پزشکان به طور مرتب برای تشخیص بیماری یا تخمین میزان سلامتی بیمار از آزمایش خون استفاده می کنند. یکی از مواردی که در این آزمایشات بررسی می شود سطح MCH است. MCH در آزمایش خون برای کمک به تشخیص اختلالات خونی مورد استفاده قرار می گیرد. اما درک نتایج آن کمی دشوار است. سطوح مختلف MCH در آزمایش خون ممکن است باعث ایجاد علائم مختلفی شود که به درمان های فردی نیاز دارد.
مطالب این مقاله مجله پیام سلامت در مورد موضاعات زیر درباره MCH در آزمایش خون است:
- MCH در آزمایش خون چیست؟
- آزمون CBC چیست؟
- علل پایین بودن سطح MCH
- علل بالا بودن سطح MCH
- درمان عدم تعادل در MCH
- چشم انداز
MCH در آزمایش خون چیست؟
MCH به معنای غلظت متوسط هموگلوبین است. سطح MCH به مقدار متوسط هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز در بدن اشاره دارد. هموگلوبین یکی از پروتئین های خون است که اجازه می دهد سلول های قرمز خون بتوانند اکسیژن را به سلول ها و بافت های بدن منتقل کنند.
سطح MCH را نباید با سطح MCHC اشتباه گرفت. گرچه این دو عامل با یکدیگر مشابه هستند. اما سطح MCH مقدار متوسط هموگلوبینی که در هر گلبول قرمز وجود دارد را نشان می دهد و سطح MCHC میانگین وزن این هموگلوبین بر اساس حجم گلبول های قرمز را تعیین می کند. اما هر دو نشان دهنده سلامت هموگلوبین خون هستند.
مقدار MCH به دو مقدار دیگر، یعنی متوسط حجم گلبول قرمز (MCV) و متوسط غلظت هموگلوبین کبوسکولار (MCHC) مربوط می شود. MCH، MCV، و MCHC گاهی با هم به عنوان شاخص های گلبول قرمز شناخته می شوند.
MCV به معنی متوسط سلول های قرمز در بدن است. بنابراین گاهی MCH بازتاب MCV است. این به این دلیل است که سلول های قرمز بزرگتر عموما حاوی هموگلوبین بیشتری هستند، در حالی که گلبول های قرمز کوچکتر تمایل دارند که هموگلوبین کمتری داشته باشد. MCHC به مقدار هموگلوبین در واحد یک گلبول قرمز اشاره دارد.
آزمایش CBC چیست؟
آزمایش کامل شمارش خون یا آزمایش CBC یک آزمایش ساده است که پزشکان به منظور تخمین سلامت عمومی بدن فرد آن را تجویز می کنند. این آزمایش می تواند به افراد کمک کند تا به طور مرتب مشکلات مختلف بدن را شناسایی و برطرف کنند. این آزمایش ممکن است به تشخیص بیماری های مختلف نظیر اختلالات خون، عفونت و کم خونی کمک کنند.
غربالگری های معمول و چک آپ های منظم سالانه اغلب شامل آزمون CBC هستند. اگر نتایج این آزمایش طبیعی به نظر برسد، معمولا تا زمان چک آپ بعدی فرد نیاز به آزمایش دیگری ندارد. معمولا برای تشخیص اختلالاتی که ممکن است بر روی خون تاثیر بگذارد از این آزمایش استفاده می شود.
آزمایش CBC می تواند برای کمک به افراد مبتلا به اختلالات خون نیز مورد استفاده قرار گیرد. پزشکان از آنها برای ردیابی پیشرفت درمان استفاده می کنند و میزان موثر بودن آن را تعیین می کنند.
آزمایش CBC تمام سه نوع سلول را در خون بررسی می کند. این تست کل تعداد سلول های سفید، قرمز و پلاکت ها را اندازه گیری می کند.
سطح MCH در آزمایش خون
برای اندازه گیری غلظت متوسط هموگلوبین نیز باید آزمایش CBC تجویز شود. سطح عادی MCH در حدود ۲۷ تا ۳۳ پیکوگرم (pg) در هر سلول در بزرگسالان است. این اعداد ممکن است بر اساس ماشینی که برای تحلیل آزمایش استفاده می شود متفاوت باشد.
