل قوطی، بسته بندی هایی که تحت شرایط خلاء پر می شوند، ظروف شیشه ای، کیسه های فریزر و ظروف پلاستیکی مخصوص هستند.
  • برخی از غذاها فاسد شدنی تر هستند و نیاز به یخچال دارند. بهتر است مواد غذایی مانند گوشت و لبنیات را در یخچال (یا فریزر) که دمایش کمتر از ۴۰ درجه فارنهایت (۴ درجه سانتیگراد) است نگه دارید.
  • اگر می خواهید مواد غذایی مانند سبزیجات، میوه و گوشت را به مدت چند هفته یا بیشتر تازه نگه دارید، استفاده از فریزر گزینه خوبی است. دمای فریزر باید پایین تر از ۰ درجه فارنهایت (یا منفی ۱۸ درجه سانتیگراد) باشد. درست است که در این شرایط می توان گوشت و مرغ و سبزیجات را با خیال راحت، حتی ماه ها ذخیره سازی کرد، اما هر چقدر بیشتر این خوراکی ها را درون یخچال نگه دارید، طعم، رنگ و بافت آنها نیز بیشتر تغییر می کند.

نکاتی درباره ذخیره سازی مواد غذایی در جهت افزایش طول عمر آنها

در ادامه به چند نکته مهم اشاره می کنیم که می توانند به شما کمک کنند تا عمر مفید مواد غذایی که خریداری می کنید را طولانی تر کنید:

مواد غذایی را در مکانی خنک و خشک نگهداری کنید

  • بهترین راه برای افزایش طراوت مواد غذایی، نگهداری آنها در جای خنک و خشک (یا در یخچال یا در فریزر) است. اگر ماد غذایی مورد نظر شما اصولا نیازی به یخچال و فریزر نداشته باشد، می توانید آن را در دمای بین ۵۵ تا ۷۰ درجه فارنهایت نگهداری کنید.
  • غذاهای کنسروی، بسته بندی شده و یخ زده را از رطوبت، اکسیژن و نور خورشید دور نگه دارید. همه این عوامل باعث می شوند که مواد غذایی شما سریعتر فاسد شوند.
  • بسته به زمانی از سال یا فصل که در آن هستید، ممکن است نیاز به تغییر مکان نگهداری از مواد غذایی داشته باشید. به عنوان مثال، اتاقی که تابستان از نور خورشید مملو می شود، بهترین مکان برای ذخیره سازی است نه یک زیرزمین مرطوب.
  • مطمئن شوید که یخچال و فریزر روی درجه حرارت تنظیم شده اند.
  • از دماسنج یخچال و فریزر برای بررسی میزان خنک بودن آنها استفاده کنید. به خصوص اگر یخچال و فریزر خیلی شلوغ یا قدیمی است. این اقدام برای جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی و جلوگیری کردن از بیمار شدن افراد خانواده بسیار مهم است.

تاریخ انقضا را بررسی کنید

هنگام خرید مواد غذایی، حتماً به تاریخ انقضا درج شده روی آنها توجه کنید. هنگام باز کردن بسته بندی نیز دوبار این تاریخ را بررسی کنید. طبق تعریف FDA، تاریخ انقضا در واقع مدت زمانی است که محصول بهترین طعم یا کیفیت را دارد. به همین دلیل برخی از محصولات حتی با گذشت تاریخ انقضا قابل مصرف هستند.

مواد غذایی پخته شده و از قبل خرد شده را یخچال و فریزر نگهداری کنید

همیشه سبزیجات و میوه هایی را که خرد کرده اید یا پخته اید را در یخچال و فریزر نگه دارید. بعضی از مواد غذایی در صورتی که خرد شوند، زودتر خراب می شوند. بنابراین توصیه می شود قبل از مصرف، آنها را زیر آب سرد بشویید. اگر قبل از ذخیره کردن مواد غذایی آنها را شسته اید، حتماً بگذارید کاملا خشک شده و سپس آنها را درون یخچال بگذارید.

اگر سبزیجات را در حالت ایستاده درون یک پارچ آب سرد بگذارید و بعد پارچ را در یخچال قرار دهید، گیاه عمر بیشتری پیدا می کند.

نکاتی درباره نگهداری از مواد غذایی
نکاتی درباره نگهداری از مواد غذایی

از ظروف مناسب برای نگهداری از مواد غذایی استفاده کنید

  • لبنیات، گوشت، ماهی و مرغ باید همیشه در یخچال و فریزر و داخل بسته بندی و به دور از غذاهای دیگر نگهداری شود. این خوراکی ها را تا قبل از استفاده و پخت در بسته بندی های خود نگه دارید و اجازه ورود اکسیژن به آنها را ندهید.
  • همچنین خوراکی های خام مانند مرغ و گوشت را در قفسه های پایینی فریزر و درست زیر غذاهای پخته شده نگهداری کنید. این کار باعث می شود که خوراکی های پخته شده کمتر آلوده شوند.
  • اگر گوشت و مرغ منجمد خریده اید و یخش آب شده است، باید ظرف سه روز آن را بخورید. این دسته از مواد غذایی را باید تا لحظه مصرف در بسته بندی اصلی خود نگه دارید و بسته ها را با فویل، بسته بندی پلاستیکی یا کاغذ فریزر بپوشانید. اگر دسترسی به این موارد ندارید بهتر است بسته را درون یک کیسه فریزر قرار دهید.

