گرفتگی عضلات پا با درد ناگهانی یا احساس محدودیت در حرکات ارادی عضلات پا مشخص می شود. این عضلات به طور عمده عضلاتی هستند که در منطقه ران، همسترینگ، و یا چهار سر ران وجود دارند. هر چند گرفتگی معمولا فقط چند ثانیه طول می کشد، اما شل شدن عضلات و رفع درد ممکن است به چند ساعت زمان نیاز داشته باشد. زمانی که عضلات آرام می شود درد ناشی از گرفتگی کاهش می یابد. هنگام بحث در مورد گرفتگی عضلات پا مهم است بدانید که چند نوع از گرفتگی عضله در پا وجود دارد. برای آشنایی با انواع، علائم، علل، عوامل خطر، پیشگیری و روش های درمان گرفتگی عضلات پا ما را تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت همراه کنید.
گرفتگی عضلات پا
انواع گرفتگی های عضلانی
گرفتگی واقعی
این همان چیزی است که اکثر افراد از آن به عنوان گرفتگی یاد می کنند. گرفتگی های واقعی در عضلاتی که با هم کار می کنند بیشتر رایج است. گرفتگی عضلات ممکن است توسط بدن پس از آسیب دیدن عضلات اطراف استخوان ها، به منظور جلوگیری از حرکت آن ها و یا ورزش شدید صورت بگیرد. اما گاهی نیز ممکن است در طول استراحت رخ دهد. گرفتگی های شبانه، گرفتگی هایی هستند که در شب رخ می دهند و ممکن است وسط شب شما را از خواب بیدار کنند.
گرفتگی تتانی
به اسپاسم و گرفتگی های عضلانی ناشی از کاهش سطح کلسیم و منیزیم تتانی گفته می شود. این گرفتگی علاوه بر دردی که در گرفتگی های واقعی ایجاد می شود، باعث احساس سوزش و بی حسی نیز می شود.
گرفتگی انقباضی
مشابه گرفتگی های واقعی، گرفتگی های انقباضی نیز طول می کشد. در طول انقباض، عضلات شل نمی شوند و اعصاب غیر فعال هستند. کاهش سطوح آدنوزین تری فسفات انتقال دهنده عصبی، که انرژی را برای انقباض عضله فراهم می کند، موجب بروز این عارضه می شود. هنگامی که کمبود آدنوزین تری فسفات وجود دارد، عضله در یک حالت انقباضی منجمد باقی می ماند و نمی تواند شل شود.
گرفتگی عضلات دیستونیک
این نوع گرفتگی نیز تقریبا مشابه گرفتگی های واقعی است و در آن عضله نمی تواند حالت منقبض خود را رها کند. گرفتگی های دیستونیکی اغلب به حرکات تکراری عضله نسبت داده می شود.
علل گرفتگی عضلات پا
گرفتگی عضلات پا به طور ناگهانی و با شدت ایجاد می شوند. محققان بر این باورند که این انقباض ناگهانی نیرومند ناشی از هیجان انگیز شدن عصب کنترل کننده عضلات است. این که چه چیزی باعث این هیجان می شود هنوز ناشناخته است. با این حال، برخی از مواردی که باعث ایجاد گرفتگی می شوند، به طور مستقیم به عامل ایجاد کننده آن ها بستگی ندارند. این عوامل کمک کننده عبارتند از:
- از دست دادن آب بدن: از دست دادن مایعات بدن می تواند منجر به انقباض عضلانی شود.
- ورزش های سنگین: فعالیت سنگین منجر به کاهش وزن مایعات در بدن شده، در نتیجه منجر به کم آبی بدن و افزایش انقباض عضلانی می شود.
- خستگی عضلات: فعالیت شدید باعث خستگی عضلات می شود و توانایی رهایی از انقباض را در ماهیچه ها کم می کند.
- آسیب: پاره شدن عضلات ساق پا، التهاب تاندون و عوامل استرس زا ممکن است موجب گرفتگی عضلات بدن شوند. زیرا بدن برای جلوگیری از آسیب بیشتر در عضلات اطراف محل آسیب و کاهش دامنه حرکات بدن، خود را به حالت انقباض در می آورد.
- کمبود مواد معدنی: کمبود کلسیم، پتاسیم و منیزیم می تواند باعث افزایش تحریک پذیری اعصاب عضله شود.
- گردش خون ضعیف: این عامل به طور اختصاصی با گرفتگی عضلات پا در شب ارتباط دارد.
- وزن بالا: افراد سنگین وزن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به خستگی عضلانی و گردش خون ضعیف هستند که ممکن است منجر به گرفتگی عضلات شود.
- عوارض جانبی دارو: بعضی از داروها ممکن است موجب تحریک عضلانی شوند. بنابراین باید در مورد عوارض جانبی همه داروها با پزشک یا داروساز صحبت کنید.
