یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید (OIC) و روش های درمان این یبوست

یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید (OIC) یا مواد و داروهای مخدر در حدود ۴۰٪ از بیمارانی که برای دردهای غیر سرطانی اپیوئید دریافت می کنند اتفاق می افتد. اپیوئیدهایی مانند هیدروکدون، اکسی کودون و مورفین داروهای مسکنی هستند که برای درمان درد متوسط ​​تا شدید استفاده می شوند. آنها در صورت اتصال به گیرنده های مو، دلتا و کاپا که در سراسر بدن از جمله در مغز و نخاع یافت می شوند، اثر ضد درد دارند.

با این حال، گیرنده های موی بسیاری در دستگاه گوارش یافت می شوند. هنگامی که این گیرنده ها فعال می شوند، حرکت روده کاهش می یابد. این امر زمان حمل مواد غذایی در روده را افزایش می دهد و می تواند منجر به جذب بیش از حد آب و الکترولیت شود و بیماران یبوست را تجربه کنند. یبوست طولانی مدت می تواند منجر به انسداد و در موارد جدی تر، پارگی روده شود.

یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید

داروهای زیادی برای پیشگیری و درمان یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید استفاده می شوند. از داروهای بدون نیاز به نسخه (OTC) برای موارد کمتر جدی و از داروهای تجویزی برای موارد شدیدتر یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید استفاده می شود.

سایر علل بالقوه یبوست باید قبل از شروع مصرف ملین، هنگام شروع درمان با اپیوئیدها، شناسایی و برطرف شوند. عوامل موثر بر یبوست عبارتند از:

  • سن
  • بی تحرکی
  • رژیم غذایی کم فیبر
  • از دست دادن توانایی تحریک روده ها
  • سطح بالای کلسیم
  • مصرف داروهایی که باعث یبوست می شوند

اگر بیمار بتواند سایر عوامل خطر ایجاد کننده یبوست را برطرف کند، مصرف دارو ضروری نخواهد بود. با این حال، اگر علت یبوست قابل تغییر نیست، پیشگیری توصیه می شود.

داروهای خارج از نسخه برای پیشگیری از یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید

مسهل سنا

میزان مصرف برای بزرگسالان

۱۵ میلی گرم سنوزید یکبار در روز در هنگام خواب (حداکثر: ۱۰ تا ۱۰۰ میلی گرم در روز، به دو نوبت در روز تقسیم شود)

نحوه کارکرد

سنا اولین دارو برای پیشگیری از یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید می باشد. این دارو با تحریک بر روی پایانه های عصبی در دیواره روده بزرگ عمل می کند و باعث می شود عضلات دیواره روده شروع به حرکت کنند. می توان این دارو را با یا بدون نرم کننده مدفوع (به عنوان مثال دوکوزات سدیم) یا ملین اسمزی (لاکتولوز) استفاده کرد و استفاده از آن در کودکان بالای دو سال مجاز است. سنا به شکل های طبیعی (برگ سنا)، شربت، قرص جویدنی و قرص خوراکی موجود است.

عوارض جانبی

بیماران ممکن است با استفاده از سنا دچار عوارض زیر شوند:

هشدارها و اقدامات احتیاطی

سنا در بیماران مبتلا به درد معده، تهوع، استفراغ یا تغییر ناگهانی در حرکات روده ای که بیش از دو هفته طول می کشد، به علت انسداد روده ناشناخته، توصیه نمی شود.

تداخلات دارویی

هیچ گونه تداخلات دارویی مهمی با سنا دیده نشده است.

بارداری و شیردهی

مصرف سنا خطر ابتلا به اختلالات مادرزادی را افزایش نمی دهد و استفاده از آن در هنگام بارداری و شیردهی بلامانع است.

نرم کننده های مدفوع – دوکوزات (Colace, DocQLace)

میزان مصرف برای بزرگسالان

۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم در روز در ۱ تا ۴ دوز جداگانه

نحوه کارکرد

دوکوزات در پیشگیری از یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید استفاده می شود. نحوه عمل آن مخلوط کردن آب و چربی با مدفوع در حال تشکیل و نرم کردن آن برای دفع راحت تر می باشد. دوکوزات می تواند به تنهایی و یا همراه با سنا استفاده شود و استفاده از آن برای افراد در تمام سنین مجاز است. این دارو به شکل خارج از نسخه و یا تجویزی در فرم های قرص، کپسول، تنقیه، سوسپانسیون خوراکی و شربت در دسترس است.

