درمان سردرد خوشه ای

سردردهای خوشه ای چیست؟ چه علائمی دارد و راهکار های پیشگیری و درمان آن کدامند. در این مطلب پیام سلامت به این موضوع می پردازیم.

چه عواملی موجب بروز سردردهای خوشه ای می شود؟

علت بروز سردردهای خوشه ای هنوز به طور قطعی مشخص نیست. ممکن است علت آن این باشد که برخی از قسمت های مغز به دلایل ناشناخته به تدریح عملکرد نا مناسبی پیدا می کنند. هیپوتالاموس، بخشی که در پایه مغز قرار دارد وظیفه تنظیم ساعت زیستی بدن را بر عهده دارد و ممکن است بخشی از سر باشد که منشا سردرد است. هنگامی که اسکن مغز بر روی بیمارانی که مبتلا به سردردهای خوشه ای هستند، انجام می شود، مواردی از فعالیت غیر عادی هیپو تالاموس مشاهده می شود. همچنین سردردهای خوشه ای اغلب در میان خانواده ها شیوع دارد و ممکن است نشان دهنده نقش وراثتی آن باشد؛ و البته ممکن است در اثر تغییر در الگوی خواب افراد ایجاد شود.

و در نهاتی ممکن است با مصرف برخی از داروها ایجاد شود ( برای مثال، نیتروگلیسرین،که در درمان بیماری های قلبی مورد استفاده قرار می گیرد ). در صورتی که فردی برای مدتی مشکوک به سردرد خوشه ای باشد، مصرف سیگار، الکل و برخی غذاها ( برای مثال، شکلات ) نیز ممکن است علل احتمالی سردرد باشد.

علایم سردردهای خوشه ای چیست؟

  1. سردردهای خوشه ای سردرد هایی هستند که به صورتی گروهی ( خوشه ای ) بروز می کنند و هفته ها یا ماه ها به طول می انجامند و از ماه ها یا سال هایی که این درد بروز نمی کند، مجزا می شوند.
  2. در طول مدت زمانی که سردردهای خوشه ای بروز می کنند، درد معمولاً یک الی دو مرتبه در روز رخ می دهد، اما برخی از بیماران ممکن است بیش از روزی دوبار درد را تجربه کنند.
  3. هر دوره از درد به مدت ۳۰ تا ۹۰ دقیقه به طول می انجامد.
  4. حملات معمولاً هر روز در زمان مشخصی بروز می کند و اغلب موجب بیدار شدن بیمار از خواب آرام هنگام شب می شود.
  5. این نوع درد معمولاً آزار دهنده است و در اطراف یا پشت یکی از چشمان احساس می شود.
  6. برخی از بیماران درد را اینگونه توصیف می کنند که گویی سیخ داغی را داخل چشمانشان فرو می کنند. ممکن است چشمی که تحت تأثیر قرار می گیرد، قرمز، متورم و مملو از اشک شود.
  7. ممکن است آن قسمت از بینی که در سمت آن چشم قرار دارد، دچار گرفتگی و آبریزش شود. بر خلاف بیماران مبتلا به سردرد های میگرنی، بیماران مبتلا به سردرد های خوشه ای اغلب بی قرار هستند. آن ها اغلب در اتاق قدم می زنند، سرشان را به دیوار می کوبند و ممکن است از روی ناچاری به اقدامات ناامیدانه ای گرایش پیدا کنند. سردردهای خوشه ای در مردان بیشتر از زنان شیوع دارد.
سردردهای خوشه ای
سردردهای خوشه ای

سردردهای خوشه ای چگونه تشخیص داده میشوند؟

تشخیص سردردهای خوشه ای از طریق به دست آوردن سابقه بیمار انجام می شود. توصیف درد و باز گشت زمان دار آن معمولاً برای تشخیص این نوع سردرد کافی است. درصورتی که بیمار در بین وقوع حمله مورد معاینه قرار گیرد، معمولاً در بحران بسیار دردناکی قرار دارد و ممکن است دچار آبریزش چشم و بینی که قبلاً شرح داده شد، باشد. چنانچه  بیمار در زمانی مورد معاینه قرار گیرد که احساس درد نمی کند، معاینات پزشک روند عادی دارد و تشخیص بیماری باز هم به سابقه بیمار بستگی دارد.

سردردهای خوشه ای چگونه درمان می شوند؟

ممکن است درمان سردردهای خوشه ای بسیار سخت باشد و به منظور دستیابی به رژیم درمانی خاص نیازمند آزمون وخطا و پی بردن به درمان مؤثر برای هر بیمار باشد. از آنجا که سردرد هر روز عود می کند، به دو نوع درمان نیاز است. لازم است حملات اولیه درد کنترل شود و باید از سردردهای بعدی پیشگیری شود. گزینه های درمان اولیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  1. تنفس عمیق اکسیژن با غلظت زیاد ( هرچند ممکناست این روش درمانی در سردردهای مزمن مؤثر واقع نشود ).
  2. تزریق دارو های تریپتان، برای مثال، سوماتریپتان ( ایمیترکس )، زولمی تریپتان ( زومیگ )، و ریزا تریپتان ( ماگزالت ) که اغلب به منظور درمان سردردهای میگرنی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
  3. تزریق لیدوکایین، نوعی داروی بیهوشی، در داخل سوراخ بینی.
  4. مصرف دهیدروارگوتامین ( DHE ،میگرانال )، نوعی دارو که موجب تنگ شدن رگ های خونی می شود.
  5. مصرف کافئین

پیشگیری از دردهای خوشه ای بعدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • مصرف مسدود کننده های کانال کلسیم برای مثال، وراپامیل (کالان، ورلان، ورلان پی.ام. ایزو پتین، کاورا-اچ.اس، دیلتیازم ( کاردیزم، دیلا کور، تیازاک )
  • پریدنیزون ( دلتازون، لیکویید پرد )
  • داروهای  آنتیدپرسانت
  • اسید والپروییک، دیوالپروکس ( دپاکوت ای آر. دپاکن، دپاکون )، و توپیرامات ( توپاماکس ) اغلب به منظور کنترل حمله ی ناگهانی بیماری مورد استفاده قرار می گیرد.

آیا می توان از بروز سردردهای خوشه ای پیشگیری نمود؟

ایپیزود های سردرد خوشه ای ممکن است در سال های مختلف بروز کند و از آنجا که شاید فرد نتواند از اولین سردرد مربوط به ایپیزود خوشه ای جدید جلوگیری نماید، مصرف روزانه دارو را نمی توان تضمین نمود. تغییر سبک زندگی ممکن است به کاهش خطر وخامت سردرد خوشه ای کمک کند. قطع مصرف سیگار و به حداقل رساندن مصرف الکل ممکن است از بروز حملات سردرد خوشه ای در آینده جلوگیری نماید.