هالیتوزیس (بوی بد دهان) ؛ علل، نشانه ها و روش ها پزشکی و خانگی درمان آن

هالیتوزیس یا بوی بد دهان ترکیبی از واژه لاتین halitu به معنای “نفس” و پسوند یونانی “osis” است که به معنی “مبتلا به” یا “بیماری” است. هالیتوزیس هر نوع بوی بد دهان را که ناراحت کننده، خجالت آور یا ناخوشایند است توصیف می کند. اصطلاح “هالیتوزیس” در اصطلاح “بوی نامطبوع” که در زمان باز دم از دهان فرد خارج می شود توصیف می شود. این بو ممکن است از حفره دهان یا برخی از بیماری زیر ناشی شود. در مورد ۹۰٪ از افراد این بوی از خود دهان ناشی می شود.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل، نشانه ها و روش ها پزشکی و خانگی درمان هالیتوزیس یا بوی بد دهان صحبت می کنیم.

هالیتوزیس

احتمالا بدترین اثر بوی بد دهان، نشانه های اجتماعی و شخصی آن است که باعث می شود فردی احساس خجالت کرده و انزوای اجتماعی را انتخاب کند. درصد کمی از افراد ممکن است نوع مزمن و جدی تر این بیماری را تجربه کنند و علائم استرس و افسردگی در آن ها رخ دهد. بنابراین، دو نوع هالیتوزیس وجود دارد، گذرا و مزمن.

هالیتوزیس ناشی از آنچه که به عنوان ترکیبات فرار (VCS) که توسط باکتری های بی هوازی که در مناطق مرطوب دهان، سطح زبان، بین دندان ها، پشت دندان ها و زیر سطح لثه وجود دارند تولید می شود، می باشد.

زبان به دلیل سطح ناهموار خود بیشتر میزبان این باکتری ها است. نتایج حاصل از این رشد باکتریایی، بو متعفن ناشی از ترکیبات بد بو و اسید های چرب است. منطقه پشت زبان به احتمال زیاد مقصر اصلی رشد این باکتری ها است. این منطقه زبان، در طول روند مسواک زدن به خوبی پاک نمی شود. بنابراین جمعیت باکتری های موجود در آن زیاد است.

علل هالیتوزیس

هالیتوزیس به عنوان نشانه ای از یک بیماری

الکل
برونشیت
دیابت
امفیزم
بیماری کیسه صفرا
تبخال
نارسایی کبد یا سیروز
چاقی
پنومونی
سینوزیت
ورم لوزه
تومورها
عفونت های ویروسی

هالیتوزیس به عنوان نتیجه مصرف برخی از داروها

داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد پارکینسون
داروهای ضد روان پریشی
آنتی هیستامین ها
کلرال هیدرات
ضد احتقان ها
DMSO
مواد مخدر

علائم هالیتوزیس

برای اکثر افراد بوی بد دهان ناشی از موارد زیر است:

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
بیماری پریودنتال
گینوییت
بیماری لثه
تجمع غذا بین دندان ها
خوردن برخی از غذاها و نوشیدنی ها مانند پنیر، سیر، پیاز و آب پرتقال

محصولات تنباکو نیز می توانند بوی بد ایجاد کنند. این نوع هالیتوزیس گذرا بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت عمر دارد. علل دیگر این عارضه عبارتند از:

پروتزها
تجمع فلزات سنگین در بدن
دهانشویه های تهیه شده بر پایه الکل
کمبود ویتامین B یا روی

بوی بد صبحگاهی دهان یکی دیگر از انواع هالیتوزیس گذرا است و به وسیله تجمع یک پوشش نازک روی زبان، دندان، لثه و گلو که به درستی پاک نشده است، ایجاد می شود. چرخه خواب عمدتا یک محیط خوب برای رشد باکتری های بی هوازی را تقلید می کند. زیرا در زمان خواب تولید بزاق کاهش می یابد و سطوح دهان حساس به تشکیل باکتری ها و VCS می شوند. افراد مبتلا به هالیتوزیس مزمن یا موقت ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنند:

خشکی دهان
احساس طعم ترش یا فلز
ترشح پشت حلق
پوشش سفید یا زرد روی زبان

تشخیص اشتباه

برخی از افراد که بوی بد دهان دارند، علائمشان با علائم بیماری دیگری همپوشانی دارد. این نوع بوی های ناخوشایند باید توسط متخصص بررسی شوند.