- موقعیت پا: قرار گیری پا در موقعیت خاص نیز می تواند باعث گرفتگی عضلات شود. جمع شدن انگشتان پا، باعث کاهش سرعت عضله ران می شود، بنابراین در صورتی که این موقعیت برای مدت طولانی حفظ شود، گرفتگی عضلانی ایجاد می شود.
عوامل خطر برای ابتلا به گرفتگی عضلات پا
سن: خطر ابتلا به گرفتگی عضلات پا با افزایش سن افزایش می یابد.
بارداری: زنان باردار در معرض خطر بالاتری برای تجربه گرفتگی پا هستند. این عارضه ممکن است به علل زیر ایجاد شود:
- تغییر در گردش خون
- استرس وارده از طرف نوزاد به عضلات پاها
- فشار کودک به اعصاب و عروق خونی
سایر بیماری ها: برخی از بیماری ها با گرفتگی عضلات همراه هستند. این بیماری ها شامل موارد زیر می باشند اما محدود به همین بیماری های نمی شود:
- بیماری آدیسون
- سیروز کبدی الکلی
- دیابت نوع ۲
- کم کاری تیروئید
- بیماری پارکینسون
- نارسایی مزمن کلیه
پیشگیری از گرفتگی عضلات پا
اگرچه ممکن است گرفتگی عصلات کاملا اجتناب ناپذیر باشند، اما روش هایی وجود دارند که به وسیله آنها می توانید از وقوع این گرفتگی جلوگیری کنید. این روش های پیشگیرانه عبارتند از:
هیدراته کردن بدن: به منظور انجام فعالیت های عادی، عضلات نیاز به آب دارند. هنگامی که بدن دچار کم آبی می شود خطر ابتلا به گرفتگی عضلات افزایش می یابد. آب برای هیدراتاسیون بهتر باید از آب میوه یا نوشیدنی های ورزشی تامین شود و مصرف آن باید هر ۳۰ دقیقه یک بار باشد.
کشش عضلات به طور منظم: کشش الیاف ماهیچه ای، احتمال گرفتگی عضلات را کاهش می دهد. گرم کردن و سرد کردن بدن پس از ورزش در پیشگیری از گرفتگی عضلات پا مهم است. در صورتی که گرفتگی شبانه دارید، کشش یا زدن دوچرخه ایستاده قبل از خواب ممکن است کمک کننده باشد.
ورزش تدریجی: اگر قصد انجام رژیم ورزشی خاصی را دارید کم کم وارد آن شوید. تغییرات ناگهانی در سطح فعالیت باعث افزایش احتمال ابتلا به گرفتگی و همچنین آسیب به عضلات می شود.
تغذیه مناسب: کمبود مواد معدنی، مانند کلسیم، به گرفتگی عضلات پا کمک می کند. رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم و اطمینان از مصرف مقدار توصیه شده از ویتامین ها و مواد معدنی کمک می کند تا ضمن بهبهود سلامت بدن، شانس گرفتگی عضلات نیز کم شود.
پیاده روی: هنگامی که گرفتگی پا اتفاق می افتد، بهترین کار برای جلوگیری از وقوع آن پیاده روی است. قدم زدن عضلات پا را قوی می کند و به کاهش گرفتگی عضلات کمک می کند.
درمان گرفتگی عضلات پا
گرچه گرفتگی عضلات به طور معمول از بین می رود، اما روش هایی از جمله درمان های خانگی و دارویی نیز وجود دارند که به درمان گرفتگی عضلات پا کمک می کنند. از آنجایی که گرفتگی پا به گونه ای بیماری زودگذر است، بهتر است که آن را به کمک روش های خانگی درمان کنید.
درمان های خانگی
- ماساژ: ماساژ عضله دردناک باعث کاهش تنش و کمک به کاهش گرفتگی می شود.
- پد حرارتی: قرار دادن حرارت بر روی عضلات می تواند به آرام کردن عضلات و مدیریت درد کمک کند.
- دوش آب داغ: با تئوری مشابه با پد حرارتی، دوش آب داغ نیز انقباض عضلات را کم کرده و منجر به شل شدن آن ها می شود.
- کشش صاف: گاهی اوقات با کشش عضلاتی که در اطراف عضله گرفته قرار دارند می توان درد را کاهش داد.
- چای بابونه: ۵ فنجان از این چای را به مدت ۲ هفته بنوشید تا گرفتگی عضلات کاهش یابد. این چای حاوی اسید آمینه است که ماهیچه ها را شل می کند.
- عسل: ۲ قاشق چای خوری عسل را با وعده های غذایی مصرف کنید تا از گرفتگی تکرار شونده عضلات خلاص شوید.
- خردل یا آب میوه ترش: هم خردل و هم آب میوه ترش دارای اسید استیک است که به رفع محرک ایجاد کننده گرفتگی عضلات پا کمک می کند. روزانه یک قاشق غذاخوری خردل یا چند اونس آب میوه ترش را برای پیشگیری از گرفتگی عضلات پا استفاده کنید.
