آلبومین پروتئین اصلی در پلاسمای خون است. پروتئین اصلی دیگری که در خون یافت می شود گلوبولین می باشد. اگر آزمایش خونی را انجام داده اید و در آن سطح پروتئین و آلبومین پایین نشان داده شده است، این علامت ممکن است نشانه ای از بیماری زمینه ای در بدنتان باشد. دلایل مختلفی برای کمبود پروتئین در خون وجود دارد به طوری که راه حل های درمان بسته به عوامل ایجاد کننده آن ها متفاوت است.
در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت قصد داریم تا شما را بیشتر با نشانه ها، علل و روش های حل مشکل کمبود پروتئین در خون آشنا کنیم. امیداواریم تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید.
علائم همراه با کمبود پروتئین در خون
ادم (ورم)
شرایطی که به عنوان ادم (تجمع آب در بافت های بدن) شناخته می شود می تواند به دو علت اصلی ایجاد شود. کمبود پروتئین در خون یکی از دلایل ایجاد ادم است. گاهی نیز این عارضه بر اثر آسیب کلیوی و دفع پروتئین توسط ادرار ایجاد می شود. ادم با نفخ و تورم، معمولا در مچ پا و ساق پاها مشاهده می شود. هنگامی که سطح پروتئین در خون کم می شود، آب می تواند از جریان خون عبور کرده و در بافت های بدن شما جمع شود. به احتمال زیاد، افزایش وزن نیز همراه با این وضعیت رخ می دهد. این افزایش وزن به شدت به احتباس آب در بدن ربط دارد.
کبودی
به علت عدم وجود پروتئین کافی در خون، ممکن است کبودی در بدن شما وجود داشته باشد. پروتئین چیزی است که به محافظت از خون در رگ های خونی کمک می کند.
لخته شدن خون
هنگامی که سطح پروتئین در خون کم است، مانند زمانی که بیماری کبدی وجود دارد، احتمال دارد که حتی پس از آسیب های جزئی نیز خونریزی مداوم رخ دهد.
از بین رفتن عضلات و کاهش انرژی
از بین رفتن عضلات و کاهش انرژی نیز یکی از علائم کمبود پروتئین در خون است. در این حالت بدن مخزن پروتئین که در عضلات از آن ها نگهداری می کند را تخلیه می کند.
سایر نشانه های کمبود پروتئین در خون
علائم دیگری نیز وجود دارد که می تواند نشان دهنده کاهش سطح پروتئین در خون باشد. این علائم عبارتند از:
- نازک شدن ناخن ها
- ریش ریش شدن نوک ناخن ها
- پوسته پوسته شدن پوست
- ریزش مو
- بثورات پوستی
- درمان آهسته زخم ها
- افسردگی
- لتارگی
- خستگی
تهوع، سر درد، درد شکم و سرگیجه نیز در موارد شدیدتر وجود دارد.
احتیاط
علت این بیماری را می توان از طریق آزمایش خون کشف کرد. بنابراین به محض مشاهده علائم بالا بلافاصله باید با پزشک مشورت کنید تا بتواند علت را پیدا کند و به درستی آن را درمان کند.
درمان باید در همه موارد توسط پزشک تعیین شود. در بعضی موارد رژیم غذایی دارای پروتئین زیاد ممکن است برای حل کمبود پروتئین در خون مناسب باشد. در حالی که در برخی از موارد پزشک ممکن است برای درمان بیماری زمینه ای و علائم آن نیز اقداماتی را توصیه کند. توجه به توصیه های پزشک در این زمینه همیشه ضروری است؛ سعی نکنید این کمبود را بدون مشاوره با دکتر درمان کنید.
علل کمبود پروتئین در خون
بیماری های کبدی
هر یک از بیماری هایی که بر روی کبد تاثیر می گذارند، مانند هپاتیت، می توانند سطح پروتئین موجود در خون را کاهش دهند. این به خاطر این واقعیت است که کبد ارگانی است که مسئول تولید پروتئین است.
مشکلات کلیوی
هنگامی که پروتئین از طریق ادرار از بدن دفع می شود، مانند حالتی که به یکی از بیماری های کلیوی به نام سندرم نفریتی مبتلا هستید، کمبود پروتئین در خون به وقوع می پیوندد. هنگامی که پروتئین در خون کم تشخیص داده می شود، این علامت می تواند یک شاخص برای تشخیص دیابت باشد.
سوء جذب
سندرم سوء جذب، که به عنوان مشکل جذب پروتئین نیز شناخته می شود، هنگامی رخ می دهد که بدن شما قادر به جذب پروتئین و سایر مواد مغذی نیست. ناتوانی در جذب پروتئین در خون به وضوح باعث کمبود پروتئین در خون می شود. این کمبود احتمالا در مواردی که بیمار به عدم تحمل لاکتوز یا بیماری سلیاک مبتلا است رخ می دهد.