ضمن این که این تعداد در کودکان متفاوت است. اگر غلظت این فاکتور در خون کمتر از ۲۶ پیکوگرم در هر سلول باید می گوییم که فرد مبتلا به کمبود MCH شده است. فردی که سطح MCH بالایی داشته باشد، غلظت این فاکتور در خونش ۳۴ پیکوگرم در هر سلول یا بیشتر است.
علل پایین بودن سطح MCH
انواع مختلف کم خونی می تواند باعث کاهش سطح MCH شود. به عنوان مثال، کم خونی میکروسیتیک زمانی اتفاق می افتد که سلول های خونی بسیار کوچک هستند و نمی توانند هموگلوبین را همانطور که باید باشد دربر بگیرند. این کم خونی ممکن است به دلیل سوء تغذیه یا کمبود مواد غذایی رخ دهد.
برخی از بیماری ها، حتی اگر فرد دارای رژیم غذایی متعادل نیز باشد می توانند باعث کم خونی شوند.
کم بودن میزان آهن در خون نیز می تواند باعث کاهش سطح MCH شود. بدن برای تولید هموگلوبین از آهن استفاده می کند. اگر بدن آهن در اختیار نداشته باشد، کم خونی فقر آهن شکل گرفته و این بیماری می تواند سطح MCH را کاهش دهد. این نوع کم خونی در گیاهخواران یا افرادی که خوراکشان کم است، شایع می باشد.
افرادی که بیماری های دیگری دارند نیز ممکن است سطح MCH در خونشان کم باشد. بیماری سلیاک می تواند بدن را از جذب آهن به میزان مناسب محروم کند. این عامل باعث می شود سطح آهن در جایی که نیاز است، قرار نگیرد.
به همین ترتیب، افرادی که انواع جراحی های معده را داشته اند ممکن است قادر به جذب آهن به اندازه نیاز خود نباشند. زنان مبتلا به قاعدگی های شدید نیز ممکن است دچار کم خونی شوند. زیرا آهن خونشان بر اثر خونریزی قاعدگی از بین می رود.
پایین بودن سطح MCH همچنین ممکن است در بین کسانی که فقدان ویتامین های کلیدی دارند نیز مشاهده شود. افرادی که به اندازه کافی ویتامین B مانند فولات و B12 را دریافت نمی کنند ممکن است غلظت MCH کمتری در آزمایشات خود نشان دهند. از آنجائیکه کمبود ویتامین ها گاهی باعث می شود سطح MCH بالا باشد، ممکن است پزشکان آزمایش و تفسیر آزمایشگاهی بیشتری را برای تشخیص قطعی این نوع کمبود تجویز کنند.
علائم کاهش سطح MCH در آزمایش خون
در بسیاری از افرادی که سطح MCH در بدنشان کم است، در ابتدای رخ دادن این عارضه علائمی ایجاد نمی شود. هنگامی که میزان MCH در طول زمان پایین باقی بماند یا افت محسوسی کند، علائم شروع به ظاهر شدن می کنند. علائم کاهش MCH عبارتند از:
- تنگی نفس
- کاهش بنیه عادی فرد
- خستگی ثابت
- سرگیجه
- ضعف در بدن
کاهش سطح MCH همچنین می تواند روی پوست نیز تاثیر بگذارد. در افرادی که MCH خونشان پایین است، پوست ممکن است به راحتی کبود یا رنگ پریده شود. تمام افرادی که این علائم را تجربه می کنند باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرند.
[quote font_size=”18″ color=”#37a02b”]
پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر این مطالب را نیز بخوانید:
بالا بودن MCHC در آزمایش خون به چه معنی است و علائم، علل و روش های درمان آن کدامند؟
آزمایش خون SGOT به چه معنی است و محدوده طبیعی آن چقدر باید باشد؟
آزمایش خون CPK چیست و علت افزایش آن در نتایج آزمایش خون چه می باشد؟
آزمایش خون MPV ؛ این آزمایش به چه معنی است و چه چیزی درباره سلامت شما می گوید؟
[/quote]
علل بالا بودن سطح MCH
نمرات بالای MCH در آزمایش خون معمولا نشانه کم خونی ماکروسیتیک است. این وضعیت زمانی رخ می دهد که سلول های خونی بسیار بزرگ هستند. کم خونی ماکروسیتیک ناشی از عدم مصرف ویتامین B12 یا اسید فولیک در بدن می باشد.
