گیاه بومادران

گیاه بومادران از زمان های بسیار قدیم در فرهنگ های مختلف کاربرد داشت. در گذشته از این گیاه به طور سنتی و به صورت چای، برای کاهش التهاب (به خصوص در دستگاه گوارش) استفاده می شد. حتی با مصرف خوراکی آن می شود زخم های پوستی و اضطراب و بی خوابی را درمان کرد. بومادران دارای طعم مشابه ای با ترخون است و می توان به جای ترخون در غذاهای مختلف از آن استفاده کرد.

این گیاه با طعم شیرین و در عین حال تلخ خود نه تنها باعث جالب تر شدن طعم غذا می شود؛ بلکه خواص آنتی اکسیدانی غذا را نیز بیشتر می کند.

آشنایی با گیاه بومادران و ترکیبات موجود در آن

بومادران (Achillea millefolium) یک گیاه چند ساله از خانواده Asteraceae است. این گیاه به دلیل کاربردهای مختلف درمانی که دارد؛ در سنن مختلف از آن استفاده می شود.

گیاه achillea millefolium بومی مناطق معتدل نیمکره شمالی از جمله آمریکای شمالی، اروپا و آسیا است. این گیاه دارای برگ های شاخی و گل های رنگی قرمز، صورتی، زرد و سفید است.

گل ها و برگ های گیاه بومادران سرشار از مواد مغذی و ترکیبات دارویی است. مطالعات نشان داده اند که برخی از مواد شیمیایی تقویت کننده و ضد التهابی این گیاه عبارتند از:

  • فلاونوئیدها
  • کاروتنوئیدها
  • ترپن ها

آنتی اکسیدان هایی که تا کنون از این گیاه جدا شده اند نیز عبارتند از:

  • لوتولین
  • آپیژنین
  • کاستین
  • سنتوئیدین
  • artemetin
  • sesquiterpenoids
  • پولیتین
  • ایزوپولیتین
  • desacetylmatricarin
  • psilostachyin

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ در Food Chemistry منتشر شد نشان داد که بومادران پرورشی دارای اسیدهای چرب و چربی اشباع شده، پروتئین، انرژی، قندها و فلاونوئیدها است؛ در حالی که بومادران وحشی دارای مقدار زیادی کربوهیدرات، اسیدهای آلی، اسیدهای چرب اشباع نشده، توکوفرول ها و اسیدهای فنولیک می باشد.

خواص گیاه بومادران

به محافظت از پوست و درمان زخم ها کمک می کند

بومادران قرن هاست که برای معالجه زخم به کار می رود. اما چرا بومادران برای پوست مفید است؟ طبق مطالعات، این ماده دارای خواص ضد التهابی است و تأثیر مثبتی بر روی pH پوست و میزان رطوبت آن دارد.

علاوه بر این، یک ضد عفونی کننده طبیعی قلمداد شده و بنابراین می تواند از آلوده شدن زخم ها جلوگیری کند. به همین دلیل بسیاری از پمادهای درمان کننده زخم حاوی عصاره این گیاه هستند.

ترکیبات موجود در این گیاه، توانایی جلوگیری از خونریزی را نیز دارند. مطالعات نشان داده اند که استفاده از این گیاه به صورت پودر نه تنها می تواند جلوی خونریزی را بگیرد بلکه درد را نیز کاهش می دهد. به همین خاطر این گیاه ممکن است به درمان بیماری های پوستی کمک کند. برخی تحقیقات حتی ثابت کرده اند که روغن بومادران می تواند باعث بهبودی زخم ناشی از سوختگی شود.

برای افراد مبتلا به آمنوره مفید است

این گیاه می تواند به تحریک جریان خون در ناحیه لگن و همچنین رحم کمک کند. به همین دلیل قاعدگی را تشویق می کند. متأسفانه، این خاصیت هنوز با تحقیقات بالینی تأیید نشده است. اگرچه قرن هاست که بشر از این روش برای درمان آمنوره و مشکلات قاعدگی استفاده می کند.

دارای تأثیر آرام بخش بر روی اضطراب است

امتحان کردن بومادران گزینه خوبی برای کسانی است که با اضطراب و بی خوابی مبارزه می کنند. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۲ در ژورنال Ethnopharmacology منتشر شده است، به بررسی اثرات آرام بخش و ضد اضطرابی بومادران در حیوانات پرداخته بود. محققان در آزمایشات میدانی از عصاره هیدروالکلی قسمت های هوایی بومادران بر روی بدن حیوانات استفاده کردند. آنها دریافتند که این ترکیب، اثرات ضد اضطرابی کوتاه مدت و طولانی مدت دارد.

