اگر میزان گلوکز در خون غیر طبیعی و بالا باشد، یعنی حیوان دچار هیپرگلیسمی است. قند کربوهیدرات ساده ای است که در خون حل می شود. این ماده منبع اصلی انرژی برای بدن است و سطح نرمال آن برای سگ ها بین ۷۵ تا ۱۲۰ میلی گرم است. انسولین نیز هورمون تولید شده و آزاد شده توسط پانکراس به جریان خون است و هنگامی که قند خون افزایش پیدا می کند، نقش کلیدی در حفظ سطح طبیعی قند خون بازی می کند. سطح پایین یا کمبود مطلق انسولین در بدن موجب افزایش غیر طبیعی قند خون می شود. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت با ما همراه شوید تا از علل، نشانه ها، تشخیص و درمان هیپرگلیسمی در سگ ها اطلاعات کاملی را دریافت کنید.
برخی از علل هیپرگلیسمی ممکن است مربوط به پانکراتیت یا ناتوانی در تولید انسولین باشد. این حالت در هورمون ها به طور معمول به ویژه در سگ های ماده در اثر تغییر در رژیم غذایی و عفونت های بدن مانند دندان ها یا دستگاه ادراری رخ می دهد.
سگ های میانسال بیشتر در معرض خطر ابتلا به هیپرگلیسمی هستند و سگ های ماده نسبت به سگ های نر بیشتر قند خون می گیرند. همه نژادها ممکن است تحت تاثیر این بیماری قرار بگیرند. اما برخی از نژادهای کوچک به نظر می رسد بیشتر تحت تاثیر این بیماری باشند.
علائم هیپرگلیسمی در سگ ها
علائم بالینی بسته به این که بیماری زمینه ای وجود دارد یا نه متفاوت است. حتی ممکن است حیوان نشانه های جدی ای را نشان ندهد، به خصوص اگر افزایش قند خون موقتی یا بر اثر تغییر هورمونی یا ناشی از استرس باشد. برخی از علائم رایج این بیماری عبارتند از:
- افزایش تشنگی
- افزایش ادرار
- افسردگی
- کاهش وزن
- چاقی
- گرسنگی بیش از حد
- کم آبی
- آب مروارید
- خون افتادن چشم ها (به علت التهاب عروق خونی)
- بزرگ شدن کبد
- آسیب های عصبی در پاها
- افسردگی شدید (در مواردی که قند خون بسیار بالا است)
- بهبود نیافتن زخم ها
- افزایش شانس عفونت (زیرا قند بیش از حد در بدن خوراک قارچ ها و باکتری ها است)
- آسیب بافتی (به علت اثر اکسیداسیون قند اضافی در بافت)
علل هیپرگلیسمی در سگ ها
به غیر از استرس بالا، تداخلات مضر دارویی و مصرف محلول های تغذیه ای حاوی گلوکز بالا، موارد زیر باعث ایجاد هیپرگلیسمی می شود:
- مصرف کم گلوکز در بدن موجب افزایش سطح قند خون می شود
- دیابت
- پانکراتیت حاد
- سطح پروژسترون بالا
- دفع ضایعات بدن توسط کلیه ها کافی نیست
- تولید گلوکز بالا
- Hyperadrenocorticism
- فئوکروموسیتوم
- گلوکوزونومای
- نئوپلاسی پانکراس
- علل فیزیولوژیکی
- پس از خوردن غذا
- زور زدن
- هیجان
- فشار
- عفونت ها
- عفونت هایی که می توانند سطح قند خون را بالا ببرد
- عفونت دندانی
- عفونت کلیه
- عفونت مجاری ادراری
تشخیص هیپرگلیسمی در سگ ها
یک آزمایش کامل خون شامل شیمی خون، شمارش کامل خون و آزمایش ادرار می تواند در تشخیص این بیماری در حیوانات خانگی کمک کننده باشد. دامپزشک نمونه ها را بلافاصله برای اندازه گیری قند خون آزمایش می کند. در بعضی موارد تنها یافته غیر طبیعی، افزایش قند خون است. این امر به ویژه در مواردی که افزایش قند به شرایط موقتی مانند استرس یا هورمون ها مربوط می شود، حاکم است. در صورت وجود برخی بیماری ها نتایج آزمایش خون معمولا طبیعی است.
آزمایش ادرار، مانند زمان تشخیص دیابت، ممکن است سطح بالای قند، چرک، باکتری ها، و اجسام کتونی را نشان دهد. سطح پایین انسولین همراه با سطح بالای قند خون می تواند نشان دهنده دیابت باشد. بالا بودن آنزیم لیپاز و آمیلاز نشان دهنده التهاب در پانکراس است. در بعضی موارد سطح آنزیم کبدی نیز به علت وجود ذخایر چربی در بافت کبد بالا می رود. اشعه ایکس شکم و سونوگرافی ممکن است اطلاعات مهمی در مورد بیماری های زمینه ای ارائه دهد.
برای تشخیص علت اصلی، ممکن است آزمایشات خاصی انجام شود. برای همین منظور ارائه مشخصاتی از وضعیت حیوان، شروع علائم و حوادث احتمالی که ممکن است به این وضعیت منجر شده باشد، اهمیت دارد. تاریخچه ای که شما ارائه می دهید، ممکن است سرنخ هایی به دامپزشک در مورد ارگان هایی که علایم ثانویه ای مانند بیماری های ناشناخته لوزالمعده (پانکراتیت، آمیلوئیدوز) ایجاد می کنند، بدهد. عفونت های قبلی نیز ممکن است موجب افزایش سطح گلوکز شود. اگر حیوان از قبل عفونت در بدن داشته باشد، باید به دامپزشک اطلاع دهید.
درمان هیپرگلیسمی در سگ ها
همانطور که گفتیم برخی از شرایط می توانند سطح قند خون را افزایش دهند. بنابراین درمان قند خون بالا در سگ بستگی به اصلاح علت اصلی دارد. در موارد افزایش فیزیولوژیکی قند خون، استرس باید به حداقل برسد یا از بین برود.
هرگز سعی نکنید که قند خون را ناگهانی کاهش دهید. زیرا ممکن است منجر به هیپوگلیسمی یا کاهش قند خون شود. در بیماران دیابتی، نوسانات سطح گلوکز رایج است و تنظیم دوز انسولین یا داروهای دیگر، می تواند مشکل را حل کند. در برخی از موارد، سطح گلوکز بالا است ولی افزایش انسولین را نشان نمی دهد و حتی می تواند با افزایش مقدار انسولین بدتر شود. دامپزشک شما را در تعیین زمان تنظیم انسولین راهنمایی خواهد کرد.
رعایت نکات زیر نیز می تواند در درمان و پیشگیری از هیپرگلیسمی در سگ ها موثر باشد:
- رعایت رژیم های خاص حاوی غلظت کمتری از شکر، پروتئین و فیبر زیاد و کربوهیدرات و چربی کم
- جلوگیری از نوسانات عمده در میزان قند خون
- اگر انسولین توصیه شده باشد، باید در زمان مناسب و در دوز مناسب تزریق شود.
- هرگز نام برند و یا مقدار مصرف انسولین را بدون اطلاع قبلی دامپزشک تغییر ندهید.