بوی بد که به طور معمول همراه با انسداد روده یا دستگاه گوارش رخ می دهد.
بوی میوه در دهان که حاصل حذف استون اضافی از طریق تنفس است.
بوی آمونیاک که ناشی از نارسایی پیشرفته کلیه است.
بوی شیرین با بیماری های شدید کبدی مانند انسفالوپاتی کبدی اتفاق می افتد.

درمان

در حالی که برخی از متخصصان معتقدند که مسواک زدن بیشتر راهی برای مقابله با هالیتوزیس است اما برخی این فرآیند را مناسب درمان نمی دانند و بیان می کنند که مسواک زدن زیاد دندان ها باعث ایجاد خشکی دهان شده و موجب می شود که بوی بد دهان بیشتر شود. آن ها توصیه می کنند که تنها دو بار مسواک زدن در روز کافی است. این کار با تحریک بزاق برای مبازره با بیماری مفید است.

مراقبت های پیشگیرانه از دهان می تواند میزان شیوع هالیتوزیس را کاهش دهد. دندان ها خراب باید ترمیم و پر شوند و ابزارهایی مانند دندان مصنوعی به درستی نصب شود. به علاوه توجه به زبان نیز باید بیشتر شود. بسیاری از متخصصان شستن زبان را به عنوان راهی برای از بین بردن بوی دهان مفید می دانند.

مراقبت در منزل

اکثر متخصصان روش های زیر را برای مبارزه با هالیتوزیس توصیه می کنند.

به آرامی سطح زبان را دو بار در روز با استفاده از تمیز کننده زبان یا مسواک تمیز کنید. مقدار کمی از ژل آنتی باکتریال زبان را در طی این روند بر روی سطح زبان بمالید. این کار به مهار رشد باکتری های ایجاد کننده بوی کمک می کند.
جویدن آدامس های بدون قند در تولید بزاق و کاهش بوی بد دهان مفید است. آدامس جویدن یک وسیله بسیار عالی برای مبارزه با هالیتوزیس است، به ویژه هنگامی که دهانتان خشک شده یا رعایت بهداشت برایتان مقدور نیست.
غرغره کردن با دهان شویه مناسب قبل از خواب. شستشوی دهان تنها با خمیر دندان ممکن است گاهی کافی نباشد. لذا توصیه می شود که بعد از مسواک زدن از دهانشویه استفاده کنید.
معاینه مرتب دندانپزشکی برای تمیز کردن دندان، پیشگیری و درمان منظم حفره ها ایجاد شده در دندان و برای از بین بردن بوی بد دهان ضروری است.
استفاده مرتبط از نخ دندان رشد باکتری ها و پلاک را که می توانند در فضای بین دندان ها تجمع پیدا کند کنترل می کند.
مصرف کنندگان پروتزهای دندانی باید به درستی آن ها را تمیز و نگهداری کنند.

رژیم غذایی

حذف غذاهای خاص از رژیم غذایی ممکن است در کاهش بوی بد دهان مفید باشد. غذاهایی که حاوی قند زیاد هستند باعث ایجاد و تجمع باکتری ها در پشت گلو می شوند. غذاهای اسیدی محیط مشابهی را برای باکتری ها در زبان ایجاد می کنند. بنابراین با کاهش غذاهای پرچرب و مصرف کم گوشت می توانید این مشکل را تا حدودی حل کنید. ادویه جات عجیب و غریب و محصولات لبنی نیز ممکن است چنین حالتی را ایجاد کنند.

برخی از موارد گذرا بوی بد دهان زمانی رخ می دهد که فرد سیر، پیاز و ادویه جات مانند کاری استفاده می کند. پنیر آبی، تون کنسرو شده و گوشت های ارائه شده در اغذیه فروشی ها مانند سوسیس و کالباس نیز چنین شرایطی را دارند. این محصولات می توانند تا ۲۴ ساعت پس از مصرف بوی تند در دهان ایجاد کنند.

نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه و چای هر دو اسیدی هستند. بنابراین تعویض آن ها با آب یا چای نعنا ممکن است در از بین بردن هالیتوزیس کافی باشد.

درمان های طبیعی

بسیاری از داروهای طبیعی و خانگی ممکن است در کاهش یا از بین بردن بوی بد دهان مفید باشند.

