وضعیت هر بارداری متفاوت است. اما چند موقعیت وجود دارد که ممکن است در هر بارداری رخ دهد. افزایش خطر کم خونی یکی از این موقعیت ها است. این وضعیت زمانی رخ می دهد که به اندازه کافی سلول قرمز خون برای حمل اکسیژن به بافت ها، در بدن وجود ندارد. کم خونی خفیف ممکن است احساس خسته ایجاد کند. اما همین کم خونی در صورتی که درمان نشود، قابلیت تبدیل شدن به کم خونی جدی و شدید را دارد. کم خونی در دوران بارداری می تواند به تولد نوزاد نارس و کم وزنی نوزاد و حتی مرگ مادران منجر شود. برای دوری از عوارض ذکر شده نیاز به پیشگیری از کم خونی در بارداری است. اگر شما هم می خواهید از کم خونی در حاملگی خود جلوگیری کنید ادامه این مطلب مجله پیام سلامت را بخوانید.
علل کم خونی در دوران بارداری
کم خونی خفیف در دوران بارداری برای بسیاری از زنان رایج است. اما گاهی نیز میزان کم خونی به حدی می شود که نیاز به درمان می باشد. هنگامی که بدن برای حرکت اکسیژن در اندام ها با کمبود سلول های قرمز خون مواجه می شود، تاثیر این کمبود خود را بر روی اندام های و فعالیتهای بدن نشان می دهد.
بیش از ۴۰۰ نوع کم خونی وجود دارد. علل مختلفی نیز برای ابتلا به آن ها تعریف شده است. اما اغلب، پایین بودن تولید سلول های قرمز خون و وضعیت سلامت، علت اصلی آن است.
کم خونی فقر آهن
در ایالات متحده، فقدان آهن، قبل و در دوران بارداری منجر به فقر آهن که رایج ترین نوع کم خونی است، می شود. بین ۱۵ تا ۲۵ درصد از تمام زنان باردار این وضعیت را تجربه می کنند. در این نوع کم خونی، محصولی از خون به نام هموگلوبین، به دلیل عدم دسترسی به میزان کافی آهن، کم تر از سطح طبیعی است.
از طرفی در طول بارداری، بدن شما برای تغذیه مناسب کودک در حال رشدتان، سخت تر کار می کند. در این دوران حجم خون بین ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد. این افزایش در فراورده های خونی اجازه می دهد تا حمل اکسیژن و مواد مغذی حیاتی در بدن به راحتی انجام شود.
کم خونی فقر فولات
کم خونی کمبود فولات یکی دیگر از انواع شایع کم خونی در دوران بارداری است. زنان به سطوح بالاتری از فولات در دوران بارداری نیاز دارند. بنابراین اکثر پزشکان توصیه می کنند ۱ماه قبل از این که تصمیم به بارداری بگیرید از مکملی به نام اسید فولیک به صورت روزانه استفاده کنید. اسید فولیک یک ویتامین محلول در آب است که کمک می کند تا در دوران بارداری از نقص لوله عصبی در جنین جلوگیری شود. به همین دلیل این مکمل یکی از مکمل های ضروری در قالب مراقبت های قبل از بارداری است و مصرف آن به شدت توصیه می شود.
کمبود ویتامین ب ۱۲
ویتامین ب ۱۲ نیز توسط بدن در تولید سلول های قرمز خون استفاده می شود. بدن برخی از زنان در پردازش B-12 مشکل دارند. همین موضوع به کمبود این ویتامین در بدن منجر می شود. کمبود فولات و کمبود ویتامین B-12 اغلب با هم رخ می دهند.
رایج ترین و ساده ترین راه ها برای پیشگیری از کم خونی در بارداری
در اغلب موارد، کم خونی در دوران بارداری قابل پیشگیری است. در اینجا سه راه برای این که مطمئن شوید از ویتامین ها و مواد معدنی لازم برای حفظ سطح سلول های قرمز خون در محدوده مناسب استفاده می کنید را، ذکر کرده ایم. با رعایت این نکات پیشگیری از کم خونی در بارداری امکان پذیر است.
مصرف ویتامین های دوران بارداری
ویتامین های دوران بارداری معمولا حاوی آهن و اسید فولیک می باشند. مصرف ویتامین های دوران بارداری یک بار در روز یک راه آسان برای به دست آوردن ویتامین ها و مواد معدنی ضروری برای تولید کافی گلبول های قرمز خون است. پس سعی کنید حتما در مورد نوع ویتامین مصرفی از پزشک خود سوال کنید.
