پسودوتومور سربری بیماری است که در آن فشار اطراف مغز افزایش می یابد و موجب سردرد و مشکلات بینایی می شود. این نام به معنای “تومور کاذب مغزی” است. زیرا علائم آن مشابه علائمی است که توسط تومورهای مغزی ایجاد می شوند. پسودوتومور سربری به عنوان فشار خون بالا داخل جمجمه ایدیوپاتیک نیز شناخته می شود. این بیماری عمدتا بر روی زنانی که بین ۲۰ تا ۵۰ سال سن دارند، تاثیر می گذارد. این بیماری قابل درمان است، اگرچه می تواند در بعضی موارد بعد از درمان مجدد عود کند.
با ما تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه باشید تا بیشتر با این بیماری آشنا شوید.
چه عواملی باعث ایجاد پسودوتومور سربری می شوند؟
علت دقیق این بیماری ناشناخته است، هرچند ممکن است با تجمع بیش از حد مایع مغزی نخاعی در جمجمه مرتبط باشد. این مایع، که از مغز و نخاع شما محافظت می کند، به طور طبیعی به جریان خون جذب می شود. پسودوتومور سربری مرتبط با این مایع، هنگامی رخ می دهد که این مایع توسط جریان خون کاملا جذب نشده و در مغز و نخاع تجمع پیدا می کند. تجمع مایع در مغز باعث افزایش فشار داخل جمجمه می شود.
عوامل خطر ابتلا به پسودوتومور سربری کدامند؟
چاقی
چاقی یکی از عواملی است که می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. طبق آمار متخصصان کلینیک مایو، در زنان چاق که کمتر از ۴۴ سال سن دارند، خطر ابتلا به این بیماری تقریبا ۲۰ برابر بیشتر از افراد معمولی است.
داروها
بعضی از داروها ممکن است باعث افزایش حساسیت شما به این بیماری شوند. این داروها عبارتند از:
- قرص های جلوگیری از بارداری
- مصرف بیش از حد ویتامین A
- استروئیدها (این بیماری معمولا زمانی ایجاد می شود که این داروها را قطع می کنید.)
سایر بیماری های زمینه ای
بیماری های زمینه ای مرتبط با پسودوتومور سربری عبارتند از:
- بیماری کلیوی
- آپنه خواب، تنفس غیرطبیعی در طول خواب که شما را از خواب بیدار می کند
- بیماری آدیسون، اختلالی است که در آن غدد فوق کلیوی نمی توانند هورمون کافی تولید کنند
- بیماری لایم، یک بیماری مزمن شبه آنفلوانزا ناشی از باکتری است که توسط کنه انجام می شود
نقص های مادرزادی
اگر کودکی با تنگی دو رگ اصلی منتهی به مغز متولد شود احتمال ابتلا به پسودوتومور سربری در او افزایش پیدا می کند. تنگ شدن رگ ها باعث می شود که مایع محافظت کننده از مغز و نخاع نتواند به راحتی از مغز خارج شود.
علائم پسودوتومور سربری چیست؟
سردرد
علامت رایج این بیماری یک سر درد خفیف است که در پشت چشم شروع می شود. این سردرد می تواند شب ها، زمانی که چشم ها از حرکت باز می ایستند یا زمانی که از خواب بیدار می شوید، بدتر شود.
مشکلات بینایی
مشکلات بینایی مختلفی با وجود این بیماری در بدن ایجاد می شود. به عنوان مثال دیدن نورهایی که چشمک می زنند، نابینایی خفیف و تاری دید از جمله مشکلات بینایی هستند که در اثر این بیماری در بدن رخ می دهند. این مشکلات با ایجاد فشار بیشتر و یا حفظ این فشار به مرور بدتر می شوند. این فشار می تواند منجر به دوبینی و از دست دادن دائمی بینایی شود.
سایر علائم
سایر علائم پسودوتومور سربری عبارتند از:
- شنیدن صدای زنگ در گوش
- درد در گردن، پشت یا شانه
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
پسودوتومور سربری چگونه تشخیص داده می شود؟
معاینه چشم
دکتر برای تشخیص، ابتدا تورم در عصب بینایی که پشت چشم واقع شده است را بررسی می کند. قدرت بینایی نیز آزمایش خواهد شد تا ببینند آیا نقاط کوری غیرطبیعی دارید یا خیر؟
تست تصویربرداری
پزشک ممکن است از اسکن CT یا MRI مغز استفاده کند تا نشانه هایی از فشار مایع نخاعی را بیابد. این اسکن ها همچنین می توانند برای بررسی بیماری های دیگری که باعث ایجاد نشانه هایی مانند تومور یا لخته شدن خون در مغز می شوند نیز مورد استفاده قرار بگیرند.