علاوه بر این محققان دریافتند که بومادران اثر مشابه ای با دیازپام (Valium) دارد. این دارو یک دارو رایج است که برای درمان اختلالات اضطرابی تجویز می شود.

می تواند به کاهش التهاب و پشتیبانی از عملکرد سیستم ایمنی کمک کند

در طب های سنتی چین، اروپا و هند از این گیاه برای آرام کردن التهاب، به ویژه التهاب روده و دستگاه تناسلی زنان استفاده می کنند. تحقیقات نشان داده اند که عصاره این گیاه دارای خاصیت ضد التهابی است.

محققان بر این باورند که توانایی بومادران برای فرونشاندن التهاب مربوط به این واقعیت است که هم فلاونوئیدها و هم لاکتون های سسکویترپن را شامل می شود. این گیاه نه تنها توانایی ضد التهابی از خود نشان می دهد بلکه دارای خواص قابض است. به همین دلیل است که اغلب در محصولات موضعی که برای درمان مشکلات التهابی پوستی مانند اگزما تجویز می شوند وجود دارد.

همچنین گیاه بومادران در داروهایی که برای درمان تب، سرماخوردگی و آنفولانزا تجویز می شوند نیز یافت می شود.

ممکن است به طور طبیعی به ماستیت کمک کند

مشخص شده است که بومادران برای زنان مبتلا به ورم پستان بسیار مفید است. ورم پستان یک نوع عفونت است که بیشتر در بین خانم هایی که نوزاد شیر می دهند رخ می دهد.

به طور خاص، قرص های ساخته شده از برگ این گیاه تقریباً درد را تسکین می دهند و به درمان ترک خوردگی نوک پستان کمک می کنند. استفاده از کمپرس گرم و سرد پشت سر هم نیز برای این افراد مفید است. سرما باعث تسکین درد می شود در حالی که گرما باعث افزایش گردش خون می شود.

علاوه بر این، گیاه بومادران حاوی ترکیبات ضد التهابی و ضد باکتریایی است و برای این بیماری مفید می باشد.

برای دستگاه گوارش مفید است

فعالیت ضد اسپاسم بومادران باعث می شود تا مشکلات گوارشی مانند اسهال، نفخ شکم و گرفتگی روده کاهش پیدا کند. مطالعات حیوانی شواهدی را کشف کرده اند که نشان می دهند؛ این گیاه می تواند اسپاسم عضلات صاف را کاهش داده و به درمان مشکلات گوارشی و حتی بیماری های التهابی روده کمک کند.

در مطالعات نشان داده شده است  که گیاه بومادران انقباض عضلات صاف را مهار کرده و از طریق چندین مکانیسم مختلف مانند تغییر کانال های کلسیم، گیرنده های کولینرژیک و تولید اکسید نیتریک، تأثیر آرامش بخش بر روی سیستم گوارشی دارد.

ممکن است برای فشار خون بالا و آسم مفید باشد

مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ در Phytotherapy Research منتشر شده، فعالیت های ضد فشار خون و گشاد کننده عروق این گیاه را ارزیابی کرد. محققان توانایی این گیاه در کاهش فشار خون بالا، شل شدن رگ های خونی و بهبود تنفس را تایید کردند. اثرات گیاه بومادران روی حیوانات نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این تحقیقات، از خاصیت ضد فشار خون این گیاه و همچنین درمان کننده اختلالات مجاری تنفسی مانند آسم حمایت کرده اند.

ممکن است دارای خواص ضد توموری باشد

مطالعات اخیر روی حیوانات نشان داده اند که عصاره بومادران با هدف قرار دادن متابولیسم لیپیدهای موثر در سرطان لوزالمعده، خاصیت ضد توموری ایجاد می کند. این گیاه به فعال کردن مسیرهای نظارتی و ترویج بدخیمی در سرطان لوزالمعده کمک می کند.

کاربردها

همانطور که در بالا توضیح داده شد، این گیاه خواص فراوانی برای بدن دارد. به همین دلیل برخی از محبوب ترین کاربردها درمانی آن عبارتند از:

  • بیماری های التهابی پوست
  • سوء هاضمه و مشکلات گوارشی
  • اضطراب
  • بیخوابی
  • علائم قاعدگی
  • آلرژی
  • مشکلات قلبی عروقی و مشکلات تنفسی

طرز تهیه چای بومادران

از گل ها، برگ ها و ساقه های این گیاه می توان برای تهیه یک چای دارویی استفاده کرد. می توانید هم از گل ها و برگ های تازه و هم گل ها و برگ های خشک بومادران برای تهیه چای استفاده کنید. چای بومادران می تواند طعم تلخی داشته باشد. بنابراین در صورت لزوم می توانید از عسل یا نبات برای شیرین کردنش استفاده کنید.