عوارض جانبی

بیماران ممکن است انسداد روده، اسهال، و گرفتگی شکمی را تجربه کنند. در صورت مصرف سوسپانسیون خوراکی یا شربت، بیمار ممکن است تحریک گلو را تجربه کند.

هشدارها و اقدامات احتیاطی

در صورت وجود شرایط زیر نباید از این دارو استفاده کرد:

  • حساسیت شدید نسبت به دوکوزات یا هر یک از اجزای تشکیل دهنده فرمولاسیون آن
  • استفاده از روغن های معدنی
  • انسداد روده
  • درد حاد در شکم
  • حالت تهوع یا استفراغ

در برخی از بیماران استفاده طولانی مدت دوکوزات می تواند منجر به وابستگی و عدم تعادل الکترولیتی (به علت حرکت بیش از حد روده) شود.

تداخلات دارویی

هیچ تداخلات دارویی مهمی در هنگام استفاده از دوکوزات دیده نشده است.

بارداری و شیردهی

استفاده از این دارو برای مدت کوتاه به طور کلی در هر دو دوران بارداری و شیردهی ایمن است.

ملین اسموتیک – پلی اتیلن گلیکول  PEG 3350 (میرالاکس)

میزان مصرف برای بزرگسالان

۱۷ گرم پودر (معادل ۱ قاشق غذاخوری کامل) حل شده در ۴ تا ۸ اونس آب، آب میوه، نوشابه، قهوه یا چای یک بار در روز. (این دارو را بیشتر از یک هفته استفاده نکنید مگر اینکه پزشک شما آن را بدون اشکال بداند).

نحوه کارکرد

پلی اتیلن گلیکول از طریق جذب آب به روده که باعث افزایش میزان آب در مدفوع برای دفع آسان تر می شود، مانع از یبوست می گردد. پلی اتیلن گلیکول می تواند به تنهایی یا همراه با سنا مورد استفاده قرار گیرد و استفاده از آن در بیماران بالای ۱۶ سال بلامانع است. این دارو بدون نیاز به نسخه به شکل پودر در دسترس است.

عوارض جانبی

هنگام مصرف پلی اتیلن گلیکول ممکن است بیمار دچار عوارض زیر شود:

  • نفخ شکمی
  • گرفتگی
  • اسهال
  • حالت تهوع
هشدارها و اقدامات احتیاطی

بیماران دارای حساسیت بالای شناخته شده نسبت به پلی اتیلن گلیکول یا هر یک از ترکیبات آن نباید از این دارو استفاده کنند. این دارو نباید بیش از یک هفته استفاده شود. این دارو باید ظرف مدت ۴ روز باعث ایجاد حرکات روده ای شود.

تداخلات دارویی

تا دو ساعت پس از استفاده از دیگوکسین مصرف این دارو تجویز نمی شود. زیرا پلی اتیلن گلیکول ممکن است جذب آن را کاهش دهد.

بارداری و شیردهی

پلی اتیلن گلیکول خیلی کم جذب جریان خون می شود و باعث ناهنجاری های جنینی نمی شود. با این حال، از آن جایی که مطالعات بیشتری در این زمینه انجام نشده است، باید از مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی اجتناب شود.

داروهای تجویزی برای درمان یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید

برای بیمارانی که دارای علائمی هستند که با داروهای بدون نیاز به نسخه برطرف نمی شوند، گزینه های تجویزی وجود دارد.

امیتیزا (لوبی پروستون)

میزان مصرف برای بزرگسالان جهت درمان یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید ۲۴ میکروگرم مصرف خوراکی دو بار در روز

Amitiza امیتیزا برای یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید در بیماران مبتلا به درد مزمن غیر سرطانی استفاده می شود. این دارو گیرنده های کلرید را در روده فعال می کند و باعث ترشح مایع می شود که با مدفوع مخلوط می شود. مطالعه ای بر روی ۴۱۸ بیمار انجام شد که استفاده از لوبی پروستون و دارونما را مقایسه می کرد. در بیمارانی که از لوبی پروستون استفاده کردند در حرکات روده، ناراحتی شکمی، انسداد در هنگام عبور مدفوع، شدت یبوست و تداوم مدفوع بهبودی مشاهده شد. شایع ترین عوارض جانبی لوبی پروستون در مقایسه با دارونما به شرح زیر است:

  • تهوع (۸/۱۶٪ در مقابل دارونما که ۸/۵٪ بود)
  • اسهال (۹/۶٪ در مقابل دارونما که ۹/۲٪ بود)
  • اختلال شکمی (۸/۲٪ در مقابل دارونما که ۲/۴٪ بود)

