عوارض جانبی، مکانیسم عمل، نحوه استفاده و فهرست داروهای ضد اضطراب

داروهای ضد اضطراب داروهای مورد استفاده در درمان اضطراب هستند. اضطراب اختلالی روانی است که موجب ناراحتی و علائم جسمی زیر می شود:

  • افزایش ضربان قلب
  • عصبانیت
  • تنگی نفس
  • بی خوابی
  • درد قفسه سینه
  • تپش قلب

شایع ترین نوع اضطراب، اختلال اضطراب عمومی است. سایر انواع اضطراب نیز عبارتند از:

  • اختلال ترس
  • اضطراب اجتماعی
  • اختلال استرس پس از سانحه
  • اختلال وسواسی جبری

اضطراب می تواند حضور در مدرسه، محل کار و روابط اجتماعی را مختل کند. پزشکان زمانی که تغییر در سبک زندگی برای مدیریت اضطراب نتواند به بیمار کمک کند از داروهای ضد اضطراب استفاده می کنند.

داروهای ضد اضطراب چندین کلاس مختلف دارند. این داروها بر اساس مدت و نوع اضطراب که در حال درمان آن هستید انتخاب می شوند. با توجه به کارآیی و ایمنی آن ها، طبقه ای که اغلب برای کاهش علائم تجویز می شوند شامل دو گروه اصلی مهارکننده های بازجذب سروتونین (SSRI) و مهارکننده های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین (SNRI) هستند.

برای آشنایی بیشتر با عوارض جانبی، مکانیسم عمل، نحوه استفاده و فهرست داروهای ضد اضطراب تا انتهای این مطلب مجله پیام سلامت را بخوانید.

کاربرد داروهای ضد اضطراب

داروهای ضد اضطراب می توانند برای درمان انواع مختلف اضطراب، از جمله موارد زیر کاربرد داشته باشند:

  • اختلالات اضطراب عمومی
  • وحشت و اضطراب اجتماعی
  • اختلال استرس پس از سانحه
  • اختلال وسواسی-اجباری

بنزودیازپین ها فقط برای درمان کوتاه مدت توسط بسیاری از پزشکان مورد استفاده قرار می گیرند. زیرا این داروها باعث ایجاد علائم وابستگی به دارو و ترک پس از آن می شوند. بنابراین، آنها معمولا برای مدیریت علائم حاد تجویز می شوند. با این حال، گاهی ممکن است برای درمان درازمدت اختلال اضطراب نیز استفاده شوند.

داروهای ضد افسردگی برای درمان افسردگی استفاده می شود و بنزودیازپین ها نیز برای درمان بی خوابی کاربرد دارند. پرگابالین به غیر از اضطراب، برای درمان تشنج، درد نوروپاتیک و فیبرومیالژیا نیز استفاده می شود.

هیدروکسی در برخی موارد برای درمان اضطراب استفاده می شود. اما اغلب برای خارش، بثورات پوستی و کهیر کاربرد دارند.

نحوه کارکرد داروهای ضد اضطراب

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی به دلیل اثربخشی، تحمل پذیری و ایمنی آن ها در مقایسه با سایر داروها، به درمان اصلی برای اکثر انواع اضطراب تبدیل شده است. داروهای ضد افسردگی داروهای انتخابی در افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب هستند. برای دیدن اثرات ضد افسردگی آن ها، به مدت ۴ هفته زمان نیاز می باشد.

سروتونین و نوراپی نفرین دو نوع اصلی انتقال دهنده های عصبی هستند که به تقویت مسیرهای سازگاری با استرس و احساس شادی کمک می کنند. از آن جایی که برخی از داروهای ضد افسردگی سطوح این انتقال دهنده های عصبی را تعدیل می کنند، برای درمان اضطراب نیز موثر هستند.

مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): این داروها با مسدود کردن جذب سرتوتونین توسط اعصاب در بدن عمل می کنند. این انسداد منجر به افزایش غلظت سروتونین می شود. آنها بیشترین استفاده را بین داروهای ضد افسردگی دارند و به عنوان خط اول درمان اضطراب در نظر گرفته می شوند.

مهارکننده های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین (SNRI): این داروها نیز مشابه با SSRI عمل می کنند. تنها تفاوت آن ها با مهار کننده های انتخابی باز جذب سروتونین این است که به جز سروتونین، جذب نوراپی نفرین را نیز مهار می کنند.

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs): داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای دارای ساختار متفاوتی هستند، اما مانند SNRI ها، از جذب مجدد سورئوتونین و نوراپی نفرین جلوگیری می کنند. TCA ها همچنین اثر کمی بر روی دوپامین دارند.

بنزودیازپین ها

بنزودیازپین ها با اتصال به گیرنده های گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) عمل می کنند. فعال سازی گیرنده های GABA باعث کاهش ارتباط بین نورون ها می شود. بنابراین، بنزودیازپین ها با کاهش فعالیت مغز، اضطراب را کاهش می دهند. بنزودیازپین ها نسبت به داروهای ضد افسردگی نسبتا سریع تر عمل می کنند. به همین دلیل است که آنها برای تسکین سریع علائم استفاده می شوند.