بسیاری از رسپی های این چای، حاوی لیمو هستند. به همین دلیل باعث افزایش ویتامین C در بدن می شوند. سعی کنید بومادران را با اکیناسه، زنجبیل و نعناع ترکیب کرده تا اثرات آن بر روی سیستم تنفسی و دستگاه گوارش بیشتر شود.

مواد لازم برای تهیه چای بومادران

  • ۱ قاشق چایخوری بومادران خشک یا ۳ برگ تازه این گیاه
  • ۱ فنجان آب جوش
  • ۱ قاشق چایخوری عسل (اختیاری)
  • ۱ تکه لیمو (اختیاری)

روش تهیه

  • برگ های بومادران را به مدت ۱۰ دقیقه در آب جوش ریخته و دم کنید.
  • برگها را در صورت تمایل از قوری خارج کنید.
  • کمی عسل و یا آب لیمو به آن اضافه کنید.
  • چای را هم زده و نوش جان کنید.

خطرات، عوارض جانبی و تداخلات دارویی

وقتی از بومادران به صورت خوراکی استفاده می کنید، می تواند باعث خواب آلودگی و افزایش ادرار شود. استفاده موضعی از آن نیز ممکن است باعث درماتیت تماسی یا سوزش پوست شود. در صورت مشاهده این علائم، مصرف این گیاه را قطع کنید. اگر به گیاهان خانواده Aster حساسیت دارید؛ احتمالاً به استفاده موضعی و خوراکی از این گیاه نیز حساسیت دارید. بنابراین مراقب باشید. این حساسیت می تواند پوست را در برابر نور خورشید حساس تر کند.

آیا بومادران برای انسان سمی است؟

به طور کلی این گیاه برای بدن انسان سمی تلقی نمی شود. اما هنگام استفاده از روغن آن باید مراقب باشید زیرا این روغن حاوی مقدار اندکی توژون است. مصرف زیاد توژون برای بدن سمی است و اثر مخدر بر روی مغز دارد.

این گیاه همچنین حاوی کومارین است که توانایی رقیق کردن خون را دارد. به همین دلیل نباید با داروهای رقیق کننده خون ترکیب شود. زنان باردار هم نباید از این گیاه استفاده کنند. اگر کودک شیر می دهید، قبل از استفاده از محصولات حاوی بومادران با پزشک خود مشورت کنید.

به دلیل عدم وجود مستندات کافی، معمولاً استفاده از این گیاه برای کودکان توصیه نمی شود. اگر علاقه دارید کودکتان از این گیاه استفاده کند حتما با پزشک مشورت کنید.

گیاه بومادران احتمالاً می تواند با داروهای زیر نیز تداخل داشته باشد:

  • رقیق کننده های خون (مانند وارفارین)
  • لیتیوم
  • داروهای کاهش دهنده اسید معده (مانند امپرازول)
  • داروهای فشار خون بالا
  • داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند (مانند داروهای ضد تشنج و قرص های خواب آور)

اگر سابقه‌ ابتلا به بیماری های مزمن دارید یا به طور مرتب از داروهای بالا استفاده می کنید؛ قبل از مصرف گیاه بومادران با پزشک خود صحبت کنید.

منابع:

  1. Growth and production of volatile compounds of yarrow (Achillea millefolium L.) under different irrigation depths
  2. Chemical composition of wild and commercial Achillea millefolium L. and bioactivity of the methanolic extract, infusion and decoction
  3. The estimation of the traditionally used yarrow (Achillea millefolium L. Asteraceae) oil extracts with anti-inflamatory potential in topical application
  4. Menorrhagia: A synopsis of management focusing on herbal and nutritional supplements, and chiropractic
  5. Medicinal plants used in treatment of inflammatory skin diseases
  6. Ethnoveterinary medicines used for ruminants in British Columbia, Canada
  7. Antispasmodic Effects of Yarrow (Achillea Millefolium L.) Extract in the Isolated Ileum of Rat
  8. The effect of hydro-ethanolic extract of Achillea millefolium on muscarinic receptors of guinea pig tracheal smooth muscle
  9. Blood pressure lowering, cardiovascular inhibitory and bronchodilatory actions of Achillea millefolium
  10. Yarrow supercritical extract exerts antitumoral properties by targeting lipid metabolism in pancreatic cancer