CT اسکن یا اسکن کامپیوتری توموگرافی، از ترکیب چندین اشعه ایکس برای ایجاد یک تصویر مقطعی از مغز استفاده می کند. MRI یا اسکن رزونانس مغناطیسی نیز از امواج رادیویی و مغناطیسی برای تولید یک تصویر بسیار دقیق از مغز استفاده می کند.
کشیدن مایع نخاعی
برای اندازه گیری فشار مایع نخاعی، ممکن است پزشک کشیدن مایع نخاعی را از کمر تجویز کند. در این آزمایش یک سوزن را بین دو استخوان یا مهره ای که در پایین کمر واقع شده است وارد می کنند و یک نمونه مایع را برای آزمایش برمی دارند.
روش های درمان پسودوتومور سربری
داروها
داروها می توانند به کنترل یا کاهش علائم پسودوتومور سربری کمک کنند. داروهایی که معمولا برای درمان این بیماری تجویز می شوند عبارتند از:
- داروهای میگرنی برای تسکین سردرد، مانند تریپتان هایی مانند سوماتریپتان (Imitrex) و نارراتریپتان (Amerge)
- داروهای گلوکوم، مانند استازولامید، که باعث می شوند مغز مایع مغزی نخاعی کمتری را تولید کند. این داروها می تواند باعث ایجاد عوارض جانبی زیر شوند:
- خستگی
- سنگ کلیه
- تهوع
- احساس سوزش دهان، انگشتان دست یا انگشتان پا
- دیورتیک ها، مانند فوروزماید، اغلب باعث می شوند زیاد ادرار کنید. این فرایند باعث می شود که مایع کمتری را در بدن نگه داشته و به این ترتیب فشار داخل جمجمه کاهش پیدا می کند. این داروها می توانند در ترکیب با داروهای گلوکوم استفاده شود تا آنها را موثرتر کنند.
عمل جراحی
اگر وضعیت چشم روز به روز بدتر شود و یا مایع مغزی نخاعی به اندازه ای که باید تحلیه نشود، پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند. روش های جراحی این بیماری عبارتند از:
- ایجاد روزنه در غلاف عصب بینایی، که شامل ایجاد برش بر روی غشای اطراف عصب بینایی می شود. به این ترتیب مایع اضافی جمع شده در مغز از بین می رود. طبق گفته متخصصان کلینیک مایو، این روش در بیش از ۸۵ درصد از موارد، در از بین بردن علائم موفق است.
- شانت مایع اسپینال، که شامل قرار دادن یک لوله نازک در مغز یا پایین ستون فقرات برای تخلیه مایع اضافی است. این روش معمولا در موارد شدید انجام می شود. طبق آمار متخصصان کلینیک مایو، میزان موفقیت این روش نیز بیش از ۸۰ درصد است.
سایر روش های درمان
سایر روش های درمان پسودوتومور سربری عبارتند از:
- کاهش وزن
- داشتن چند شیپور خاموشی نخاعی برای کاهش فشار
چشم انداز بیماران پس از جراحی پسودوتومور سربری
بعد از جراحی که برای درمان پسودوتومور سربری انجام می شود، بررسی و معاینه منظم چشم ضروری است. این معاینه باعث می شود تا پزشک مطمئن شود که تغییرات بینایی که منجر به نابینایی دائمی می شوند ادامه ندارند. اگر مجدد علائم ذکر شده در بالا را شاهد بودید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. متخصان National Institutes of Health معتقدند که علائم این بیماری در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از افرادی که سابقه ابتلا به پسودوتومور سربری را داشته اند، مجددا عود می کند.
آیا می توان از ایجاد پسودوتومور سربری جلوگیری کرد؟
افزایش وزن بدن را در معرض خطر ابتلا به پسودوتومور سربری قرار می دهد. شما می توانید برای جلوگیری از این بیماری، وزن خود را کاهش دهید. تغییر در رژیم غذایی و ورزش منظم می تواند به کاهش اضافه وزن تان کمک کند.
برای این منظور رژیم غذایی تان باید حاوی مقدار زیادی میوه، سبزیجات و دانه های جامد باشد. شما باید گوشت بدون چربی و محصولات لبنی کم چرب را استفاده کنید. محدود کردن و یا اجتناب کامل از مصرف غذاهای حاوی قند اضافه شده، چربی اشباع، چربی ترانس و سدیم نیز باید در دستور کار شما قرار بگیرد. اتخاذ یک برنامه منظم ورزشی می تواند به همان اندازه رژیم غذایی در کاهش وزن موثر باشد. دقت کنید که رژیم ورزشیتان باید تحت نظر پزشک باشد.