سوء تغذیه
سوء تغذیه به کمبود پروتئین در خون به دلیل رژیم غذایی نامناسب و غلط اشاره دارد. اگر رژیم غذاییتان متعادل و سالم نباشد، سوء تغذیه پروتئین می تواند رخ دهد. در موارد کمبود پروتئین شدید، حساسیت به بیماری هایی مانند کواشیورکور و ماراسموس بیشتر می شود. این عارضه بیشتر در کودکانی مشاهده می شود که زودتر از موعد مقرر از شیر مادر گرفته شده اند.
اسیدهای آمینه نیز به عنوان بلوک های ساختمانی پروتئین شناخته می شوند. ما می توانیم در بدن برخی از اسید های آمینه را تولید کنیم. ۱۰ تا ۲۰ اسید آمینه شناخته شده تا کنون توسط بدن قابل تولید هستند. اما از سوی دیگر ما مسئول مصرف برخی از اسیدهای آمینه از طریق آنچه می خوریم هستیم. عدم وجود این اسیدهای آمینه در رژیم غذایی سبب ناتوانی بدن در تولید آلبومین و گلوبولین می شود و این عوامل نقشی در کمبود پروتئین در خون دارند.
برخی از داروها
مهم است که توجه داشته باشید که برخی از داروها، مانند استروژن، قرص های جلوگیری از بارداری خوراکی و هر نوع دارو و ماده ای که برای کبد سمی باشد می تواند باعث کاهش کل پروتئین خون در بدن شما شود.
علل دیگر
بیماری ها و شرایطی مانند کم کاری تیروئید و کمبود تیامین ممکن است سطح پروتئین کمتری در بدن ایجاد کند. این کمبود ممکن است به سادگی اتفاق بیفتد، زیرا شما به طور مرتب غذاهای غنی از پروتئین مصرف نمی کنید. سایر بیماری هایی که با کمبود پروتئین در خون ارتباط دارند عبارتند از:
- یک بیماری خود ایمنی، مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید
- سندرم سوء جذب سیستم گوارشی، مانند بیماری کرون یا اسپرو
- لنفوم هوچکین
- دیابت کنترل نشده
- هیپرتیروئیدیسم
- نارسایی قلبی
- بارداری
روش های درمان کمبود پروتئین در خون
مصرف پروتئین به اندازه کافی
برای این که بدنتان بتواند کارکرد مناسب و درستی در طول روز داشته باشد، شما نیاز به مصرف ۸ گرم پروتئین به ازای هر کیلو وزنتان در طول روز دارید. برای این که نیاز روزانه بدنتان به پروتئین را محاسبه کنید، ابتدا وزن خود را به پوند اندازه گیری کرده و تقسیم بر ۲٫۲ کنید تا وزنتان به کیلو گرم به دست آید. حال عدد حاصل را در ۸ ضرب کنید. عدد حاصله میزان پروتئینی است که شما باید هر روز مصرف کنید.
اگر در حال تلاش برای کاهش وزن هستید یا اگر ورزشکارید و قصد دارید توده عضلانی بدن خود را افزایش دهید، افزایش مقدار پروتئین مصرفی روزانه می تواند به رسیدن به اهدافتان به شما کمک کند. هر فردی که مبتلا به بیماری مزمنی مانند دیابت یا بیماری کلیوی است باید هر گونه تغییر در رژیم غذایی خود را با پزشک در میان بگذارید.
تغییر در رژیم غذایی
رژیم غذایی خود را تغییر دهید و آن را شامل پروتئین های سالم مانند گوشت قرمز بدون چربی، ماهی، مرغ بدون پوست و حبوبات کنید. دیگر انتخاب های سالم برای افزایش سطح پروتئین در رژیم غذایی سبزیجات و لبنیات، و همچنین توفو و سویا هستند. مصرف دو بار در هفته از غذاهای دریایی نیز هم برای تامین پروتئین و هم برای سلامت قلب بسیار مفید است. آجیل و حبوبات پروتئین های گیاهی هستند که نه تنها یک منبع خوب از پروتئین را برای بدن فراهم می کنند، بلکه ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر زیادی نیز دارند.
محدود کردن مصرف الکل و استامینوفن
الکل و استامینوفن، که داروی خارج از نسخه بسیار رایجی است، به عنوان سم برای کبد عمل می کنند. اگر می توانید تا حد ممکن از مصرف این دو ماده اجتناب کنید. اگر بدنتان آسیب دیده باشد پس از ترک این مواد امکان ترمیم وجود دارد.
اندازه گیری سطح هورمون های تیروئید
سطح تیروئید بدن شما می تواند تا حدودی به سطح پروتئین بستگی داشته باشد. شرایطی نظیر هیپرتیروئیدیسم، سطح پایین هورمون های آنابولیک مانند DHEA، سبب کاهش سطح آلبومین در بدن می شود. هیپوتیروئیدیسم بیماری دیگری است که برای درمان آن نیاز به مشورت با پزشک دارید. در این شرایط ممکن است به درمان جایگزینی هورمون نیاز داشته باشید. این نیاز شما تنها توسط پزشک قابل تشخیص و تعیین می باشد.