امروزه استفاده طولانی مدت از بنزودیازپین ها برای درمان اضطراب کاهش یافته است. زیرا این داروها ممکن است باعث ایجاد وابستگی به دارو و علائم ترک شوند. در این کلاس از داروهای ضد اضطراب تنوع زیادی نیز وجود دارد. در این گروه ممکن است آلپرازولام و دیازپام جهت تسکین اضطراب، فوری تر عمل کنند. زیرا آنها شروع سریع تری دارند.

لورازپام، اگزازپام و تمازپام برای درمان اضطراب در بیماران سالمند ترجیح داده می شوند. زیرا آنها به شکل غیر فعال در بدن تبدیل می شوند.

بوسپیرون

فعالیت بوسپیرون به طور کامل کشف نشده است. اما متخصصان معتقدند که این داروها با عمل بر روی گیرنده های سروتونین در مغز (به ویژه ۵-HT1A) عمل می کنند. بنابراین کاهش شلیک نورون ها و تحریک آن ها می تواند باعث کاهش اضطراب شود. این داروها وابستگی ایجاد نمی کند. با این حال، برای نشان دادن اثرات مثبت خود ممکن است به ۲ تا ۴ هفته زمان نیاز داشته باشند. این داروها برای تقویت سایر روش ها استفاده می شود و به طور معمول به عنوان عامل دوم یا سوم کاربرد دارند.

پرگابالین

پره گابالین یک آنالوگ GABA است اما مکانیسم عمل آن به خوبی شناخته نشده است. پرگابالین توسط FDA برای درمان اختلال اضطراب تایید نشده است و معمولا هنگامی که دیگر درمان های خط اول موفق به شکست اضطراب نشوند از آن استفاده می شود.

هیدروکسی زین

هیدروکسی زین یک آنتی هیستامین است که به گیرنده های H1 هیستامین متصل می شود. این دارو خط دوم درمان اضطراب است. هیدروکسی زین باعث آرام سازی می شود و برای درمان بی خوابی ناشی از اضطراب مفید است.

فهرست و نمونه هایی از داروهای ضد اضطراب

مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)

  • سیتالوپرام (Celexa)
  • اسکلیتوپام (Lexapro)
  • فلوکستین (پروزاک)
  • فلووکسامین (Luvox)
  • پاروکستین (Paxil)
  • سرترالین (Zoloft)

مهارکننده های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین (SNRI)

  • ونلافاکسین (Effexor)
  • دولوکستین (Cymbalta)
  • desvenlafaxine

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs)

  • آمیتریپتیلین (Elavil)
  • کلومیفامین (Anafranil)
  • دوکسپین (Sinequan)
  • ایمی پرامین (tofranil)
  • دزیپرامین (نورپرمین)
  • نورتریپتیلین (پامولور)

بنزودیازپین ها

  • کلونازپام (کلونپین)
  • دیازپام (والیوم)
  • لورازپام (آتیمان)
  • الپرازولام (Xanax)
  • اگزازپام (ساراکس)

بوسپیرون (Buspar)

پرگابالین (Lyrica)

هیدروکسی زین (وستاریل)

عوارض جانبی متداول داروهای ضد اضطراب

بنزودیازپین ها

  • خواب آلودگی
  • آرامش
  • گیجی
  • علائم وابستگی به دارو و ترک دارو

مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)

  • ناراحتی معده
  • حالت تهوع
  • اسهال
  • اختلال عملکرد جنسی
  • سردرد
  • افکار خودکشی

مهارکننده های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین (SNRI)

  • فشار خون بالا
  • ناراحتی معده
  • حالت تهوع
  • اختلال عملکرد جنسی
  • سردرد
  • افکار خودکشی

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs)

  • خشکی دهان
  • تاری دید
  • یبوست
  • افت فشار خون وضعیتی
  • افزایش ضربان قلب
  • آریتمی
  • افزایش وزن

داروهای ضد اضطراب طبیعی (گیاهان / مکمل های غذایی)

محصولات و مکمل های زیادی در کنار دارو وجود دارند که ممکن است به کاهش اضطراب کمک کنند. با این حال، شواهد متناقضی برای ایمنی و کارآیی آنها وجود دارد. کاوا شایع ترین مکملی است که به دلیل موفقیت نسبی اش در آزمایشات، برای درمان اضطراب استفاده می شود. مکمل های دیگری که معمولا مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:

  • گل ساعتی
  • مخمر سنت جان
  • بابونه
  • ویتامین B کمپلکس
  • ۵-HTP (پیش ساز مورد استفاده برای سنتز سروتونین)

والریان نیز به طور معمول برای بی خوابی استفاده می شود. اما بعضی اوقات برای درمان اضطراب نیز کاربرد دارد. از آن جا که این محصولات بر روی افراد مختلف تاثیرات متفاوتی دارد. بنابراین برای هر بیمار مهم است که قبل از مصرف آن ها با پزشک مشورت کند تا اطمینان حاصل شود که بر اساس سابقه پزشک فردی، مصرف آن ها ایمن است.