MCH بالا در خون همچنین ممکن است در نتیجه موارد زیر نیز رخ دهد:
- بیماری های کبدی
- فعال بودن بیش از حد غده تیروئید
- مصرف مرتب الکل
- عوارض ناشی از سرطان های خاص
- عوارض عفونت
- مصرف بیش از حد از داروهای حاوی استروژن
علائم افزایش سطح MCH در آزمایش خون
افراد مبتلا به MCH بالا ناشی از کم خونی ماکروسیتیک ممکن است نشانه هایی را تجربه کنند که از یک الگوی خاص پیروی می کنند. این افراد ممکن است ابتدا علائمی را متوجه نشوند. اما در طول زمان با بدتر شدن علائم، می توانند به تدریج آن ها را حس کنند. علائم MCH بالا عبارتند از:
- خستگی
- کم رنگ شدن پوست
- سریع شدن ضربان قلب
- شکننده شدن ناخن ها
- ایجاد ابهامات مغزی یا کم شدن قدرت تمرکز
- سردرگمی و کاهش حافظه
افراد مبتلا به کم خونی ماکروسیتیک همچنین ممکن است مشکلات گوارشی را نیز تجربه کنند. آنها ممکن است اشتها نداشته باشند، وزن کم کنند و اسهال منظم داشته باشند. فردی که هر کدام از این علائم را تجربه می کند باید در اسرع وقت با پزشک صحبت کند.
درمان عدم تعادل در MCH
چگونگی برخورد پزشکان با میزان MCH نامتعادل در خون می تواند در هر مورد متفاوت باشد. درمان عمدتا بستگی به علت عدم تعادل دارد.
اضافه کردن ویتامین B12 و اسید فولیک به رژیم غذایی می تواند راه خوبی برای مقابله با افزایش سطح MCH باشد. بهتر است این ویتامین ها را از رژیم متنوع و متعادل دریافت کنید. اما برای افرادی که کمبود شدید دارند معمولا استفاده از مکمل های این ویتامین ها توصیه می شود.
سطح MCH پایین معمولا به علت کمبود آهن رخ می دهد که منجر به کم خونی می شود. در این شرایط پزشکان ممکن است استفاده از آهن و ویتامین B6 را توصیه کنند. خوردن ویتامین C و فیبر همراه با غذاهای حاوی آهن نیز می تواند باعث افزایش سطح MCH شود.
افرادی که دارای اختلال در سطح MCH خون هستند باید قبل از مصرف مکمل یا ایجاد تغییرات شدید در رژیم غذایی، یک طرح درمانی را با کمک پزشک خود طراحی کنند.
چشم انداز
اکثر افراد می توانند سطح MCH بدنشان را با تغییر در رژیم غذایی بهبود دهند. تزریق آهن ممکن است برای افراد مبتلا به اختلالاتی که از جذب آهن جلوگیری می کند، ضروری باشد. سایر افراد ممکن است نیاز به تزریق منظم خون غنی از آهن داشته باشند. ضمن این که توصیه می شود قبل از انجام آزمایش خون، از پزشک خود در مورد غذاهایی که باید مصرف کنید و یا باید از آن ها اجتناب کنید نیز سوال بپرسید.
در موارد نادر که MCH کم ناشی از تالاسمی است، در صورتی که علائم شدید باشد، ممکن است بیمار نیاز به تزریق خون داشته باشد. افزایش سطح MCH که ناشی از کمبود ویتامین B-12 یا فولات است نیز اغلب با تغییر در شیوه زندگی که شامل تغییر در رژیم غذایی و مصرف مکمل های خوراکی و یا تزریق B-12 می شود، درمان خواهد شد.