علل، علائم، عوامل خطر تشخیص و درمان همانژیوم کبدی

اصطلاح همانژیوم کبدی برای نام گذاری یک توده غیر سرطانی (خوش خیم) در کبد به کار برده می شود. توده ای که از همانژیوم کبدی ساخته می شود حاصل در هم پیچیدگی رگ های خونی در کبد است. نام های دیگری نیز برای همانژیوم کبدی وجود دارد. همانژیوم هپاتیت و همانژیوم کاورنو از جمله این نام ها می باشند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد علل، علائم، عوامل خطر تشخیص و درمان این بیماری بحث خواهیم کرد.

در اغلب موارد، افراد مبتلا به همانژیوم کبدی، در طول انجام آزمایشات مختلف برای کشف علت بیماری های دیگر، به این اختلال پی می برند. این یعنی به ندرت افراد مبتلا به همانژیوم کبدی، علائم و نشانه خاصی را تجربه می کنند. معمولا زمانی هم که علائم و نشانه وجود نداشته باشد، نیاز به درمان خاصی نیست. به هر حال این که بدانیم توده ای در کبد داریم، بسیار ناراحت کننده است. حتی اگر بدانیم که توده ای که داریم تنها از رگ تشکیل شده و خوش خیم است. جالب است بدانید که هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد، یک همانژیوم درمان نشده در کبد می تواند منجر به سرطان کبد شود.

علائم همراه با همانژیوم کبدی چیست؟

همان طور که گفتیم، در بیشتر موارد، وجود یک همانژیوم در کبد، هیچ علامت یا نشانه ای ایجاد نمی کند. اما هنگامی که همانژیوم در کبد باعث علائم و نشانه شود، این علائم عبارتند از:

  • درد شکم به خصوص در سمت راست و بالا
  • احساس پری بعد از خوردن تنها مقدار کمی از غذا
  • حالت تهوع
  • استفراغ

با این حال، این علائم غیر اختصاصی هستند و ممکن است حتی اگر به همانژیوم کبدی مبتلا باشید، با بیماری های دیگر نیز همراه باشند. اگر هر کدام از علائم ذکر شده در بالا را به صورت مداوم داشتید، خونسردی خود را حفظ کرده و در اسرع وقت به مختصص مراجعه کنید.

علل ایجاد همانژیوم در کبد چه می باشد؟

کاملا مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد یک همانژیوم در کبد می شود. پزشکان بر این باورند که همانژیوم در کبد مادرزادی است. یعنی از بدو تولد در بدن افراد مبتلا وجود دارد. همان طور که در بالا نیز اشاره کردیم، یک همانژیوم کبدی معمولا در نتیجه تجمع غیر طبیعی بافتی است که تنها از رگ های خونی تشکیل شده و کمتر از ۱٫۵ اینچ (در حدود ۴ سانتی متر) عرض دارد. گه گاه همانژیوم در کبد می تواند بزرگتر باشد و یا در چند بافت مجزا رخ دهد. همانژیوم بزرگ معمولا در کودکان ایجاد می شود اما وقوع آن بسیار نادر است.

در بیشتر افراد مبتلا، توده حاصل از همانژیوم کبدی، هرگز رشد نخواهد کرد و هرگز هیچ علائم و نشانه ای را بروز نمی دهد. اما در تعداد کمی از افراد، همانژیوم کبدی رشد می کند و موجب بروز عوارض شده که نیاز به درمان دارد. هنوز مشخص نیست که چرا این اتفاق می افتد.

عوامل خطری که موجب ایجاد همانژیوم کبدی خواهند شد؟

عواملی که می توانند خطر ایجاد یک همانژیوم در کبد را افزایش داده و موجب بروز علائم و نشانه آن شوند عبارتند از:

  • سن: همانژیوم در کبد می تواند در هر سنی تشخیص داده شود. اما آن ها اغلب در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی تشخیص داده می شوند.
  • جنسیت: زنان بیشتر از مردان با خطر ابتلا به این بیماری مواجه هستند.
  • بارداری: زنانی که باردار هستند، نسبت به زنانی که هرگز باردار نشده اند، به احتمال بیشتری ممکن است همانژیوم در کبد آن ها تشخیص داده شود. اعتقاد بر این است که هورمون استروژن، که در دوران بارداری افزایش می یابد، ممکن است نقشی در رشد همانژیوم کبدی بازی کند.
  • هورمون درمانی جایگزین: زنانی که هورمون درمانی جایگزینی را برای درمان علائم یائسگی استفاده می کنند، نسبت به زنانی که از این درمان استفاده نمی کنند، با احتمال بیشتری ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.

