سنا یک گیاه از انواع مختلف گل های گیاه Cassia است که اغلب برای درست کردن چای سنا استفاده می شود. برگ سنا، میوه ها و غلاف آن در قالب چای به عنوان یک ملین طبیعی عمل کرده و قرن هاست که از این ویژگی سنا استفاده می شود. سنا به عنوان یک چای ملین توسط FDA تایید شده است.
چای سنا برای تسکین موقت یبوست مفید است. همچنین برای پاک کردن سیستم گوارش قبل از آزمایش های پزشکی خاص مانند کولونوسکوپی استفاده می شود. چای سنا یکی از رایج ترین ملین های گیاهی است. اگر قصد دارید بیشتر با این چای آشنا شوید ما را تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراهی کنید.
چای سنا چیست؟
گیاه سننا چندین گونه متعلق به جنس Cassia دارد که از خانواده نخود سبز یا لوبیا سبز (Fabaceae) می باشد. این گیاه بومی مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری مانند آفریقا و هند است. بعضی از گونه های آن (Cassia hebecarpa و Cassi marilandica) نیز در شرق ایالات متحده رشد می کنند. برگ سنا، میوه و غلاف آن برای تولید محصولات دارویی مانند چای سنا و مکمل سنا استفاده می شود. این چای اغلب از دو نوع Cassia acutifolia یا Cassia angustifolia تهیه می شود.
سنا به عنوان یک ملین می تواند انقباضات روده ای را تحریک کند و منجر به حرکت روده شود. این انقباضات به علت اجزای شیمیایی فعال در سنا به نام انتراکینون گلیکوزیدهای ایجاد می شود.
خواص چای سنا برای بدن
درمان یبوست
یبوست، یک بیماری بسیار رایج است و قطعا یکی از دلایل اصلی برای انتخاب مصرف این گیاه دارویی است. چای سنا توسط FDA به عنوان یک ملین خارج از نسخه تایید شده است. اما این ماده چگونه می تواند به درمان یبوست کمک کند؟ سنا در آزمایش های کنترل شده نشان داده است که می تواند تعداد و حجم مدفوع را افزایش دهد.
برای ایجاد این تاثیر به چقدر زمان نیاز می باشد؟ به طور متوسط، حدود هشت ساعت طول می کشد تا سنا یبوست را درمان کند. اما معمولا می تواند بین ۶ تا ۱۲ ساعت بعد از مصرف تاثیر گذاری خود را شروع کند. توصیه می شود که برای درمان یبوست چای سنا قبل از خواب مصرف شود تا صبح روز بعد، بعد از بیدار شدن دفع صورت گیرد. سنا به عنوان یک درمان طبیعی یبوست، باید برای تسکین موقت استفاده شود.
درمان هموروئید
هموروئید به تورم رگ های رکتوم اشاره دارد. اغلب این عارضه می تواند به علت یبوست و زور زدن بیش از حد ایجاد شود. هموروئید بیماری ناراحت کننده و ناخوشایندی است و بسیاری از افراد مبتلا به آن به دنبال راه های طبیعی برای از بین بردن هموروئید هستند. از آنجا که چای سننا می تواند باعث کاهش یبوست شود، به نظر می رسد که برخی از افراد از چای سننا برای کمک به پیشگیری از هموروئید استفاده می کنند. اما این چای چگونه می تواند یبوست و به دنبال آن هموروئید را درمان کند؟ محققان معتقدند که سنوئید های موجود در این چای باعث تخریب پوشش روده شده و اثر ملین بر روی بدن ایجاد می کنند.
درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
بعضی از رایج ترین علائم IBS عبارتند از تغییر در حرکات روده، مانند اسهال یا یبوست. هنگامی که بیماران مبتلا به این سندرم به یبوست مبتلا می شوند، گاهی اوقات محرک های ملینی مانند سننا توصیه می شود. این گیاه تنها زمانی برای درمان یبوست در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر تجویز می شود که داروهای ملین دیگر نمی توانند یبوست را از بین ببرند. باید مطالعات علمی بیشتری برای حمایت از استفاده از سننا جهت کاهش علائم IBS انجام شود. اگر IBS دارید، هرگز این گیاه را بدون مشورت با پزشک برای درمان بیماری خود استفاده نکنید.