غذا و نوشیدنی

برگ های نعنا، ریحان یا جعفری را بیشتر متخصصین برای از بین بردن بوی دهان توصیه می کنند.
نوشیدن یک فنجان چای شیرین نشده گرم نیز مفید است.
جویدن دانه آفتابگردان در وعده های غذایی با یک لیوان آب نیز موثر است.
افزایش آب مصرفی روزانه برای کاهش بوی بد دهان کاربرد دارد.
از میخک یا دانه هل بعد از وعده های غذایی استفاده کنید.
اضافه کردن روزانه ماست به رژیم غذایی به مدت شش هفته ممکن است منبع باکتری را از بین ببرد.
نوشیدن آب آناناس و یا یک لیوان آب با آب نیمی از یک لیمو برایتان مفید است.
خوردن سیب می تواند بوی دهان را کم کند.
گشنیز، رزماری، آویشن، پوست دارچین یا دانه رازیانه می تواند خوشبو کننده نفس باشد.
یک لیوان آب را با یک قاشق چای خوری سرکه سیب مخلوط کرده و قبل از غذا آن را بخورید.

سایر روش های خانگی

قبل از مسواک زدن، دهان را با پراکسید هیدروژن بشویید.
هر روز مخلوطی از جوش شیرین و آب را غرغره کنید.
غرغره آب نمک گرم برای تمیز کردن دهان و دندان بسیار عالی است. مصرف زیاد و منظم نمک ممکن است منجر به نفخ شود. اگر با احتباس آب مشکل دارید، از فرمول های سبک نمک استفاده کنید.
مسواک خود را روزانه تمیز کرده و آن را هر ماه تعویض کنید.

روغن های ضروری

روغن درخت چای یک ماده ضد عفونی کننده قوی با ترکیبات ضد باکتری است. این ماده می تواند قدرت خمیر دندان را افزایش دهد. کافی است چند قطره از این روغن را روی خمیر دندان معمولی ریخته و از آن برای مسواک زدن استفاده کنید.
آدامس های طبیعی حاوی روغن هایی مانند نارگیل و نعنا می توانند تا حدود زیادی بوی دهان را کم کنند.
روغن اسطوخودوس را نیز می توانید به این منظور استفاده کنید. ۴ اونس آب را با ۱۰ قطره روغن اسطوخودوس مخلوط کنید و از آن جهت غرغره کردن استفاده کنید. اسطوخودوس کمک می کند تا بو دهان خنثی شود.

[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]

پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:

از بین بردن بوی سیر از روی دست و دهان به کمک روش های طبیعی

علل و درمان طبیعی موثر آروغ با بوی گوگرد (آروغ با بوی تخم مرغ گندیده)

[/quote]

علائم کمبود ویتامین

کمبود ویتامین نیز می تواند علت هالیتوزیس باشد. کمبود ویتامین B را می توان با مصرف ۵۰ میلی گرم نیاسینامید همراه با غذا تصحیح کرد. همچنین می توان از مکمل B کمپلکس و ۵۰ میلی گرم ویتامین B6 در روز برای از بین بردن مشکل استفاده کنید. مصرف ۱۰۰۰ میلی گرم ویتامین C در روز کمک خواهد کرد که باکتری ها و موکوس از سیستم های بدن خارج شوند.

کمبود روی نیز باعث هالیتوزیس می شود. با این حال، بیش از ده روز بدون نظارت پزشک از این مکمل استفاده نکنید. بدن باید روزانه ۳۰ تا ۶۰ میلی گرم روی دریافت کند. روی بیش از حد می تواند در جذب مس تداخل ایجاد کند.

اسطوره ها و تصورات غلط در مورد بوی بد دهان

لیستی از داروهای خانگی بی اثر در درمان بوی بد دهان توسط آکادمی پریودنتولوژی آمریکا منتشر شد. این مواد در حالی که ممکن است تسکین موقت را ایجاد کنند اما علت بوی بد دهان را از بین نمی برند. از مصرف این داروها باید اجتناب شود.

دهانشویه های تهیه شده بر پایه الکل
آدامس های قندی و جویدن تنباکو
سوراخ کردن زبان تولید باکتری بر روی زبان را افزایش می دهد.
شستشوی کولون یا معده