مصرف مکمل های آهن
اگر در آزمایش ها کمبود آهن در بدتان ثابت شود، پزشک ممکن است مصرف یک مکمل آهن را جداگانه و علاوه بر ویتامین های دوران بارداری به صورت روزانه توصیه کند. زنان باردار حدود ۲۷ میلی گرم آهن در روز نیاز دارند. اما بسته به نوع آهن یا نوع مکملی که استفاده می کنید، دوز آن می تواند متفاوت باشد. بنابراین حتما در مورد مصرف آهن در دوران بارداری از پزشک سوال کنید. ضمن این که توصیه می شود، زمانی که از این مکمل استفاده می کنید، از مصرف مواد غذایی که حاوی کلسیم زیادی هستند اجتناب کنید. خوردن چای، قهوه، محصولات لبنی و زرده تخم مرغ می تواند جذب آهن را در بدن مختل کند. بنابراین حداقل ۳ ساعت قبل و بعد از مصرف مکمل، از خوردن این مواد غذایی خودداری کنید.
آنتی اسیدها نیز می توانند در جذب مناسب آهن در بدن تداخل ایجاد کنند. پس مطمئن شوید که دو ساعت قبل یا چهار ساعت پس از مصرف مکمل آهن، از آنتی اسیدها استفاده نکنید.
تغذیه مناسب
بیشتر زنان می توانند مقادیر کافی از آهن و اسید فولیک را در دوران بارداری با خوردن مواد غذایی مناسب دریافت کنند. منابع خوبی که حاوی این ویتامین ها و مواد معدنی هستند، عبارتند از:
- مرغ
- ماهی
- گوشت قرمز
- لوبیا
- آجیل و دانه ها
- سبزیجات تیره
- غلات غنی شده
- تخم مرغ
- میوه هایی مانند موز و خربزه
با مصرف منابع حیوانی، آهن راحت تر جذب می شوند. اگر آهن را از منابع گیاهی دریافت می کنید، همراه با آن ماده ای را استفاده کنید که سرشار از ویتامین C است. آب گوجه فرنگی یا پرتقال حاوی مقدار زیادی ویتامین C هستند. این همزمانی موجب جذب بهتر آهن در بدن می شود. اما با این وجود برخی از افراد زیاد به مصرف مکمل آهن دارند. ضمن این که استفاده از آهن به صورت تزریقی و یا انتقال خون، در مواردی که کم خونی شدید است استفاده می شود.
عوامل خطر کم خونی در حاملگی
اگر شرایط زیر را داشته باشید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کم خونی در دوران بارداری خواهید بود:
- بارداری شما چند قلویی باشد.
- فاصله بین دو بارداری متوالی کم باشد.
- داشتن رژیم غذایی که حاوی آهن کمی است.
- قبل از باردار شدن، خونریزی شدیدی در قاعدگی داشته باشید.
- در اوایل بارداری حالت تهوع و استفراغ شدید داشته باشید.
علائم کم خونی چیست؟
در حالی که موارد کم خونی خفیف ممکن است هیچ عوارضی نداشته باشد، اما کم خونی متوسط و شدید ممکن است خود را با علایم زیر نشان دهد:
- احساس خستگی بیش از حد و یا ضعف
- رنگ پریدگی
- تجربه تنگی نفس، تپش قلب و یا درد قفسه سینه
- احساس سبکی سر
- سد شدن دست و پا
- هوس خوردن چیزهای غیر خوراکی مانند خاک، خاک رس، یا آرد ذرت
پس با این وجود اگر می خواهید باردار شوید، از اهمیت مقادیر کافی آهن، اسید فولیک و ویتامین B-12 در بدن اطلاعات کافی کسب کنید و اگر تجربه علائم کم خونی را دارید ضمن مصرف غذاهای مغذی، با پزشک متخصص نیز مشورت کنید. هرگز خودتان تشخیص کم خونی ندهید و برای پیشگیری از کم خونی در بارداری از مکمل های غذایی به صورت خود سرانه استفاده نکنید. زیرا استفاده از دوز نامناسب این مکمل ها می تواند برای بدن خطرناک باشد. تشخیص کمبود آهن برای اولین بار اهمیت دارد. زیرا این کار به پزشک کمک می کند تا دوز و نوع ویتامین مورد نیاز را تجویز کند.