- سرکه سیب: مخلوط ۱ قاشق چای خوری عسل و ۲ قاشق چای خوری سرکه سیب در یک لیوان آب گرم می تواند راه مناسبی برای درمان باشد. سرکه سیب دارای پتاسیم است که برای درمان گرفتگی مفید است.
- حمام دانه خردل: یک وان پر از آب گرم را با یک قاشق غذاخوری دانه های قهوه ای یا سیاه خردل خرد شده مخلوط کنید. ۲۰ دقیقه پا را برای کاهش گرفتگی عضلات در این آب بگذارید.
- ماساژ با روغن گیاهی: برای ماساژ عضلات پا از روغن استفاده کنید.یک فنجان روغن زیتون را با ½ اونس توتون هندی، ۱ اونس پودر پوست خربزه، ۱ ¼ اونس پودر پوست درخت بید مخلوط کنید و از آن برای ماساژ عضلات استفاده کنید.
سایر درمان ها
مکمل های ویتامین: برای جلوگیری از گرفتگی عضلات پا از مکمل های زیر استفاده کنید:
- کلسیم
- منیزیم
- ویتامین B کمپلکس
- ویتامین C
- ویتامین E
- مکمل روی
نوشیدنی های جایگزین الکترولیت: این نوشیدنی ها برای بازگرداندن الکترولیت های از دست رفته در طول فعالیت های شدید یا ورزش، مفید هستند. وجود الکترولیت های کافی و مناسب در خون می تواند به جلوگیری از گرفتگی عضلانی کمک کند.
داروهای تجویزی
اگر گرفتگی عضلات پا یک مسئله غیر عادی است که با استفاده از اقدامات پیشگیرانه بهتر نمی شود، پزشک ممکن است برای کمک به کاهش گرفتگی عضلات پا دارو تجویز کند. آرام بخش های عضلانی، از گرفتگی مجدد جلوگیری کرده و ماهیچه ها را شل می کنند. داروهای ضد درد نیز ممکن است برای مقابله با درد مکرر ناشی از گرفتگی های عضلانی تجویز شوند. اگر آرتریت یا سایر بیماری های التهابی دلیل ایجاد این گرفتگی باشد معمولا داروی ضد التهابی تجویز می شود و اگر تحقیقات پزشکی نشان دهنده لخته شدن خون باعث ایجاد گرفتگی است از داروهای رقیق کننده خون برای درمان استفاده می شود.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر، این مطالب را نیز بخوانید:
درمان گرفتگی عضلات پا به کمک روش های طبیعی و ساده
مدیریت و درمان گرفتگی عضلات پا در خواب
علل و عوامل خطر ابتلا به گرفتگی عضلات پا در شب
[/quote]
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگرچه گرفتگی عضلات پا معمولا ناشی از علل ناشناخته است، اما ممکن است نشانگر یک بیماری جدی مانند دیابت یا بیماری عروق محیطی باشد. بنابراین، برای تعیین اینکه آیا یک بیماری زمینه ای پشت علت گرفتگی های مکرر است یا خیر باید به پزشک مراجعه کنید. ضمن این که اگر گرفتگی همراه با علائم زیر بود نیز حتما با پزشک مشورت کنید:
- تورم
- قرمزی
- تب
- بدتر شدن درد با راه رفتن، ورزش و استراحت
- کبودی
- سردی
- رنگ پریدگی
- گرفتگی عضلانی ناشی از عوارض جانبی دارو
ابتدا پزشک معاینه فیزیکی را انجام می دهد. در این معاینه ویژگی های پا، کمر، پشت، زانو و مچ پا بررسی می شود. سابقه پزشکی کامل و دقیق بیمار باید به پزشک داده شده و سوالات زیر پاسخ داده شود:
- درد در کجا احساس می شود؟
- آیا درد در یک پا است یا هر دو پا؟
- نوع درد چیست؟
- در چه زمانی درد بدتر می شود؟
- چه چیزی درد را بدتر می کند؟
- چه چیزی درد را بهتر می کند؟
- آیا علائم دیگری مانند بی حسی، سوزن شدن، کمر درد، تب و یا ضعف وجود دارد؟
پس از معاینه فیزیکی، ممکن است از آزمایش های تشخیصی برای محدود کردن علت گرفتگی عضلات پا استفاده شود. این تست ها شامل اشعه ایکس و بیوپسی استخوان است.
رژیم سالم و ورزش متوسط فقط برای جلوگیری از گرفتگی پا نیست، بلکه برای بهبود سلامت کلی بدن نیز لازم است. قبل از شروع رژیم ورزشی و مخصوصا در صورتی که گرفتگی عضلانی مکرر دارید، باید با متخصص مشورت کنید. ممکن است لازم باشد تمرینات کم اثر را به جای ورزش هایی که استرس اضافی روی عضلات وارد می کنند جایگزین کنید.