آنتاگونیست های اپیوئیدی

رلیستور(متیل نالترکسون)

میزان مصرف برای بزرگسالان با وزن ۳۸ تا ۶۱ کیلوگرم باید هر دو روز یک بار ۸ میلی گرم تزریق زیر پوستی انجام دهند. بیمارانی که وزنی بین ۶۲ تا ۱۱۴ کیلوگرم دارند باید هر دو روز یک بار ۱۲ میلی گرم تزریق زیر پوستی انجام دهند. بیماران سنگین تر باید هر دو روز یک بار به ازای هر کیلوگرم وزن ۰٫۱۵ میلی گرم تزریق زیر پوستی انجام دهند.

متیل نالترکسون در حال حاضر رایج ترین آنتاگونیست اپیوئیدی مورد استفاده برای درمان یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید است. این دارو عمل اپیوئیدها را در سراسر بدن متوقف می کند اما قادر به عبور از سد خونی مغزی نیست. این امر به بیمار اجازه می دهد تا بدون ترک دارو، اثر ضد درد اپیوئید را دریافت کند. شش کارآزمایی کنترل شده با دارونماها بر روی ۱۶۱۰ بیمار، کاهش یبوست را با استفاده از متیل نالترکسون نشان دادند. نتایج هم چنین نشان می دهد که دوزهای بالاتر مزایای بیشتری را به همراه داشته است.

درد شدید شکم و پرفوراسیون (سوراخ شدن) روده در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته دیده می شود. در نتیجه، سازمان غذا و داروی آمریکا FDA نسبت به استفاده از متیل نالترکسون در بیماران مبتلا به ضایعات شناخته شده یا مشکوک در دیواره روده اعلام خطر کرد. در صورت تشدید علایم، دارو باید قطع شود.

انترگ (آلویموپان)

میزان مصرف برای بزرگسالان ۱۲ میلی گرم مصرف خوراکی دو بار در روز به مدت ۷ روز یا تا زمانی که از بیمارستان ترخیص می شوند (حداکثر: ۱۵ دوز)

آلویموپان آنتاگونیست اپیوئیدی است که شبیه به متیل نالترکسون است. با این حال، آلویموپان در حال حاضر توسط FDA برای یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید تایید نشده است. این دارو تنها برای کنترل کوتاه مدت ایلئوس‌ (روده ای که حرکت نمی کند) در بیمارانی که قرار است بخشی از روده خود را بردارند، مورد استفاده قرار می گیرد.

Movantik

میزان مصرف برای بزرگسالان ۲۵ میلی گرم یک بار در روز به صورت خوراکی

Movantik یک آنتاگونیست اپیوئیدی جدید است که بر روده عمل می کند تا اثرات یبوست ناشی از اپیوئیدها را معکوس کند. این دارو در درمان یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید در بزرگسالان مبتلا به درد مزمن غیر سرطانی مورد تایید قرار گرفته است. اثربخشی Movantik در مقایسه با پلاسبو در یک کارآزمایی که در آن ۶۵۲ بیمار به مدت ۱۲ هفته ۵/۱۲ میلی گرم Movantik یک بار در روز ، ۲۵ میلی گرم یک بار در روز Movantik یا پلاسبو دریافت کردند، محاسبه شد. در گروه مصرف کننده دوز ۲۵ میلی گرم، در مقایسه با ۲۹٪ از بیماران در گروه دارونما، ۴۴٪ از بیماران بهبود علائم یبوست را تجربه کردند.

مطالعه دوم با ۷۰۰ بیمار یک طرح مطالعه مشابه با مطالعه قبلی را اجرا کرد. در بیمارانی که روزانه  ۲۵ میلی گرم Movantik دریافت می کردند، ۴۰ درصد کاهش علائم یبوست مشاهده شد این میزان در گروه دارونما ۲۹ درصد گزارش شده است. Movantik در اوایل سال ۲۰۱۵ به بازار آمد.

درمان غیر دارویی یبوست ناشی از داروهای مسکن اپیوئید

راه های متعددی وجود دارد که بیمار می تواند بدون استفاده از داروها عملکرد روده را بهبود بخشد. این راه ها شامل موارد زیر می باشند:

  • اضافه کردن مایعات و فیبر به رژیم غذایی برای شل کردن مدفوع
  • افزایش فعالیت بدنی برای تحریک حرکات روده