بهترین ظرف برای نگهداری از مواد غذایی کدام است؟

  • به دنبال ظرف هایی باشید که از درشان حسابی کیپ می شود و اجازه عبور هوا را نمی دهد. ظروف مناسب از رسیدن اکسیژن و رطوبت به خوراکی جلوگیری می کنند و برای نگهداری از غلات، حبوبات، آجیل و دانه ها مناسب هستند.
  • بسیاری از افراد می دانند که شیشه ظرف مناسبی برای نگهداری از مواد غذایی است. استفاده از این ظروف بهترین روش برای تازه نگه داشتن مواد غذایی است. این ظروف مناسب و همه کاره هستند زیرا می توان در فریزر، مایکروویو یا ماشین ظرفشویی از آنها استفاده کرد. به علاوه خیالتان از بابت ترکیبات مضری که در ظروف پلاستیکی است راحت می شود.
  • بسته به ماده غذایی که می خواهید ذخیره کنید، پوشش های دیگری هم برای نگهداری وجود دارد. کیسه های قابل استفاده مجدد که برای نگهداری از مواد غذایی در فریزر مناسب هستند، از جمله این پوشش ها هستند.
  • ظروف پلاستیکی ممکن است در صورت استفاده طولانی مدت، شل شوند و اجازه ورود هوا را به داخل محفظه خود بدهند. به علاوه این ظروف زودتر لکه می شوند. اگر از پلاستیک استفاده می کنید، دقت کنید که روی بسته بندی آن کلمه BPA درج شده باشد. وجود این علامت نشان می دهد که ظرف انتخابی شما حاوی مواد شیمیایی مضر نیست.
  • قبل از استفاده از هر ظرفی برای نگهداری از مواد غذایی، آن را خوب تمیز کرده و بگذارید کاملاً خشک شود.

ماندگاری مواد غذایی مختلف

  • گوشت، مرغ، ماهی: یک تا پنج روز در یخچال در صورت تازه بودن (دو تا چهار روز در صورت پختن) یا سه تا ۱۲ ماه در فریزر (گوشت فرآوری شده، بیکن، کالباس و استیک چنین دوامی ندارند)
  • تخم مرغ: در صورت خام بودن سه تا پنج هفته در یخچال
  • شیر و فراورده های لبنی: یک تا شش هفته در یخچال بسته به نوع (پنیر بدون چربی بیشتر از شیر، ماست یا پنیر نرم دوام می آورد) یا چند ماه در فریزر
  • میوه ها: چند روز در دمای اتاق، یک تا دو هفته در یخچال یا دو تا ۱۲ ماه بسته به نوع آن در فریزر (مرکبات، سیب و میوه های خشک عمر طولانی تری دارند)
  • سبزیجات: چند روز در دمای اتاق، یک تا دو هفته در یخچال یا پنج تا ۱۲ ماه بسته به نوع آن در فریزر (سیب زمینی، پیاز، کدو و هویج عمر طولانی تری دارند)
  • کالاهای خشک (لوبیا، غلات و غیره): سه تا ۱۲ ماه در دمای اتاق بسته به نوع (بسته های باز نشده ممکن است بیشتر دام بیاورند)، چهار ماه در یخچال و تا ۱۲ ماه در فریزر
  • چاشنی ها و سس ها: بسته به نوع آن معمولاً شش تا ۱۸ ماه دوام دارند. بنابراین قبل از مصرف تاریخ انقضا روی آن را بررسی کنید.
  • کالاهای کنسرو شده: دو تا پنج سال در صورت باز نشدن یا سه تا چهار روز پس از باز شدن در یخچال قابل نگهداری است
  • کالاهای خشک شده و یخ زده: دو تا پنج سال یا بیشتر. البته به شرطی که به دور از رطوبت نگهداری شود.

سایر خوراکی ها

خوراکی هایی که با اطمینان بیشتر برای مدت طولانی تری قابل نگهداری هستند عبارتند از:

  • جو و برنج
  • رشته فرنگی و ماکارونی
  • سبزیجات کنسروی (قارچ، سیب زمینی، نخود فرنگی و غیره)
  • رب گوجه فرنگی و پودر گوجه فرنگی
  • اسفناج
  • سبزیجات خشک شده و یخ زده مانند کلم، پیاز، لوبیای سبز و غیره
  • میوه های یخ زده مانند چیپس سیب، انواع توت ها، چیپس موز و غیره (در صورت فریز شدن)
  • سوپ کنسرو شده
  • اگرچه این مواد دوام چندانی نخواهند داشت، اما در بیشتر موارد وقتی در مکان تاریک و خنک نگهداری شوند، به مدت طولانی ماندگاری خواهند داشت. پیاز، سیب زمینی و سایر سبزیجات ریشه دار، کدو تنبل، سیب، مرکبات. البته می توانید این خرواکی ها را به صورت تازه به مدت چند هفته سالم نگه دارید.

منابع:

Food Storage Tips to Help Extend Shelf Life