آماده سازی بدن برای انجام کولونوسکوپی
گاهی اوقات قبل از انجام کولونوسکوپی توصیه می شود که برای پاک کردن روده از این چای استفاده شود. کولونوسکوپی چیست؟ این آزمایش یک روش پزشکی است که در آن با کمک دوربین خاصی، داخل کولون دیده می شود. کولون آخرین قسمت سیستم گوارش است. قبل از انجام این روش، کولون باید از پسماند انباشته شده کاملا پاک شود. تحقیقات نشان داده اند که مصرف سننا به جای روغن کرچک و محصولات متعارف مانند بیسوکودیل (Dulcolax) برای آماده سازی روده قبل از کولونوسکوپی موثر است.
چای سنا در مقابل روغن کرچک
مانند سنا، روغن کرچک یک ماده طبیعی است که برای تسکین یبوست مصرف می شود. هر دو یعنی هم سننا و هم روغن کرچک، ملین های طبیعی هستند که می توانند در جلوگیری از یبوست نقش داشته باشند.
روغن کرچک عموما سریعتر از محصولات حاوی سنا عمل می کند. در حالی که سننا به ۶ تا ۱۲ ساعت زمان نیاز دارد تا یبوست را درمان کند، روغن کرچک در عرض ۲ تا ۶ ساعت پس از مصرف، تاثیر گذار می شود. به همین دلیل هم توصیه نمی شود که روغن کرچک را شب ها استفاده کنید.
مانند چای سنا، روغن کرچک ممکن است باعث درد شکم یا اسهال شود. علاوه بر این، روغن کرچک به احتمال زیاد منجر به احساس تهوع نیز می شود. روغن کرچک غلیظ است و ممکن است مصرفش دشوارتر از چای سنا باشد. از طرفی زنان باردار نباید بدون مشورت با پزشک خود از این داروها استفاده کنند.
چای سنتنا و روغن کرچک هر دو نباید طولانی مدت مصرف شوند چون از مصرف طولانی مدت یا بیش از حد آن ها می تواند منجر به عوارض جانبی شود.
چای سنا در مقابل چای سبز
سنا مانند sencha به نظر می رسد. اما سننا یک چای گیاهی است در حالی که sencha نوعی چای سبز می باشد. چای سنا کمی تلخ است، بنابراین برخی از افراد دوست دارند آن را با چای سبز ترکیب کنند. چای سنا حاوی کافئین نیست در حالی که چای سبز حاوی کافئین (کافئین آن کمتر از چای سیاه، اما بیشتر از چای سفید است) می باشد.
همانطور که در بالا گفته شد، خواص چای سنا کاملا بر روی سیستم گوارش متمرکز است و بیشتر به ویژه در پاک کردن کولون نقش دارد. اما چای سبز دارای مجموعه ای متنوعی از مزایای از جمله کاهش خطر برخی از انواع سرطان، دیابت نوع II و بیماری های قلبی است.
در حالی که استفاده از چای سننا برای کاهش وزن توصیه نمی شود، چای سبز می تواند یک نوشیدنی سالم برای کاهش وزن باشد. تحقیقات علمی مربوط به کاتچین که یکی از اجزاء طبیعی در چای سبز می باشد نشان می دهد که این ماده برای کاهش چربی بدن، کاهش وزن و جلوگیری از چاقی مفید است.
اکثر افراد می توانند در طول روز چند فنجان چای سبز را بدون مشاهده هیچ گونه عوارض جانبی مصرف کنند. اما این قانون در مورد چای سنا درست نیست. این چای باید در مدت کوتاه استفاده شود. همچنین نباید بیشتر از یک فنجان در روز از این ماده استفاده شود.
