مرکز تنظیم حرارت بدن در قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس قرار دارد. هیپوتالاموس موظف است که درجه حرارت بدن را ۳۷ درجه سانتیگراد نگه دارد ( البته این درجه در صبح کمتر و در عصر کمی بیشتر می باشد ) اگر درجه حرارت بدن از ۳۷ درجه تجاوز نماید اصطلاحا می گویند فرد دچار تب شده است. در این مطلب سعی کرده ایم درباره تب هر آنچه که مهم و حیاتی است، مانند علل ایجاد تب و راه های پایین آوردن آن، را برای شما بازگو کنیم.
مکانیز ایجاد تب به صورت زیر است:
عوامل خارجی و داخلی بسیار در بدن بر روی ماکروفاژهای مونوسیتی دستگاه ایمنی بدن تاثیر گذاشته و تولید مواد تب زا می کنند. این مواد از طریق گردش خون به هیپوتالاموس رسیده و درجه حرارت بدن بالا می رود.
تب معمولا علامت یک بیماری است و اگر ادامه پیدا کند می تواند موجب ایجاد اختلال در بدن شود. درجه حرارت بدن به ندرت از ۴۱/۱ بالاتر می رود. اگر درجه تب که از طریق دهان اندازه گیری می شود از ۴۰/۵ بالاتر رود احتمال آسیب های مغز وجود دارد و اگر درجه حرارت بدن از ۴۳ درجه بالاتر رود بسیار خطرناک بوده و ممکن است مرگ آور باشد.
معمولا علت تب، مشخص است اما گاهی هم پزشکان تحت شرایط خاصی نمی توانند علت تب را مشخص کنند. به عنوان مثال زمانی که داروهای متعددی مثل داروهای ضد میکروب، ضد تب ها و مسکن ها به طور همزمان استفاده شود می تواند مانع از تشخیص علت تب باشد.
علل به وجود آورنده تب
تا به حال علل زیر درباره تب و علل ایجاد آن تشخیص داده شده است.
- عفونت ها مانند عفونت ویروسی، انگلی و قارچی (بیشتر تب های به این علت وابسته اند و به وجود می آیند)
- تب روماتیسمی
- آسیب های مغزی یا وجود غده های مغزی ( تومور مغزی ) و آسیب های نخاعی
- وجود غدد سرطانی در برخی از اندام ها مثل ریه، کبد، کلیه و لوزالمعده
- بیماری های خونی مثل سرطان خون
- بعضی از بیماری های قلبی مانند نارسایی احتقانی قلب و همچنین ناراحتی بافت ماهیچه های قلب
- بیماری گوارشی مانند التهاب روده
- اختلال در غدد داخلی بدن مثل کم کاری تیروئید
- ناراحتی های ایجاد شده توسط عوامل خارجی مانند گرمازدگی
- عوارض برخی از مواد شیمایی مانند بیهوشی، مسمومیت با دارو و یا ورود برخی از مواد تب زا به بدن از طریق ورید
- بهم خوردن تعادل مایعات بدن مانند کم آبی بدن یا اسیدی شدن خون
- تب های روانی
- تب های کاذب
برای پایین آوردن تب چه کنیم؟
- لباس شخص تب دار را به حداقل برسانید.
- بیمار را مقداری باد بزنید برخلاف باور عموم نسیم خنک برای شخص تب را مضر نیست.
- مقداری آب خنک به بیمار بدهید.
- دادن آبمیوه های سرد مزاج مثل آب انار و آب مرکبات می تواند به پایین آوردن تب کمک کند. در صورتی که تب همراه با سرفه است از دادن غذاهای ترش به بیمار خودداری کنید.
- در صورتی که بیمار لرز ندارد می توانید با آب خنک پاشویه کرده و یا دستمال خیس بر روی پیشانی و با قفسه سینه قرار دهید.
- برای افراد بزرگسال هر چهار ساعت دو عدد قرص آسپرین، برای کودکان کمتر از ۱۲ سال هر چهار ساعت ۱ قرص و کمتر از ۸ سال هر چهار ساعت نصف قرص مصرف کنید. ( مشروط به این که بیمار نسبت به قرص آسپرین حساسیت نداشته و یا زخم معده نداشته باشد.)
- برای تب های حاصل از سرماخوردگی و آنفولانزا می توان از ترکیب زیر استفاده کرد گل بنفشه، تخم کاهو، خشخاش، شاه تره و تخم سبز خیار هر کدام ۲ مثقال و نیم مثقال بارهنگ را دم کرده و در دو وعده مصرف استفاده کنید. این میزان برای کودکان کمتر از ده سال نصف و برای ۳ الی ۵ سال یک چهارم مقدار است.
چند نکته مهم درباره تب
- اگر تب به دلیل بیماری خاصی ایجاد شده باشد ضمن پایین آوردن تب، باید علت بیماری نیز تشخیص داده شده و درمان شود.
- تب هایی که قطع شده و مجدد ایجاد می شود تب های نوبه ای می باشند.
- بعضی از این تب ها، تب های مالاریائی هستند برای افراد مبتلا به این تب های مصرف غذاهای سرد مضر است.