عوارض همانژیوم کبدی چیست؟

زنانی که همانژیوم کبدی دارند، ممکن است در زمان بارداری عوارض بیشتری را تحمل کنند. زیرا همان طور که گفتیم، هورمون استروژن که در دروان بارداری در بدن افزایش پیدا می کند، ممکن است موجب رشد این توده در کبد شود. بنابراین امکان دارد عوارض بیشتری ایجاد شود.

به ندرت، همانژیوم در حال رشد می تواند علائم و نشانه هایی از جمله درد در قسمت فوقانی و راست شکم، نفخ شکم و تهوع ایجاد کنند که نیاز به درمان داشته باشد. البته داشتن توده همانژیوم در کبد به این معنی نیست که شما نمی توانید باردار شوید. اما این بیماری شما را وادار خواهد کرد که برای داشتن انتخاب آگاهانه تر حتما قبل از بارداری با متخصص زنان و زایمان صحبت کنید. داروهایی که بر روی سطح هورمون ها در بدن شما تاثیر می گذارند، مانند قرص های ضد بارداری، در صورتی که به همانژیوم کبدی مبتلا شده باشید، می تواند عوارض ایجاد کند. اما این موضوع هنوز مورد بحث است. توصیه می کنیم، بهتر است که در صورتی که قصد استفاده از این داروها را دارید و به بیماری همانژیوم در کبد مبتلا هستید، از قبل با پزشک مشورت کنید.

آزمایشات لازم برای تشخیص این بیماری چیست؟

آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تشخیص همانژیوم در کبد عبارتند از:

  • سونوگرافی
  • اسکن توموگرافی کامپیوتری
  • تصویربرداری رزونانس مغناطیسی

آزمایش ها و روش های دیگری نیز ممکن است بسته به وضعیت شما استفاده شود.

چه روش هایی برای درمان همانژیوم کبدی وجود دارد؟

اگر توده حاصل از همانژیوم کبد کوچک باشد و علائم و نشانه ای ایجاد نکند، معمولا نیازی به درمان ندارد. در اغلب موارد همانژیوم کبدی هرگز رشد نخواهد کرد و هرگز مشکلی به وجود نمی آورد. در این شرایط معمولا پزشکان آزمایشات دوره ای را برای بررسی وضعیت رشد توده و بزرگ شدن آن تجویز می کنند.

درمان همانژیوم در کبد بستگی به محل و اندازه همانژیوم، تعداد توده های در کبد، سلامت کلی بیمار، و اولویت های او دارد.

اما به طور کلی گزینه های درمان عبارتند از:

  • جراحی برداشتن همانژیوم کبدی: اگر بتوان همانژیوم را به راحتی از کبد جدا کرد، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن توده توصیه کند.
  • جراحی برداشتن بخشی از کبد، از جمله همانژیوم: در برخی از موارد، جراحان ممکن است نیاز به حذف بخشی از کبد همراه با همانژیوم داشته باشند.
  • روش متوقف کردن جریان خون به همانژیوم: اگر توده به منبع خون دسترسی نداشته باشد، رشدش متوقف شده یا کوچک می شود. دو راه برای متوقف کردن جریان خون این توده وجود دارد. بستن شریان اصلی (بستن شریان کبدی) و یا تزریق دارو به داخل سرخرگی که به آن (آمبولیزاسیون شریانی) منتهی می شود. این درمان به بافت سالم کبد آسیبی نمی رساند. زیرا کبد می تواند خون را از دیگر رگ های اطراف خود جلب کند.
  • عمل جراحی پیوند کبد: گرچه بعید است، اما اگر این توده بزرگ بوده یا تعداد آن ها زیاد باشد، به روش های ذکر شده بالا پاسخ نمی دهد. در این شرایط پزشک جراحی پیوند کبد را توصیه می کند.
  • پرتو درمانی: رادیوتراپی از پرتوهایی با انرژی زیاد، مانند اشعه ایکس استفاده کرده و به سلول های همانژیوم آسیب می زند. به دلیل این که درمان های موثرتر و امن تری نیز در دسترس است از این درمان به ندرت استفاده می شود.