دوز استاندارد مصرف چای و مکمل سنا
در تحقیقات علمی انجام شده دوز استاندارد مصرف این گیاه در فرم مکمل و چای به شرح زیر است:
- برای درمان یبوست در بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال: دوز معمولی ۱۷٫۲ میلی گرم به صورت روزانه است و نباید بیش از ۳۴٫۴ میلی گرم در روز استفاده شود.
- برای درمان یبوست در کودکان بالای ۲ سال و کمتر از ۱۲ سال: ۸٫۵ میلی گرمبه صورت روزانه است.
- برای درمان یبوست در سالمندان: ۱۷ میلی گرم در روز است.
- برای درمان یبوست بعد از بارداری: ۲۸ میلی گرم در دو دوز تقسیم شده در طول روز است.
- دوز مصرف چای سنا: به طور معمول فقط مصرف یک فنجان چای سننا در هر روز برای کاهش یبوست مفید است. اما نباید بیش از یک هفته مصرف آن طول بکشد، مگر اینکه توسط پزشک توصیه شده باشد.
خطرات، عوارض جانبی و اختلالات درمانی احتمالی
سنا یک داروی خارج از نسخه است که توسط FDA تایید شده. معمولا مصرف این دارو برای بزرگسالان و کودکان بیش از ۲ سال در کوتاه مدت توصیه می شود.
عوارض جانبی ناشی از نوشیدن چای سننا چیست؟
عوارض جانبی عمومی سنا ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ناراحتی معده
- گرفتگی عضلانی
- اسهال
توصیه نمی شود که از این گیاه بیش از دو هفته استفاده کنید. استفاده طولانی مدت از این گیاه ممکن است عوارض زیر را در پی داشته باشد:
- عملکرد غیر طبیعی روده
- وابستگی
- تغییر در تعادل الکترولیتی
- ضعف عضلانی
- اختلال عملکرد قلب
- آسیب کبدی
اگر عارضه اسهال را دارید، لازم است استفاده از محصولات سنا را متوقف کنید.
آیا مصرف چای سننا در دوران بارداری و شیردهی بی خطر است؟
بهتر است در ابتدا مصرف با پزشک خود مشورت کنید، اما معمولا این گیاه در صورتی که از طریق خوراکی و به مدت کوتاه مصرف شود، ایمن است.
سایر نکاتی که باید در زمان مصرف مد نظر قرار دهید
مهم است که توجه داشته باشیم که چای سننا وقتی که به درستی استفاده نشود، می تواند باعث ایجاد وابستگی و آسیب کبدی شود. این گیاه نباید توسط افرادی که مشکلات زیر را دارند استفاده شود:
- اختلالات الکترولیتی مانند کمبود پتاسیم
- کم آبی
- اسهال
اگر بیماری های زیر را دارید، قبل از مصرف این گیاه با پزشک صحبت کنید:
- بیماری قلبی
- درد شکمی
- انسداد روده
- بیماری کرون
- کولیت اولسراتیو
- سندرم روده تحریک پذیر
- آپاندیسیت
- التهاب معده
- پرولاپس مقعد
- هموروئید
ضمن این که این گیاه ممکن است با داروهای زیر نیز تداخل داشته باشد:
- دیگوکسین (لانوکین)
- وارفارین (کومادین)
- داروهای دیورتیک
- داروهای ضد بارداری
با توجه به تعاملات این گیاه با سایر گیاهان و مکمل ها، نباید آن را با گیاه دم اسبی یا شیرین بیان ترکیب کرد. زیرا ممکن است موجب کاهش سطح پتاسیم در بدن شود. در هنگام مصرف سنا، ادرار رنگ قرمز قهوه ای می گیرد. این تغییر رنگ پس از متوقف کردن مصرف، به حالت عادی باز می گردد.
گاهی ممکن است واکنش آلرژیک پس از مصرف این گیاه ایجاد شود. اگر واکنش حساسیتی جدی نسبت به سننا داشتید، حتما بعد از مصرف خود را به پزشک برسانید. عارضه جانبی بسیار نادر اما جدی احتمالی ناشی از سننا شامل علائم زیر است:
- بثورات شدید
- قرمزی پوست
- خارش پوست در یک قسمت و یا تمام بدن